Թ Ու Խ Ճ Ա Յ Ը (Պատմվածք. Մանրաքանդակներ. Երկու վիպակ) - ԼԵՎՈՆ ԱԴՅԱՆ

Скачать книгу

ցերեկ այրվում եմ անծուխ…

      ԿԱԼԵՐՈՒՄ

      Կարմրաոտ կաքավների լույս կախկղան կոհակվում է օրվա շոգի ու տապի մեջ, արտույտները մոտ արտերում արտորում են թախծագորով, խոտը կոխած հին կալերում շնկշնկում է հովը մեղմիվ՝ ինձ բերելով ձայներն անդարձ մեր մայրերի, որ էլ չկան, անց են կացել այս աշխարհից անվերադարձ…

      Կռիվ մեկնած ամուսին ու որդիներին փոխարինած՝ վշտից տմույն, անլուսաշող կյանքը նրանց հանդ էր, արտեր ու մանգաղ , մաճ ու գութան, մղեղ ու կալ, հույսն էր պահում լոկ նրանց , թե բոլորը հետ կգան…Ավա՜ղ չեկան , էլ չեկան , շա՜տ-շատերը ետ չեկան , ով էլ եկավ՝ կաղ ու կըռնատ, խաթարվա՜ծ։

      Խոնարհվենք, եկ, մենք լռին ի հիշատակ սրբասուրբ մեր մայրերի ինքնուրաց, որ վաղուց է ինչ չկան, լույս են դառել ու չկան։ Ու խոնարհվենք նաև լուռ նրանց առջև վերըստին, ովքեր ահեղ այն կռվից հաղթանակած տուն եկան, բայց ապրեցին կյանքն իրենց՝ դժվար կյանքով պարտվածի…

      Մշտահոլով այս կյանքում մենք վերջինն ենք , որ տեսանք դեմքը նրանց լուսաջինջ, մենք էլ կանցնենք աշխարհից՝ ո՜վ կըհիշի էլ նրանց…

      Կաքավների կախկղան՝ կալից անդին հանդերում, տրտում երգը արտույտի՝ ոսկեորած արտերում, սիրտն իմ լցրին անձկությամբ՝ մեր հին լքված կալերում։

      Ա՜Խ,  ԵՍ  Ի՞ՆՉ  ԱՆԵՄ…

      Զույգ  որդիներն իմ  թևերն էին իմ,  հատված թևերով,  ա՜խ, ես  ի՞նչ  անեմ:  Ու՞մ բացեմ  սիրտս, որ  ինձ  հասկանա:

      Անընդգրկելի, ծանր  է  ցավս, առավել ծանր, որ  այս լույս  օրն  ու  ալվան  աշխարհը նրանց համար  չէ, որ  ես  այլևս չեմ տեսնի նրանց, չեմ լսի  ձայնը  նրանց հոգեթով, խոսքն ու ծիծաղը  անուշաբարո    էլ   չի հնչելու մեր ականջներում:

       Ու՞մ պատմեմ ցավս՝  ծովի պես  խորը, ո՞վ կհասկանա, որ ներսում  այրվում, խորովվում եմ լուռ  և  ամեն անգամ,  որդիներին  իմ մտաբերելիս,   մեռնում – հառնում եմ՝  պատկերը նրանց   իմ  աչքի  առջև, սուրբ անունները՝    շուրթերիս  վրա:

      Մեծ  տառապանքը  տանում են լռին, ու  ես ինքնակամ  ժպտում եմ մարկանց, քանզի  ուրիշը  ժպիտն  է տեսնում, քո հոգու  ցավը  ոչ  ոք  չի  տեսնում:

      Ես ու՞մ,  ու՞մ պատմեմ  ցավը իմ անանց,   մարդ արարածը  ինձ չի  հասկանա… Գնամ  հայրենի հանդերին պատմեմ իմ տվայտանքը, հովից օրորվող  խոտ  ու  ծաղկունքին, մենավոր  կանգնած  ծառերին

      տրտում,  անտառի   խորքում   զմրուխտ  մամուռով  պատած  քարերին, երգող հավքերին, ձորում կարկաչող  ջրերին պատմեմ  ու նրանց հետ լամ  ցավն իմ մորմոքուն:

      ՀՈԳՆԵԼ  ԵՄ    ԱՐԴԵՆ

      Ես այս աշխարհից հոգնել եմ արդեն:

      Էլ չեմ դիմանում կեղծիքին, ստին, շողոմքոր մարդկանց շողոմ խոսքերին, հանկարծ փող տեսած՝ հոգով աղքատի զազիր  պահվածքին, փող ունեցողի քամահրանքին, չունեցողների խղճալից տեսքին էլ չեմ դիմանում:

      Սիրտս տարագիր էլ չի դիմանում դրացու դավին, նախանձ ու դժխեմ բարքերին նրանց ու լեզուներին՝ նենգարկու, քսու, ես չեմ դիմանում:

      Հոգիս կեղեքող մորմոքուն ցավին էլ չեմ դիմանում, զի  անկարող եմ գեղեցկատեսիլ իմ որդիներին տեսնել վերստին, անհուն կարոտից փշրված սրտով իմ գիրկը առնել… ախ, որովհետև այլևս չըկան:

      Ոչ ոք չի հիշում՝ ով չկա արդեն, ոչ ոք չի հիշի, երբ չենք լինի էլ։ Ապրողն ապրում է, մեռնողը՝ մեռնում, մեռնելը հեշտ է,ապրելն է դժվար,  քանզի ապրել կա՝ մեռելուց վատ է:

      Դժվար է ապրել այնպիսի մի տեղ,

Скачать книгу