Тауарлар мен капиталдың халықаралық қозғалысы. Оқу құралы - Әсемгүл Бекмухаметова

Скачать книгу

болады.

      Төлем теңгерімінің жетімсіздігін стерильдеу үшін олар ашық рыноктағы мемлекеттік облигацияларды сатып алуы, есеп ставкаларын азайтуы немесе резервтік талаптарды азайтуы керек. Төлем теңгерімінің артылып қалушылығын стерильдеу үшін олар керісінше жасауы керек, яғни мемлекеттік құнды қағаздарды сатуы, есеп ставкасын көтеруі, резервтік талаптарды көтеруі керек. Монетарлық үкіметтің төлем бейтеңгерімін стерильдеу қабілетінде шектеулер бар екендігі айқын. Мысалы, монетарлық үкімет ұзақмерзімдік созылмалы (немесе фундаменталды) жетімсіздікті шексіз стерильдей алмайды, себебі ертелі-кеш оның халықаралық резервтік авуарлары таусылатын болады. Сол сияқты монетарлық үкімет созылмалы артылып қалушылықты да шексіз стерильдей алмайды, себебі ертелі-кеш халықаралық резервтік авуарлар қоры халықаралық ақша ұсынысына тең болады да, бұдан арғы артылып қалушылықтар ақша ұсынысының өсуін біржақты негізде өсуіне алып келеді.

Қорытынды

      1. Жалпы экономикалық тепе-теңдікті қамтамасыз ету үшін классикалық тұжырымдамаларды қолдану тиімді емес, себебі мемлекеттік араласудың болмауы жағдайындағы жиынтық сұраныстың өсуі бағаның инфляциялық өсуіне алып келеді.

      2. Қазақстандағы қазіргі уақыттағы кризистік жағдайда жалпы ұлттық өнім баға өсуімен қатар жүрмейтін сұраныстың өсуінің кейнсиандық варианты мақсатқа лайықтырақ болып табылады.

      3. Жұмыспен қамту және ұлттық өндірістің жоғары деңгейіне демеу көрсету үшін мемлекеттің белсенді араласуы дурыс болар. Бұл араласу қолда бар фискалдық және монетарлық саясат құралдарын жиынтық сұранысқа әсер етуге қолдануы керек.

      4. IS-LM моделі өндіріс пен тұтыну арасындағы фундаменталды байланысты анықтайды және түпкі өнімді жүзеге асыру саласындағы тепе-теңдік шарты болып табылады.

      5. IS-LM моделін валюталық курстың өзгерістерін көрсететін көрсеткіштермен кеңейту экономикадағы ұлттық ақша бірлігінің валюталық курсының ағымдағы мәнін коррекциялау арқылы қол жеткізілетін үш жақты тепе-теңдікті қамтамасыз етеді. Үш жақты тепе-теңдік ұлттық экономиканы әлемдік шаруашылыққа интеграциялануы дәрежесінің және халықаралық капиталдың еркін қозғалысы үшін экономиканың ашықтығы дәрежесінің сипатын береді. Оның реттелуі монетарлық, фискалдық және валюталық саясат құралдарын қолдану арқылы жүзеге асырылады.

Негізгі түсініктер, терминдер:

      Макроэкономикалық тепе-теңдік, мультипликатор, ұлттық өндіріс, IS-LM моделі, валюталық курс, әлемдік шаруашылыққа интеграциялану, валюталық курстың тұрақтылығы, капиталдардың еркін қозғалысы.

Бақылау сұрақтары:

      1. Л. Вальрас моделінен қандай қорытынды туындайды?

      2. Кейнсиандық моделде қандай фактор жетекші рөлді атқарады?

      3. Макроэкономикалық тепе-теңдіктің кейнсиандық моделінің неоклассикалық моделінен айырмашылығы неде?

      4. Капитал мобилділігі қандай түрлерге бөлінеді?

      5. Үш жақты тепе-теңдіктің реттелуі қандай құралдардың қолданулары арқылы жүзеге

Скачать книгу