ТОП просматриваемых книг сайта:
Ийэм кэпсиир… (4 чааһа). Семен Маисов
Читать онлайн.Название Ийэм кэпсиир… (4 чааһа)
Год выпуска 0
isbn 978-5-7696-7696-4
Автор произведения Семен Маисов
Издательство Айар
Кэриигэ чаччыгыныардар саҥалара биир кэм «чардырҕаан» олорор. Хайа эрэ сайыҥҥы чыычаах тыа быыһыгар, наһаа үчүгэйдик «чии-йии-чуу-йуу-йуу-ууп… чии-йии-чуу-йуу-йуу-ууп…» диирэ иһиллэр. «Ити ханна олорон саҥарарый» диэн көрө сатыыбын да көстүбэт. Чыычаах ырыата үчүгэйкээнэ бэрдин иһин атым тэһиинин тардан тохтуу-тохтуу иһиллиибин… Бэрт чугас саҥарар курдук эрээри ойуур маһа-ото хойуута бэрдиттэн син биир көстүбэт…
Сааскы, субу тыллаары сэгэйбит тыа салгына эчи чэбдигин, санаам көнньүөрэн өрө эгдэс гынан, сүүйэн ылбыттыы сөрүүн салгыны көбдөҕүм муҥунан тото эҕирийэбин… Үтүө да күннэр… Кэрэ да түгэннэр… Били, этэргэ дылы «бэл санаарҕаабыт санаата сылаанньыйар, бэл ыалдьыбыт ыарыыта аматыйар, бэл түктэри кэмэлдьилээх сигилитэ көнөр, майгыта тупсар…» үтүө күннэрэ үүнэн тураллар. Туох барыта биллибэт дьиктини кэтэһэн өрө чөрөйөн өндөйбүккэ, ким барыта субу кэлиэхтээх туох эрэ кэрэни күүтэн тыаһы иһиллээбиттии сэргэхсийбиккэ дылы…
Төбөтүгэр хара өҥнөөх көҕүллээх, түөһэ эбирдээх хонуу күөрэгэйэ кэлбитэ балачча өр буолла. Хонуу күөрэгэйэ, саҥа кэлбит от күөҕэ өҥнөөх түөстээх тиит күөрэгэйин кытта сэргэстэһэ олороннор, «хайабыт ордук чөллөркөй куоластаах эбитий» диэбиттии, биир кэм, туох да тохтоло суох «дьурулаһаллар, дьирилэһэллэр»…
Быркылаах эбэни харса суох хаба ортотунан сиэллэрэн таҕыстым. Муус үрдүнэн халыйбыт хаар булкаастаах сиҥэ уута ат эрчимнээхтик хаһыйбахтаан хаамар кырыылаах туйаҕын анныттан тулабар сандаара ыһыллар. Сирэйбэр тымныы таммахтар бырдаҥалыыллар. Уҥуоргу аартыкка тиийэн эрдэхпинэ кусчут кыырт адаҕа саҕа собо балыгы суо баҕыыр тыҥырахтарынан кытаахтаабытынан Аллараа Уолбут туһаайыытынан көтө турда. «Итиччэ улахан собону, ырбыы тахса илигинэ хантан туппута буолуой» диэн дьиктиргии санаатым…
Бу иһэн көртүм, Абаҕара күөлүн диэки хойуу буруо, күп-күөх, үрдүк мэҥэ халлааҥҥа өрө ытыллан таҕыста… Ити – хайалара эрэ өрт өртүүрүн тута биллим… Баччаҕа, хаар өссө да ситэ уулла, суолла илигинэ, тутуу былдьаһан, өрт өртүүр уотаҕата. Буруо эмиэ да харааран кэлэр, эмиэ да үп-үрүҥүнэн бөлөнөхтөнөр, тыала суох күн туран туора халыйан барбакка, биир сиргэ өрө ытылла оонньуур.
Аартык кырдалын өрө сүүрдэн тахсан баран, аҥаар этэрбэһим быата холкутаабытын чиҥэтээри, таарыччы холуммун тардан биэрээри миҥэбиттэн түстүм. Онно өйдөөн көртүм, суол икки өттүгэр хайыы-сахха эрдэлээн быкпыт ньургуһуннар бытыгыраан тураллар… Чэчиктэрэ атыа өссө да ыраах, саҥа болчуохтаммыттар… Туура тардыбакка эрэ тобуктаан олорон үнүгэстэргэ муннубун даҕайтым – ураты кэрэ сыттаахтар, санаабар сааскы сэгэйэ тыллан эрэр айылҕа барахсан бары бастыҥ, талба сүмэһинин сыта барыта ньургуһуннарга холбоспукка дылы… «Аата үчүгэйии-ин, тоҕо да аһара астыгай…» – олуһун диэн манньыйбыт ис санаабын аны дорҕоон гынан таспар таһаарабын…
Кырдал