LITMIR.BIZ

Скачать книгу

die klok lui, staan hulle regoor die middelste deur van die drie deure wat die grys skooltjie het. Voor elke deur lê ’n groot ronde klip wat ’n trappie is, en aan die kante het die klippe breë vaal paaie soos almal altyd daar sit en griffels skerp maak. In die kamer van die eerste deur naaste aan die skoolhek gaan al die kleintjies in wat in graad een tot vier is, by juffrou Jooste; in die kamer van die middelste deur gaan almal wat in graad vyf en ses is in, en in die kamer van die laaste deur gaan al die groot kinders van graad sewe en ag in, en daar is meneer Bronkhorst self ook. Alie en Lulu is in die kamer van die middelste deur by juffrou Barnard.

      Alie en Lulu staan agter mekaar in die ry, en stap mooi doodstil by juffrou Barnard verby in die klaskamer in. Net by die deur gee Lulu vir Alie ’n stampie in die rug wat tot siens beteken, want nou sit hulle mos nie meer langs mekaar nie en nou kan hulle niks meer vir mekaar sê nie. Nou staan almal mooi doodstil elkeen langs sy bank, en juffrou Barnard gaan staan voor haar tafel. “Môre, kinders,” sê sy.

      “Môre, juffrou,” sê almal saam, net soos wanneer hulle sing. Alie luister elke oggend na Lulu se stem tussen die ander stemme, want Lulu maak elke oggend ’n ander stem, party oggende dik en party oggende dun en party oggende op en af. Alie kan goed hoor waar Lulu se stem tussen die ander stemme inkom en uitgaan, net soos ’n swart rygdraad op ’n wit lap.

      “Sit, kinders,” sê juffrou Barnard, en dan gaan almal sit, en elkeen se bank kraak ’n ander kraak as hy dit afklap. Dan haal juffrou Barnard die groen Bybeltjie van die vier Evangelies en die Psalms wat in Afrikaans is uit die laai en sy lees Psalm 23. Dis vir Alie die mooiste psalm, want al die plekke daarin voel soos op Rivierplaas. Die groen weivelde is die spaarkampie waar die lammerooie altyd wei, en die waters waar rus is, is die vlei op ’n skemeraand in die somer net ná dit baie gereën het en die brulpaddas kwaak-kwaak so. Die spore van geregtigheid is die wapad deur die mielielande waar die diep waspore altyd lê, al het die wa ook lank laas daar gery. By die dal van doodskaduwee maak Alie haar rug so bak, want sy voel die koue bang wat sy altyd saans voel as sy die hek anderkant oom Krisjan se plaas moet oopmaak en sy dink aan die graf wat net kort anderkant die hek in die gras is.

      “U maak my hoof vet met olie”, dit gaan vir Alie soos iets wat moet lekker ruik soos die rondawel as daar ’n skottel vet kaiings in staan. Die mooiste is die end van die “lengte van dae”, want Alie dink altyd dit sê iets van ’n dag wat so lank soos twee somerdae aaneen sal wees, so lank skemerlig oor die koppie agter die huis. Maar altyd is dit so: voordat ’n mens lank oor die twee somerdae aaneen kan dink, sê juffrou Barnard: “Laat ons bid.” Dan kraak almal se banke, en almal staan op, en juffrou Barnard begin bid.

      Juffrou Barnard bid nie soos oom Krisjan of die dominee of oom Jan of Ouma nie. As een van hulle bid, is dit soos die bladsye in die Hollandse boek met die storie van Genoveva, sulke anderster woorde en outydse prentjies. Juffrou Barnard se bid is soos ’n bladsy in die skoonskrifboek waar die woorde so yl is en so maklik om te lees. Alie maak haar oë klein oop, net so klein soos haar skoenknopie se knoopsgaatjie. Eers sien sy net haar skoene se blink swart punte en toe draai sy haar kop so effens dwars en sy sien Piet Brits se velskoene se punte en op die punt van die een velskoen loop ’n groot bruin haarwurm. Piet weet goed van daardie wurm, want hy lig sy skoen se punt net so effens dat die wurm nie moet afloop nie. Alie maak haar oë sommer net daar weer toe, want nou weet sy Piet se oë is ook oop en sy wil nie hê hy moet haar uitvang nie.

      “Kig, kig,” maak Lulu anderkant Piet Brits, en nou weet Alie Lulu se oë het ook tot by daardie haarwurm gedraai en nou is sy aan die lag. Gelukkig sê juffrou Barnard net amen, en Alie kan haar oë wyd oopmaak. Piet Brits gaan ewe vinnig sit en kyk vas in juffrou Barnard se gesig, maar sy maak of sy hom glad nie sien nie, sy kyk na Cillie.

