LITMIR.BIZ

      Indeks firm, lata 20.

      Była córką Oscara Mintza. Urodziła się w 1888 roku w Warszawie i najpewniej pochodziła z rodziny inteligenckiej, która – co charakterystyczne dla inteligencji żydowskiej – przywiązywała dużą wagę do tego, by wykształcone w rodzinie były także dziewczęta. Franciszka i jej siostra Eugenia ukończyły Cesarski Uniwersytet Warszawski, z wykształcenia były dentystkami – zawód ten stanowił wtedy jedną z nielicznych możliwości kariery zawodowej dla kobiet ze zasymilowanych rodzin żydowskich. Frajdla miała swój gabinet przy ulicy Łuckiej 2, przyjmowała także na Twardej 11/15.

      Franciszka również nie przeżyła wojny. Nie wiadomo, kiedy i w jakich okolicznościach zginęła.

      Adam Mintz

      brat Franciszki

      Był bratem Franciszki, Eugenii, Jakuba i Henryka. Nie znam daty jego urodzenia, wiem natomiast, że z zawodu był projektantem (dziś powiedzielibyśmy: designerem), ponoć zaprojektował butelkę znanych przed wojną perfum. Mieszkał na Nowym Świecie pod numerem czternastym. Ożenił się z Melanią (z Bramsów) i miał z nią syna Tadeusza (urodzonego w latach dwudziestych, nie znam dokładnej daty), który poślubił Izabelę (powiła dwie córki; jedna mieszka w Izraelu, druga w Filadelfii, w Stanach Zjednoczonych). Podczas wojny Adam, podobnie jak jego siostra Eugenia, znalazł się na Syberii. Gdzie dokładnie? Nie wiadomo. Pracował w lesie. Nie przeżył. Jego żona Melania po wojnie wyjechała z Tadeuszem do Izraela.

      Jakub Mintz

      brat Adama, Henryka, Franciszki i Eugenii

      Prawie nic o nim nie wiem. Z wykształcenia był, jak siostry, dentystą. Potwierdzają to wycinki prasowe – Jakub regularnie ogłaszał się w prasie. W 1912 roku przyjmował na Chłodnej 24, a trzy lata później – na Nowym Świecie 25, tuż obok gabinetu i mieszkania siostry Eugenii. Czy założył rodzinę? Miał dzieci? Nie wiadomo. Na zdjęciu rodzinnym z 1921 roku stoi za Franciszką i Leopoldem zamyślony, jakby osobny.

      Estera (Eugenia) Stimm z domu Mintz

      siostra Franciszki, strażniczka pamięci

Urodziła się cztery lata po Franciszce, w 1892 roku. Naprawdę miała na imię Estera, o czym – jestem przekonany – nie wiedział nikt poza najbliższą rodziną. I podobnie jak ona studiowała stomatologię na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim. Zanim wyszła za mąż i przeprowadziła się na Nowy Świat, prowadziła własny niewielki gabinet stomatologiczny przy Sosnowej 12/6. W rodzinie Jonasza mówi się, że jako jedyna znała język żydowski, choć nie mamy pewności, czy to prawda – jest spore prawdopodobieństwo, że posługiwali się nim także inni członkowie rodziny, choć w środowisku zasymilowanej żydowskiej inteligencji panowała niechęć do jidysz wynikająca z przeświadczenia, że jest to żargon, „gorsza” odmiana języka. „W rodzinach inteligenckich jidysz był nie tylko nieużywany, ale nawet nie chwalono się jego znajomością. Co charakterystyczne, dzieci z inteligenckich domów potrafią zazwyczaj powiedzieć z całą pewnością, kto z rodziny żydowskiego nie znał – a więc musiano o tym wspominać, natomiast rzadko umieją udzielić jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, kto ten język znał, choć sporo wiedzą o znajomości innych, obcych języków”23 – pisze Landau-Czajka. Na pewno Eugenia i jej siostra Franciszka świetnie mówiły po polsku. Rodziny inteligenckie zazwyczaj dbały o to, by ich dzieci mówiły bezbłędnie, dlatego – paradoksalnie – jednym z wyróżników zasymilowanych Żydów często była hiperpoprawność językowa.