Тинейджерлерге арналған қаржы. Балалар мен ата-аналарға арналған кітап - Наталья Попова

Скачать книгу

сомманы жинау үшін сен 3 жыл бойы ай сайын банкке 16000 теңгеден, яғни 50 АҚШ доллардан саламын деп шештің.

      Жыл сайынғы инфляция 5% құрады және доллар бағамы авиабилет сатып алатын уақытқа келгенде 1 доллар 400 теңгеге тең болды. Теңге жиналған ақша саған Африкаға саяхатқа жете ма?

      Есеп 2.

      Сенің 120 000 теңге тұратын бір зат сатып алу арманың бар. Өзің не екенін ойлап тап. Сомма үлкен болғандықтан оны әке – шешеңмен бірге жинаймыз деп шештіңдер. Анаң саған ай сайын 10 000 теңгеден тәртіпті болғаның және үй шаруасында көмектескенің үшін беріп тұруға уәде берді. Бір жылда (12 айда) мемлекетте 10% инфляция болды. Қалай ойлайсың ынталанып жинаған 120 000 теңгеге армандаған затыңды ала аласың ба? Сен армандаған зат жылдың соңында қаншадан болады?

      Тарау 6. Номиналды және нақты табыс. Табыс әр түрлі бола ала ма?

      Сен өз ақшаңды басқарасың, не олардың жоқтығы сені басқарады

      Дэйв Рэмси

      Әрбір қаржыдан сауаты бар адам қаржысы оны емес, ол қаржысын бақылағысы келген жағдайда, өзінің шынайы табысын түсіне білу керек. Сенің шынайы табысың – бұл инфляция шегерімінен кейінгі қалған қаражат.

      «Номиналды» және «нақты» деген терминдерсіз инфляция зардаптарын түсіну мүмкін емес.

      Номинал – латыншадан «nome» – есім, не «nominalis» – атаулы – бұл нақты цифрлармен таңбаланған баға. Былайша айтқанда, купюр АТАУЛАРЫ. Мысалы, біз номиналы 100 теңге купюра туралы айтайық. Инфляция нәтижесінде купюра «жүз» цифрімен қалады, және де оның аты сақталады, бірақ онымен сатып алатын зат азаяды. «Тек аты болмаса…» – деп айтатындай.

      Мысал.

      Сен банкке 100 000 теңге салдың және де банк шарттары бойынша ол саған жылына 10 пайыз төлейді. Яғни сенің ақшаң саған жылына 10% табыс алып келеді, ал бұл толықтай он мың теңге! Жақсы пайыз, ештене айта алмайсың. Тіптім, барлық бизнес инструменттері және жеке бизнес жылына мұндай табыс алып келе алмайды. 10% жылына – бұл 10 000 теңге. Осы 10% және 10 000 сомма табыс номиналды деп аталады, былайша айтқанда тұрақты, алдын ала келісілген нақты цифрлар. Бірақ жыл бойы елде болған инфляцияға кішкене қарайық…

      Ресми дереккөздерде жыл бойы болған инфляция 9% құрады. Қалай ойлайсың қорытындылай келгенде сен қанша ақща таптың?

      Ең қарапайым есеп: номиналды табыс минус инфляция = нақты табыс. Сонымен, номиналды табыс 10% минус инфляция 9% = және күтпеген нәтиже, сенің табысың тек 1%, яғни 1 мың теңге. Осы мың теңге сенің нағыз нақты табысың болып табылады.

      Қалай бұлай болды? Міне, осылай.

      Шыны керек, мұндай инфляцияда сен ақша таппақ түгіл шығынға ұшырадың. Себебі шотқа салынған 100 000 теңге мынадай инфляцияда өз құнын жоғалтты. 100 000 теңгенің шынай құны жылдың соңында 91 000 теңгеге тең болды. 100 000 теңге (номиналды құны) минус 9% инфляция = 91 000 теңге нақты ақшалай қаражат.

      Сенің қолында цифрлық мағынада ақша көлемі сондай болып қалды, яғни қолыңда 100 000 теңге қалғаны түсінікті. Және де пайыз ретінде банк беретін 10 мың теңге, барлығы жүз он мың теңге. Бірақ бұл ақшаға сен жыл басында құны 92 000 теңгеге тең болған тауар мөлшерін ала аласың, сол себепті «нақты» деген сөз қолданылады.

Скачать книгу