      “Graad vyf, haal uit julle leesboeke en leer solank die woorde wat langs die prentjie van die man op die karretjie is. Graad ses, maak reg julle leie vir die somme.” Sjip, sjip, sjip blaai die graad vyfs in hul leesboeke en klarts, klarts, klarts, haal die graadsesse hul leie uit die groefies voor in die banke. Net toe Alie haar lei uithaal, sien sy daarop staan met rooi kryt geskryf: spykerboud. Sy weet sommer dis Attie Poen, en sy voel haar rug word bak van die kwaadword, maar sy gooi haar kop agtertoe net soos Lulu maak, maak haar lappie nat met die water uit die nuwe lekkerruikbotteltjie en vee die woord met sulke lang veë af, voordat Anna Poen, langs haar, kan sien. Toe voel sy ’n stekie in haar rug en sy kyk stadig om, so onder haar arm deur: dis die nuwe griffel wat Lulu van agter aangegee het vir haar. Sy skryf gou s-o-m-m-e op die nat lei, sulke vaal vetterige lettertjies, en gee weer die griffel agtertoe terug. Juffrou Barnard skryf die eerste som op die bord en dan sê sy: “Cillie, kom doen jy die eerste som hier op die bord.”

      Alie gly sommerso ’n entjie af op haar bank van pure bly dat dit nie sy is nie, want dis ’n deelsom wat nie reg gaan uitkom nie, en nooit kan Alie die oorbly regkry as die deel nie reg uitkom nie. Cillie stap penregop verby bord toe en swaai haar linkervlegsel ewe ligweg oor haar skouer agtertoe. Net toe sien Alie dat daar ’n bruin haarwurm op die rooi strik van die vlegsel sit wat plaps! afval met die agtertoe swaai. Sy weet net waar dit vandaan kom, en sy kry sommerso ’n laggie wat stil in haar keel sit oor die wurm wat so gou afgeval het voordat Cillie daarvoor kon skrik.

      “Piet, kom tel op die wurm en gooi dit by die deur uit,” sê juffrou Barnard.

      “Waar, juffrou Barnard?” vra Piet, en hy kyk op dak toe of die wurm nie daar is nie. Juffrou Barnard sê niks weer nie, sy kyk net na Piet, en haar oë roer niks as sy kyk nie. Dan sê Piet se bank “knirts-knarts” soos hy vinnig opspring en die wurm optel en buitentoe gooi. Knirts-knarts gaan sy bank as hy weer gaan sit, en Alie sien hoe Lulu vir hom ’n lang tong uitsteek net toe hy gaan sit. Niemand kan soos Lulu tong uitsteek nie, dink Alie, en niemand sal ooit op Lulu se hare ’n haarwurm sit of ’n koggelmander onder haar bank nie, want sy sal nie eens “o” sê daarvoor nie. Cillie doen die hele som reg op die bord, en toe skryf juffrou Barnard die ander somme op. Gier, gier, gier gaan al die griffels op die leie soos die graadsesse somme doen. Alie maak net soos ou-Melitie gesê het, sy skud haar kop skoon van alles wat daarin is, tot van die lekkerruikbotteltjie met leiwater, en sy dink net aan die somme. En toe juffrou Barnard die tweede keer in die paadjie afstap, is al haar somme klaar en kan sy hand opsteek. Juffrou Barnard buk langs haar, en Alie maak haar oë toe, so lekker ruik juffrou Barnard se gesig. “Fi-jirts, fi-jirts, fi-jirts,” sê die stukkie kryt op Alie se lei soos juffrou Barnard hakies maak by die somme wat reg is – almal reg!

      “Al vier reg, Alie!” sê juffrou Barnard. “Nou kan jy en Lulu vanoggend die emmer gaan vol maak by die windpomp.” Lulu se somme is altyd gou klaar en altyd reg.

      Lulu val amper oor haar boeksak, so vinnig spring sy op, en soos twee meerkatte spring hulle by die deur uit en gaan haal die skool se groot drinkwateremmer agter die deur van juffrou Jooste se klaskamer. Die graad drie klas is net besig om op te sê:

      Tingtinkie sit bo in die boom

      Waaronder oolfant staat . .

      Alie vat die emmer agter die deur, en hulle stap aan in die pad na die pomp by oom Koos se huis, want dis die naaste huis aan die skool. Daar gaan twee kinders elke oggend die skool se emmer vol maak vir die dag.

      Lulu knyp haar oë styf toe, net soos klein Jannie Brits, en dan swaai sy haar lyf heen en weer en sê net soos die kleintjies: “Tingtinkie sit bóé innie boom, waaronder oolfant staat …”

      As Alie weer kyk, staan hulle by die windpomp op oom Koos se werf, en Lulu hou die emmer onder die pomp se uitlooppyp. “Tjierr, tjierr,” sê die windpomp en dan “sjlirr, sjlirr” soos hy die water by die pyp uitgooi en die emmer vol maak.

      Nou vat Alie eenkant en Lulu anderkant aan die emmer se hingsel en hulle stap terug in die pad skool toe. Duskant die hek naby die skool sien hulle ’n motor aankom en hulle sit gou die emmer neer, sodat Lulu die hek kan oopmaak. Dis die winkelagent, weet Alie, net hy het so ’n motor. Lulu maak die hek oop, en die man ry stadig deur en gooi vir haar ’n borssuiker deur die venstertjie, maar sy gaan dit nie optel nie. Nee, sy draf agter die motor aan, wat stadig ry, gryp agteraan vas en gaan sit opgerol soos ou Piet, die grys kat, agter in die noodwiel! Alie is so verskrik en verwonder dat sy nie kan roer nie.

      Wat op aarde gaan Lulu nou doen? Daar

Скачать книгу