LITMIR.BIZ

Скачать книгу

      “Top,” sê Saartjie.

      “Top!” sê Lina.

      Hulle hardloop na ’n hoek van die speelterrein waar ’n paar skoolmaats met ’n tennisbal speel. Saartjie, ’n uitstekende atleet, se bruingebrande bene vlieg oor die aarde. Haar krulhare waai in die wind. Sy kom ’n goeie paar treë voor haar maats daar aan.

      Die moeilike ou lewe is vergete. Laggend en opgeruimd klink die sorgelose, helder meisiestemme aan die een kant van die skoolgrond.

      Ná pouse sit die kinders weer stil in die klas en werk. Saartjie kyk ingedagte na ’n leerder wat ’n entjie verder in die ry langs hare sit. Die meisie is lank en skraal gebou. Sy dra ’n groot bril. Haar naam is Matilda Nielsen.

      Die Drie Muskiete hou nie van Matilda nie. Sy is, soos Saartjie sê, “sommer ’n klikbek en ’n witvoetjiesoeker”. Sy sal enigiets doen om in die onderwysers se goeie boekies te kom. Die personeel hou nogal van Matilda, maar nie die kinders nie.

      Saartjie is bekommerd oor die eksamenuitslae. Sy weet natuurlik voor haar siel sy sal nie te vrot doen nie. Maar wat haar onrustig maak, is die moontlikheid dat sy nie vanjaar soos al die vorige jare eerste sal staan nie.

      Sy wens sy het ook so hard soos Matilda gewerk en haar feitlik dag en nag in haar skoolboeke verdiep. Dan sou sy nie nou so bekommerd gewees het nie. Maar sy het glad nie hard gewerk nie. Sy het te veel middae by die swembad deurgebring.

      Saartjie sug en met ’n tipiese gebaar gebruik sy die agterkant van haar hand om ’n krul van haar voorkop af weg te stoot. Sy hoop maar vir die beste.

      Uiteintlik breek die laaste periode aan.

      Juffrou Minnaar tel die lys met die uitslae op en maak effens keel skoon. Sy loer oor haar knypbrilletjie na die leerders wat tjoepstil is.

      “En nou,” kom haar krakerige stem, “het die dag van afrekening uiteindelik aangebreek. Baie van julle het mos gedink julle sit hier op die skoolbanke vir julle gesondheid.”

      Ongemaklik kyk die kinders na mekaar. Net agter Lina Rens sit ’n groot, frisgeboude seun met ’n sproetgesig. In ’n growwe stem brom hy: “Ek’s in my kanon. Ek is heel laaste in die klas.”

      Hy mompel egter só hard dat die hele klas hom duidelik hoor. Selfs die onderwyseres glimlag effens.

      “Nee, Lodewyk,” sê sy vir die seun, “jy het my nogal aangenaam verras. Jy het baie beter gevaar as wat ek verwag het.”

      Die seun met die ongekamde boskasie gee ’n harde sug van verligting en sê laggend vir sy maats langs en agter hom: “Pêre, ek is nie onnosel nie! Volgende jaar is ek ’n hoërskooltjommie.”

      Almal lag en wens hom geluk.

      “Ja-nee,” sê Lodewyk le Fras de Waal vir wie die kinders Galpil noem, “ek sê altyd ’n perd moet weet wanneer die werk druk en dan moet hy wegval en werk.”

      “Stil nou,” maan die onderwyseres en die klas kom tot bedaring. Galpil is die enigste een wat nou lekker agteroor sit met ’n breë glimlag op sy sproetgesig.

      “Laat ek julle almal van julle lyding verlos,” sê die onderwyseres nou. “Ek het maar ’n grappie gemaak toe ek netnou gepraat het van die dag van afrekening wat aangebreek het. Julle het oor die algemeen mooi gewerk. Daar is egter ’n paar van wie ek meer verwag het, want ek weet hulle kon beter gevaar het as hulle harder gewerk het.”

      Dit voel vir Saartjie asof die onderwyseres reguit na haar toe kyk.

      “Ek glo nie dis nodig om meer as die eerste tien klasposisies vir julle te gee nie,” gaan die juffrou aan, “want dié wat laer as tiende gekom het, stel seker nie veel in hul klasposisies belang nie.”

      Galpil brom dat hy en sy maats glad nie oor sulke goeters bekommerd is nie, solank hulle net nie heel laaste staan nie.

