LITMIR.BIZ

      Prelees

      Ons almal weet wat die begrip transformasie beteken. Kan jy ’n bondige definisie van dié begrip skryf? Vergelyk jou definisie met jou maat s’n. Stem julle omskrywings ooreen of nie? Neem nou standpunt in oor elk van die volgende kwessies. Maak notas van jou en ander se idees en kommentaar.

      Tydens lees

      Die teks wat volg is aanvanklik geskryf vir die rubriek “Dana aan die woord” in ’n bekende Afrikaanse tydskrif. Lees die vertelling aandagtig deur. Sorg dat jy ’n deeglik begrip van die teks se betekenis het.

      Biltong en transformasie

      Dana Snyman

      In die stad koop ek my biltong net by oom Tokkie le Grange se slaghuis in Rietfontein, maar nou die dag beland ek toevallig voor die biltongrak in ’n supermark. Dit was vir my nogal ’n skok, moet ek bieg.

      Jy kry deesdae brandewyngegeurde biltong! En chilligeur. En tamatiegeur. En glo dit as jy wil, ook biefstukgeur – asof biltong nie van vleis gemaak is nie. Dalk is dit om die donkie- en ander verdagte vleissoorte wat glo soms gebruik word, effe te kamoefleer. Jy kry selfs dekselse hoenderbiltong. En dit kom in allerhande vorms: gekerf, gekap, gemaal – en in sulke plat skywe wat soos skaafsels lyk. Jy kry ook sogenaamde biltongstokkies wat nogal dodelik op daardie stopsel in jou tweede kiestand van agter kan wees. In party pakkies kry jy tot ’n gratis tandestokkie.

      Daar is deesdae ’n verbluffende verskeidenheid om van te kies. Maar die frustrerende ding is, jy kan nie soos in oom Tokkie se slaghuis jou eie stuk biltong uitsoek en daarvan proe, voordat jy dit koop nie. Op die pakkie – ’n verseëlde plastieksakkie wat jy gewoonlik met jou tande moet oopskeur – word sommer vir jou gesê hoe dit proe. In Engels.

      “This recipe imparts a distinctly South African flavour that is unbeatably delicious,” staan byvoorbeeld op die pakkie brandewyngegeurde biltong. “With marinating and drying, timing is everything, and our judgement is steeped in rich experience and a passionate love of biltong.”

      Boonop is dit polities korrekte biltong. Die mense wat dit gemaak het, het glo vooraf die beeste toestemming gevra om hulle te slag en biltong uit hul beste dele te sny en in brandewyn in te lê. Ek jok. Ek jok. Op die pakkie word wel aangedui dat die vleis van sogenaamde “free-range” beeste is en dat geen preserveermiddels bygevoeg is nie.

      Dit beteken die beeste kon sorgeloos in die veld wei totdat hulle een goeie oggend ietwat oorbluf na die slagpale geneem is om doodgeskok, opgesny en met deernis tot biltong verwerk te word.

      Nie dat biltong in die ou dae vir barbare was nie. Nooit ooit nie.

      Dit is nie vir my nodig om die status van biltong in Suid-Afrika uiteen te sit nie. Soos ’n brosjure van die destydse Vleisraad dit gestel het: “Suid-Afrikaners is ’n biltong-etende nasie.”

      Elke Suid-Afrikaner het sy eie voor- en afkeure wanneer dit by biltong kom: Party hou daarvan klammerig. Met vet. Of sonder vet. Ander wil dit weer droog hê, sodat jy dit met ’n hamer op ’n oopgevoude koerant op die kombuistrappe moet fyn kap.

      Maar almal stem saam dat jy biltong – nat of droog – moet eet as jy rugby kyk.

      Ek glo weer jy kan nie die langpad aandurf sonder ’n papiersak biltong nie. Dit is die perfekte langpad-versnapering: dit mors nie krummels nie, dit smelt nie, en as jy ’n lekker taai stuk springbokbiltong het, kan jy daarop vasbyt as Kurt Darren se liedjie “Meisie Meisie” oor die radio gespeel word.

      Ek verkies beesbiltong. Klammerig en sonder vet en ja, dit moet in ’n papiersak wees – een wat al hier teen die tweede dag op die langpad vol vetkolle is waar jy dit in die holte tussen die twee sitplekke bêre. Biltong sweet in ’n plastieksak en word dan galsterig, glo ek.