LITMIR.BIZ

      TRZEBA ODNOTOWAĆ, chociażby pobieżnie, sobotę w Ogrodzie Krasińskich, tzw. „Imieniny Jana Kochanowskiego”. Najpierw na stoisku W.A.B. podpisuję Błazna, Nowolipie, Nie boję się… i coś tam jeszcze. Uchański przyprowadza do mnie młodego człowieka – to pan Dalili, Tunezyjczyk, ma ze sobą komplet Przeciw diabłom i infamisom (później wydany jako Przypadki starościca Wolskiego, w serialu zaś – Rycerze i rabusie), pierwszą książeczkę dostał jeszcze na Saharze, od matki. Zafascynowały go rysunki Szancera. Odtąd te książeczki systematycznie zbierał. Podpisuję każdą.

      Obok mnie podpisuje Małgorzata Szpakowska. Będziemy oboje, także Uchański, na scence podczas panelu poświęconego Boyowi-Żeleńskiemu, który poprowadzi Tadeusz Nyczek. Za nami, oddzielnie, Janusz Tazbir z żoną.

      Z panią Szpakowską na ogół się zgadzamy, szczególnie kiedy ona podkreśla, że Boyowi chodziło – jako tłumaczowi i recenzentowi – o Polskę oświeceniową. Zwraca uwagę, że Boy gorzko pisze o kobietach. Ja wtrącam, że to zależało od tego, co akurat przeżywał. Kiedy porzuciła go Niusia Leszczyńska, w jego recenzjach kobiety wyglądały rzeczywiście nie najlepiej. Na przykład pisze o Lady Macbeth, że podczas gdy dla Macbetha korona oznaczała władzę, politykę, dla niej to była biżuteria. Opowiadam (który to już raz) o bardzo chyba osobistej recenzji z Nory Ibsena. „Przez osiem lat byłaś szczęśliwa”. „Zdawało mi się”. Boy: Jeśli przez osiem lat zdawało jej się, że jest szczęśliwa, to to nie byle co. I jeszcze o tym, że aby zdobyć trochę gotówki, Nora przetłumaczyła kilka powieści z francuskiego. Boy: „Oto tajemnica złych przekładów”.

      Recenzja z Tajemnicy lekarskiej Fodora. Streszcza wspaniałą sztukę – podoba się państwu, prawda? – i nagle czytamy: „Taką sztukę mógł napisać Fodor. Ale jej nie napisał”. Tym, co napisał, nie warto się zajmować.

      Kiedy Wiesław mówi o tym, że Boy nie lubił kina, nie chodził do kina – Słonimski uważał, że Boy nie rozumiał montażu filmowego – wtrącam, że to niezupełnie tak, nie chodził do kina z Krzywicką, chodził z żoną. Kino, zwierzał się, nie daje mu wypoczynku, bo angażuje to samo, co w pracy: siedzenie i oczy. Słonimski we wspomnieniach niezupełnie jest wiarygodny, napisał na przykład, że siedział w mieszkaniu Boyów na niewygodnym krześle projektowanym przez Wyspiańskiego, a wiadomo, że młodzi Żeleńscy sprzedali te krzesła komuś w Zakopanem. Wierzę – powiedziałem – że krzesło było niewygodne, ale nie każde niewygodne krzesło projektował Wyspiański.

      Lunął deszcz, ale publiczność nie uciekła, pojawił się nad głowami grzybiasty las parasolek, zrobiło się kolorowo.

      O Słówkach Wiesław, że sprzedano po wojnie osiemset tysięcy egzemplarzy. Ja o tym, że wysoko cenił je Różewicz, że Szymborska w liściku wyznała mi, że jest wielbicielką Boya. Pana Nyczka informuję, że występuje w Dzienniku ze swoją opinią o wierszach Szymborskiej (są lubiane, „bo coś się w nich dzieje”).

      W pałacu Rzeczypospolitej wystawa depozytów: wybór rękopisów chronionych przez Bibliotekę Narodową. Odkrywam, nie bez poruszenia, że jest mój Montaigne i Mój przyjaciel król. Z siedzącą, jak zazwyczaj w towarzystwie teatrolożki pani Ani, Julią Hartwig, trochę sobie plotkujemy, rozmawiamy o Ksawerym, jej niewygasłej miłości.

      Na czwartą dotarłem do stoiska Grupińskich („MG”), gdzie podpisuję Twarz Pokerzysty. Przychodzi pewna zażywna pani z przyjaciółką – mówi, że chce podpis dla mamy, mama starsza ode mnie o trzy lata, ma wszystkie moje książki, tylko Twarzy… nie ma; kiedyś, mówi pani, przyniosła mi butelkę. „Wilnianka!” – krzyknąłem. Tak, to ona, przy butelce była karteczka. Panie odchodzą i po kwadransie wracają z Milczącym między nami, gdzieś to tu sprzedają. Jakaś intelektualistka przygląda się okładce. „Romans z lat sześćdziesiątych – czyta. – Pan pisze romanse? Autor Montaigne’a?”. „To jest bardzo poważna książka” – bronię się. Pani odchodzi ze wzgardliwym uśmiechem. Nawiasem: zakochana w Montaigne’u panna de Gournay spróbowała napisać romans i nawet podarowała rękopis panu Michałowi.

      Do domu odwozi mnie pan Rafał Grupiński.