      ’n Klomp meisies maak hom stil. Hulle stel wél belang.

      Juffrou Minnaar loer oor haar bril na die papier in haar hand.

      “Hier kom dit,” sug Saartjie sag.

      “Ek hou vir jou duim vas,” sê Anna langs haar.

      “Nie ek nie,” fluister Lina, “want ek weet mos dis onnodig. ’n Armsalige skepsel soos Matilda sal jou nooit kan uitstof nie.”

      Anna hou duim vas. Saartjie ook. Sy wil so graag daardie horlosie hê wat haar pa haar belowe het as sy weer eerste staan.

      “Die leerder wat bo uitgekom het,” sê juffrou Minnaar, “het ’n gemiddeld van 83 persent behaal. Dit is goed, maar ek het nogtans beter van haar verwag. Die een wat tweede gekom het, is kort op haar hakke met 81 persent. Hierdie twee is ’n hele paar persentasiepunte voor die ander.”

      Die spanning in die klas kan duidelik aangevoel word.

      “Hoekom sê sy nou nie net wie eerste is nie?” fluister Lina. Saartjie haal amper nie asem nie. Onder die bank is haar duime styf in haar vuiste vasgeklem.

      “Die leerder wat eerste staan,” kondig juffrou Minnaar aan en kyk glimlaggend na die klas wat so gretig luister, “is Saartjie Baumann.”

      “Dankie toggies,” prewel Saartjie.

      Sy word van alle kante af gelukgewens. Anna en Lina slaan haar op die rug dat sy so hik. Die ander die kinders skree: “Mooi so, Saartjie! Geluk!”

      Saartjie is hoog in haar skik, maar sy probeer dit nie wys nie. Soos ’n koningin wat haar onderdane groet, knik sy met haar kop uit erkenning vir al die gelukwensinge.

      “Ou Saartjie . . . jy’s darem ’n doring,” bulder Lodewyk le Fras de Waal alias Galpil net agter Saartjie.

      Saartjie kyk na die lelike, laggende sproetgesig en sê kil: “Dankie, Galpil.”

      Dit is duidelik dat Saartjie baie gewild onder haar skoolmaats is. Sy is ’n goeie atleet en ook kaptein van die netbalspan. Almal hou verder van haar omdat sy mense (veral personeellede) so skitterend kan naboots en sy hulle hul al baie kere, soos Galpil sê, “feitlik dood laat lag het.”

      Toe Saartjie se rug al seer is van al die houe wat sy gekry het, kom die klas weer tot bedaring.

      “Ons moenie vergeet om die dogter wat tweede gekom het ook geluk te wens nie. Dit was so ampertjies of sy het vir Saartjie geklop. Hartlik geluk aan Matilda Nielsen,” sê juffrou Minnaar.

      Beleef klap die klas hande. Dit is glad nie dieselfde uitbundige toejuiging en gelukwensing waarmee Saartjie se prestasie begroet is nie. Matilda byt effens op haar onderlip en staar deur haar groot bril voor haar uit.

      Saartjie sien hoe bleek Matilda is en kry haar skielik jammer. Sy buig oor na haar toe en sê: “Mooi so, Matilda. As ek nie so gelukkig was om ’n paar vrae in die aardrykskunde-vraestel te kry wat ek net die oggend geleer het nie, sou jy my ver geklop het. Dis maar net geluk dat ek eerste staan – jy verdien dit eintlik.”

      Sy glimlag vriendelik vir Matilda. Die meisie sê net bot: “Dankie” en draai haar kop weg. Sy wil nie met Saartjie praat nie.

      Snaakse entjie mens, dink Saartjie by haarself, afgehaal omdat Matilda haar so stief behandel.

      “Ag, vergeet van haar,” sê Anna.

      Die onderwyseres lees die volgende klasposisies. Anna Strydom is sewende en Lina Rens negende. Die twee lewenslustige meisies is baie tevrede met hulself.

      “Toe verstand uitgedeel is, was ons twee nie reg voor in die ry soos jy nie, Saartjie, maar darem ook nie heel agter nie,” sê Lina.

      Dié middag loop Saartjie vinnig huis toe om die groot nuus vir haar ouers te gaan gee. Sy drafstap eintlik.

      Die sypaadjie voor die Baumanns se groot dubbelverdiepinghuis is met betonblokke geplavei. Wanneer Saartjie daar kom, spring sy altyd van die een blok na die ander. Dit is by haar ’n saak van eer om

Скачать книгу