Lalka - Болеслав Прус

Скачать книгу

i sprzedażą drzew owocowych, ozdobnych oraz kwiatów. [przypis redakcyjny]

      167

      organ – dziś: organy. [przypis edytorski]

      168

      pikieta – gra w karty na dwie osoby. [przypis redakcyjny]

      169

      wojna bułgarska – wojna ta została wypowiedziana Turcji przez Rosję pod pretekstem obrony Bułgarów i toczyła się głównie na terenie Bułgarii; stąd nazwa bułgarskiej [przypis redakcyjny]

      170

      Komu wiele dano, od tego wiele żądać będą – cytat z Ewangelii św. Łukasza (Łk 12:48). [przypis redakcyjny]

      171

      donżuan – w przenośni: uwodziciel kobiet; don Juan: bohater z dramatu hiszpańskiego Tirso de Moliny (1630), później bohater wielu utworów literackich. [przypis redakcyjny]

      172

      obsacza – dziś: osacza. [przypis edytorski]

      173

      Kwirynał – jedno z siedmiu wzgórz rzymskich; od r. 1870 nazwa siedziby królów włoskich. [przypis redakcyjny]

      174

      składowe – opłata za przechowanie towaru na składzie. [przypis redakcyjny]

      175

      gród aklimatyzacyjny – tu: ogród zoologiczny, ogród dla zwierząt egzotycznych. [przypis redakcyjny]

      176

      nowy, jeszcze nie wykończony sklep… – nowy sklep Wokulskiego umieścił Prus na Krakowskim Przedmieściu pod nr 7 (tzw. „dom Grodzickiego”). Dom ten, wypalony w 1944 r., obecnie został odbudowany. [przypis redakcyjny]

      177

      heliotrop – krzew o silnie pachnących kwiatach. [przypis redakcyjny]

      178

      perfumy Atkinsona – luksusowe perfumy angielskie. [przypis redakcyjny]

      179

      wpływ magnetyczny – dziś powiedzielibyśmy: hipnotyczny. Osoba w stanie hipnozy, podobnym do snu, traci świadomość i wolę i spełnia jedynie rozkazy hipnotyzera. W wieku XIX uważano hipnozę za zjawisko analogiczne do magnetyzmu fizycznego i nazywano je również magnetyzmem. [przypis redakcyjny]

      180

      parias – członek najniższej kasty w Indiach; ogólnie: najbardziej pogardzany i krzywdzony członek społeczeństwa. [przypis redakcyjny]

      181

      wystawa w Paryżu – 1 maja 1878 r. została otwarta w Paryżu wielka wystawa powszechna, która pociągnęła za sobą duży napływ obcokrajowców. Zwiedziło ją około dwustu tysięcy cudzoziemców, w tym blisko dwa tysiące Polaków. [przypis redakcyjny]

      182

      konkiety – podboje. [przypis redakcyjny]

      183

      brelok – ozdobny wisiorek przy łańcuszku. [przypis redakcyjny]

      184

      Szolc – firma galanteryjna w Warszawie. [przypis redakcyjny]

      185

      meches – pogardliwa nazwa przechrzty, używana przez Żydów ortodoksyjnych (ściśle przestrzegających zasad religii). [przypis redakcyjny]

      186

      infamis (łac.) – człowiek bez czci, niegodziwy. [przypis redakcyjny]

      187

      między Kopernikiem i Zygmuntem… – tj. wzdłuż całego Krakowskiego Przedmieścia: pomnik Kopernika wzniesiony został w r. 1830 według modelu słynnego duńskiego rzeźbiarza Bertolda Thorwaldsena (1770–1844). Zygmunt: znana kolumna z posągiem króla Zygmunta III Wazy (1587–1632), wzniesiona w r. 1644 przez jego syna Władysława IV na Placu Zamkowym. [przypis redakcyjny]

      188

      Mijają ludzkie pokolenia… – ten i następne wierszowane cytaty w tekście tego rozdziału pochodzą z poematu Włodzimierza Zagórskiego (1834–1902) Król Salomon (dedykowanego Bolesławowi Prusowi), opartego na motywach biblijnej księgi Eklezjastes. Fragment, z którego pochodzi ten i następne cytaty, ukazał się w zbiorze Z teki Chochlika w r. 1881. [przypis redakcyjny]

      189

      …w kwestii bulwarów nad Wisłą – sprawa budowy bulwarów nad Wisłą była wtedy rzeczywiście aktualna. „Kurier Warszawski” z 2 kwietnia 1879 roku donosi o powstaniu towarzystwa polsko–francuskiego, które zamierza wybudować te bulwary kosztem 25 milionów rubli. Projekt jednak nie został urzeczywistniony. [przypis redakcyjny]

      190

      ulica Karowa, Dobra, Garbarska, Topiel, Radna, Browarna, Tamka – wymienione w tym rozdziale, są to ulice Powiśla, dzielnicy Warszawy między Krakowskim Przedmieściem a Wisłą, zamieszkiwanej przez biedotę. Położona w bezpośrednim sąsiedztwie śródmieścia, jaskrawo z nim kontrastowała. Przed 1939 r. część Powiśla bardzo się unowocześniła, jednak dopiero w ostatnich latach nowe budownictwo wyparło resztki starych ruder, pamiętających czasy Prusa. [przypis redakcyjny]

      191

      Przy bramie – wejście z Krakowskiego Przedmieścia na Karową prowadziło przez wielką stylową bramę (projektu Marconiego) z dwoma wodotryskami w bocznych kolumnach. Zburzono ją przy budowie hotelu „Bristol” w 1899 r. [przypis redakcyjny]

      192

      Nowy Zjazd biegł od Placu Zamkowego do żelaznego mostu na Wiśle i tworzył rodzaj wiaduktu na arkadach, w połączeniu z nasypem ziemnym (wiadukt Pancera). Nowy Zjazd był bardzo ruchliwym punktem Warszawy ze wzglądu na most (Kierbedzia) łączący Warszawę z Pragą. Tędy przechodzi obecnie Trasa W-Z i Most Śląsko-Dąbrowski. [przypis redakcyjny]

      193

      Czerski Jan (1845–1892) – przyrodnik i geolog, zesłany w r. 1863 na Syberię, badał tam faunę i pokłady węgla. [przypis redakcyjny]

      194

      Czekanowski Aleksander (1830–1876) – geograf i geolog, zesłany w r. 1863 na Syberię. [przypis redakcyjny]

      195

      Dybowski Benedykt (1833–1930) – uczony polski, zesłany w r. 1864 na Syberię, badał tamtejszą przyrodę, antropologię i języki ludów syberyjskich. [przypis redakcyjny]

      196

      słychać szelest duchów wracających ku zachodowi – prawdopodobnie reminiscencja epizodu w Anhellim (1838) Juliusza Słowackiego, kiedy dusza bohatera, wywołana przez Szamana, pragnie powrócić do ojczyzny. [przypis

Скачать книгу