LITMIR.BIZ

      Tatar Toplumunda Kız ile Erkeğin Evlenmeden Önce Bir Araya Gelip Görüşmesi.

      Gülbanu’nun Lütfi adlı bir gence gönül vermesi, onun daha önceden bu gençle bir araya gelip görüşmesine işaret eder. Tatar Türklerinde kız ile erkek, evlenmeden önce de görüşebilirdi. Bu, genelde tarla işleri ve mevsimlerle ilgili gelenekler –ot ve ekin biçme, avlagıy83– sırasında ve çeşme yolunda olurdu. İşte Gülbanu da Lütfi ile öyle yerlerde görüşür:

      “Gerçi aralarında şu orman ağzında ot biçerken birden koşarak ağaç altından çıkıp kucaklayıp öpmekten başka hiçbir şey olmasa da, gerçi onların bütün yakınlıkları orak işi, ot biçme işi ve çeşmeye su almaya giderken arada bir görüşmekten ibaret olup göz kırpma, kaş oynatmadan daha fazlaya kaçmasa da, gerçi avlagıya gittiği evde eşikte bu oturmada bulunan başka gençlerden gizli saklı verilen sözden, iki kez sunulan hediyeden başka hiçbir şeyle onlar bağlanmış olmasa da, düğüne kadar Gülbanu kendisinin Lütfi’ye, Lütfi’nin de kendisine ait olduğunu düşünüyordu.” 84

      Merhaba ile Şeyhel de birbirlerini tarla işleri ve oturma sırasında görüp tanırlar. Fakat Gülbanu ile Lütfi’den farklı olarak, onlar birbirlerini görmek ve tanımakla sınırlı kalır:

      “O, ihtiyar Nuri’ye bazen yevmiyelik işe giderdi. Tarlayı gereksiz ottan temizlerken, ot biçerken, ekin biçerken, harmanda ekin döverken Şeyhel ile sık görüştüler.” 85

      Tatar Türklerinde kızlar ile erkekler iş ve eğlence sırasında bir araya gelebilir ve başka Türk toplumlarından farklı olarak bu konuda daha serbesttiler. Böylece onlar hem iş yapar, hem kendilerine eş beğenirdi. Eserden görüldüğü gibi hatta eğlenceye -örneğin, düğüne-giderken de gençler bir arada kaynaşarak, birbirlerini beğenme derdine düşerdi:

      “Her kız, sevdiği gencin önünde ve her gencin karşısında kimseden eksik görünmemek, gönül almak, kalplere aşk tohumları ekmek istedi. Mümkün olursa bir bakışı, fırsat olursa bir göz kırpmayı, kaş oynatmayı umut etti.

      Kızışmış yürekli kızların dalgası, kendi büyüleyici gücüyle genç tasasız gençleri gizli iplerle kendi peşlerinden kendi gölgeleri gibi sürükleyiverdi. Kırma bürék 86 hazırlayamayan genç, güzel bir kelepüş 87 elde etti. Bu gibi günlere sakladığı bişmeti 88 varsa onu giydi, yoksa kamzolunu 89 silkeleyip düzeltti. Sevdiği kızın hediyesi olan kırmızı ya da yeşil mendili işlemeli tarafıyla cebinden dışa doğru sarkıtıp olduğu kadar ve gücünden geldiği kadar süslenen her genç, kendisini sokağın dalgasına attı. Canı istediği kızı görür, belki bir çift laf ederim, belki fırsat olursa, gizli görüşebilirsem ayazdan kızarmış yüzünün tam ortasından, alev alev tutuşan dudaklarından öperim, belki sözleşirim diye heyecanlandı. İşte bu heyecan onun vücuduna bir hafiflik verdi, ayaklarını hızlandırdı ve gözüne yüzüne gençlik nuru ekledi.” 90

      Bu parçadan, sevdalanan genç ile kızın kendi aralarında söz kesme alameti olan işlemeli mendilin kız tarafından gence hediye edildiği de görünmektedir.

      Tatarlarda bir kız çocuğu evlerine gelen erkekten gizlenmeyi de gerek bulmazdı. Sadece edebe uygun olarak ağzını yazmasının ucuyla örterdi:

      “Evde Merhaba yalnız başınaydı. Yabancı bir genci görünce ne gizlendi ne de selam verdi. Ağzının bir köşesini yazmasının ucuyla örttü de arada bir konuğa gizlice göz gezdirdi.” 91