LITMIR.BIZ

      Kız Kiléşü, Yereşü (Kız İsteme).

      Hikâyeden anlaşıldığı kadarıyla Hafız, kızı birkaç kez istetmesine rağmen Bibiesma’nın babası kızını ona vermeye razı olmaz. Burada bir babanın damat adayını kolay kolay beğenmemesi, hiçbir genci kendi kızına layık bulamaması gibi Türk topluluklarına özgü bir âdet de göze çarpar.

      İmeceye gelen erkekler kızgın güneşten gölgeye kaçıp dinlendikleri zaman Hafız ile Bibiesma’nın babası Şahi bir bahse girerler: Hafız ot biçerken, ömründe hiçbir tırpana yol vermemiş yaman ihtiyar Kerim’i geçerse, Şahi ona kızını verecek. Aşkla kamçılanan Hafız, insanüstü bir çaba sergileyerek ihtiyar Kerim’i geçer ve Şahi Ağa sözünde durarak ona kızını verir. Genç, güçlü, çalışkan, tuttuğunu koparan, sevgilisi için her türlü fedakârlığı yapan Hafız ve onun güzel, titiz, elinden her iş gelen hamarat sevgilisi Bibiesma, burada tam bir köylü Tatar genci ve Tatar kızı misali olarak tasvir edilmişlerdir.

      Bu hikâye başından sonuna Tatar destanları ve masallarını hatırlatır. Bir yiğit anası ile yalnız yaşar ve evleneceği kızı elde etmek için ciddî sınavdan geçer. Masallarda bu tür sınav genelde kızı devin esirliğinden kurtarma veya bulmaca çözme şeklinde gerçekleşir.37 A. İbrahimov’un hikâyesinde bu sınavın ot biçme şeklinde uygulanması ise okuyucuları Tatar köyünün gerçek hayatı ile yüz yüze bırakır. Şahi ağa verdiği sözde durarak, kızını Hafız’a verir.

      Hikâyede kız istemeye gitmek için kullanılacak atın işe koşulmadan özel beslenmesi, kız tarafından başlık parası istenmesi, düğünün hasat toplandıktan sonra sonbaharda bütün köylüler bir araya gelip yapılması gibi Tatar Türklerinin düğün geleneklerinde yer alan detaylar da anlatılır:

      “Şansımıza, ekinler bol oldu. Yoldaş Göl boyuna ekilen bayağı bir yulaf vardı, o da bol oldu. İhtiyarın sözünü alır almaz kiler ile bahçe kapısını yaptırdım. Genç, kara aygırı artık sadece evde besliyorum, yulaf çok, semirsin diyorum. Belli, kızı istemeye gitmek ve misafirlik dönemi için iyi at lazım.” 38

      Burada Tatar Türklerinde gençlere nikâh okuduktan sonra da kızın uzun zaman baba evinde kalıp güveyin onun yanına maddi duruma bağlı olarak belli bir süre –bazen birkaç hafta ya da ay, bazen de ilk çocuğu doğana kadar- kiyev kilü, kiyevlep yörü (güvey ziyaretleri) gerektiğinden bahsedilmektedir.39 Tabii düğünün hem kız isteme, hem güvey ziyaretleri yapma gibi ciddi safhalarında atların bakımlı olması da şarttı.