LITMIR.BIZ

      Avlak Öy, Avlagıy (Oturmaya Gitme).

      Tatar Türklerinde eskiden kızlar, genelde sonbahar işleri tamamlandıktan sonra, günler kısaldığında avlak öy, avlagıy55 diye adlandırılan akşam oturmalarına giderlerdi. Böylece büyüklerin olmadığı bir eve toplanarak, el işi yapar, çeyiz hazırlar, türküler söyler, fal açar ve eğlenirlerdi. Oynadığı oyunlar genelde müstakbel eşlerinin tespitiyle ilgili olurdu. Bazen oturma evine köyün gençleri de gelir, kızlara yardım etmeye çalışır ve onlarla birlikte eğlenirlerdi.56

      Kış aylarında büyüklerin olmadığı evde geçen oturmalarda birbirlerini görüp konuşan Hafız ve Bibiesma, artık üç yıldır gizli görüşürler:

      “Üç yıldır ondan aldığım işlemeli mendillerin sayısını da bir Allah bilir! Genç seçme oyununda beni üç kez saymışlar. Ben üçünde de Esma’ya denk gelmişim. Ferhi yenge “sizin saçlarınız bağlanmış” diyor. Benim de içime bir şeyler doğuyor, Huda’m nasip ederse beraber oluruz diye umut ediyordum. Fakat annemin rızasını almak zor.” 57

      Burada da büyüklerin olmadığı evde kızların bir araya gelerek sevdikleri yiğitleri kurayla çekip eğlenmeleri, kızlar ve erkeklerin karşılıklı atışmaları, kızla oğlanın gizli saklı görüşmeleri, bu görüşmeler sırasında kızın sevdiği gence işlemeli mendil hediye etmesi gibi Tatarlara özgü gelenek ve örf-âdetler söz konusudur. Ayrıca hem imece hem askere uğurlama sırasında kız tarafından gence verilen işlemeli mendil, Tatar Türklerinde iki sevdalının beraber olacaklarına dair verdikleri sözün simgesi olurdu.58 Bu konu, Tatar Türklerinin birçok türküsü ve manisinde de geçer.

      1.1.b. Dini Yolalar (Dinî Gelenekler)

      Uraza (Oruç.)

      Hikâyede köy işine alışkın güçlü fiziğe sahip erkekler, Ramazan ayında gerçekleşen ot biçme imecesinde tarlanın bir tarafından girip diğer tarafından çıkarlar. Hepsi kan ter içinde kalır ve susuzluktan dilleri damaklarına yapışır. Aralarında biri neredeyse baygınlık geçirir. Hikâyenin bu kısmında yaz mevsiminde tutulan orucun ne kadar zor olduğu gösterilmiştir. Hele Kazan Tatarları için. Bu Türk boyunun yaşadığı coğrafyada yazın güneş akşam saat 9-10 gibi batar ve gece saat 2’ye doğru artık doğmaya başlar. Bundan dolayı İslam dinini yaymaya gelen sahabeler de bayağı bir şikâyette bulunmuşlardır. Çünkü akşam namazı ile sabah namazı arası o kadar kısadır ki yatsı namazı için zaman neredeyse kalmıyor. İbn Fadlan da Bulgar şehrine gelişini anlatan Seyahatname’sinde bu durumdan bahsetmiştir.59 Fakat başka Türk boylarından daha erken dönemlerde ve ilk olarak İslam dinini kabul eden Tatar Türkleri, dinine çok düşkün bir toplum olarak bilinir ve hikâyeden de görüldüğü gibi XX. yüzyıl başında da bu durum değişmez: Gün ne kadar sıcak olursa olsun, ot biçenlerden kimse orucunu susuzluğunu gidererek bozmaya kalkmaz.

      1.1.c. Tatar Xalkınıŋ İctimagıy Tormışı (Tatar Türklerinin Sosyal Hayatı)

      Soldatka Alınu (Asker Olma).

      Hikâyede Hafız, babası sağ olmadığı ve annesinin

Скачать книгу