Буранлы төндә - Лирон Хамидуллин

Скачать книгу

мине кочып, чәчләребезне сыйпый иде.

      Авыл өстенә, очлаеп-очлаеп, ятимләнеп калган йортлар өстенә куе караңгылык ябырылган. Фәкать аргы очта гына кемнәрнеңдер, чаткы-ут сибә-сибә, күршеләрдән учак кабызгылыгы алып чыгулары күренеп калды.

      Әйе, учакны сүндерергә, авылны кабызгылыксыз калдырырга ярамый, иртәгә дә әле учак уты кирәк булачак…

      ОЧАР КОШЛАР ШАҺИТ

I

      Ничәмә еллар буе инде ул авылдашлары өчен үз кеше һәм гадәти бер күренеш булып яшәде. Яз җилләре исеп, карлар эри башлауга, ул озын чыбыркысын сөйрәп, урамнарга килеп чыгар. Уң ягына бераз гына иңкәя төшеп, «язны алып килдем бит, малайлар» дигәндәй, як-ягына кинәнүле караш ташлап, авыл буйлап озак кына йөренә. Әйтерсең лә ул капка асларыннан өреп калучы усал этләрне, ишегалларында яз җылысына йокымсырап, ялкау гына күшәп ятучы сыерларны барлап чыга иде. Бу аның, бәлки, үз авылы Фуньковода калыргамы яисә читкә, сыйлырак урынга сугылыргамы дип, уйланып, авыл әйләнүе булгандыр. Бәлки, Иохим поп утарында кыш буе ябулы ятып, ялыгып исәнгерәгәч, котылыр көннәр җитүгә шатлануы, иркенлек рәхәтләрен тоеп йөрүе булгандыр… Ул берәүгә дә катнашмаган кебек үк, аңарга катнашып, киңәшеп йөрүчеләр дә Фуньковода бик аз. Авылдашлары белә-белгән көннән алып, Митәй һаман ялгызы. Иртә яз айларыннан алып тирә-юньгә сафлык, муллык алып килүче беренче кырпак кар төшкәнчегә кадәр, ул яланда, көтүдә була. Кыш айларында, әле мәрхүмә әнисе исән-сау чактан ук, ул Иохим поп утарының бер почмагында яши. Әнисе булуын да ул анык кына әйтә алмас иде. Инеш буенда йөгерешкән каз бәбкәләредәй, Митәйнең үзенең дә бәбкә генә чагында анасы белән шул инеш буенда каз канатлары җыюлары гына хәтер очында эленеп калган. Чират буенча ашарга кергәч, берәр хатын-кыз:

      – Митя, әниең Анфисаны хәтерлимсең? – дисә, ул:

      – Әйе, без аның белән инеш буенда каз көтә идек,– ди торган иде.

      Бәлки, аның, чынлап та, ул көннәрне истә тотуы, онытмавыдыр, ә бәлки, ул фәкать кеше сөйләгәнне генә кабатлагандыр. Үзенең ничә яшьтә булуын да анык кына белми ул. Берәү аңа син минем абый белән бер елгы бит дисә, ул шуны кабатлый. Икенче төрле әйтсәләр, шундук аларныкын хуплый иде.

      Иохим поп куылып, аның утарына күмәк мал урнашканнан бирле, ул, кыш айларында колхозда исәпләнеп, колхоз маллары тирәсендә кайнаша торган булды. Суын, саламын китереп, көйләбрәк эшләтә белгәненең бар булган эшен эшләп, ачуын чыгарсалар үртәлеп, ферма хатын-кызларын туздырып та алгалап, һаман шул тирәдә йөренә, туклана иде.

      Сайрар кошлары, рәхимле кояшы, иркен сахралары белән сагындырып килгән җәй айларына инде ул нинди дә булса көтү алган була. Баштарак ул, бик ияләшеп, теләп, колхоз малларын да көтте. Соңра колхоз көтүеннән күңеле кайтуны ни дип тә аңлату кыен. Колхоз үзе аны, төрле хайванның җаен, телен белеп йөри ул дип, бик хуп күрсә дә, Митәй ул эшкә кабат бармады. Бәлки, аны, ялыктыргыч бертөрле аштан үзгә буларак, йорт саен йөреп ашау тарткандыр. Ни әйтсәң дә, чиратта аш сыйлырак, кунуы күңеллерәк була иде шул.

      Җир йөзендәге бик күп авыллар рәтендә, урман, баткаклыклар арасына посып утырган Фуньковода да һәр

Скачать книгу