Скачать книгу

– musujący napój ze sfermentowanego mleka końskiego, zawierający od 1% do 3% alkoholu. Ważny element kultury wielu ludów centralnej Azji. W XIX w. w Europie był nazywany mlecznym szampanem. [przypis edytorski]

      31

      krasny (z daw. rus. красный: czerwony a. ładny) – piękny. [przypis edytorski]

      32

      tułub (ros. тулуп, z tur. tulup: skóra, futro) – kożuch. [przypis edytorski]

      33

      behadyr a. bagatur – tur. i mong. tytuł, nadawany przez władcę szczególnie walecznym wojownikom. Źródłosłów polskiego wyrazu bohater. [przypis edytorski]

      34

      Kumanowie a. Połowcy – ałtajski lud, posługujący się językiem z grupy kipczackiej; od VIII w. wędrowali z rejonu dzisiejszego Kazachstanu na tereny obecnej Ukrainy, w XII w. wyparci przez władcę Rusi Kijowskiej za Don i Wołgę, wchodzili w koalicje z książętami ruskimi, ich wodzowie wżeniali się w dynastie panujące Serbii, Węgier i Bułgarii, ale także organizowali najazdy na te ziemie. W następnych wiekach zasymilowali się wśród ludów Złotej Ordy. Połowiecki dostojnik, sprzedany w niewolę do Egiptu, założył tam dynastię rządzącą w latach 1250–1382. [przypis edytorski]

      35

      bitwa pod Turskiem (1241) – bitwa pomiędzy wojskami polskimi dowodzonymi przez wojewodę krakowskiego Włodzimierza a wojskami mongolskimi dowodzonymi przez Bajdara, które zwyciężyły. [przypis edytorski]

      36

      zapustny (daw.) – związany z zapustami, tj. hucznie i wesoło obchodzonymi ostatnimi dniami karnawału. [przypis edytorski]

      37

      ochędóstwo (daw.) – tu: majątek, mienie ruchome. [przypis edytorski]

      38

      rodzony – tu: rdzenny; jak rodzony Tatar – jak człowiek urodzony i wychowany w kulturze tatarskiej. [przypis edytorski]

      39

      Samarkanda – jedno z najstarszych miast Azji Środkowej, dziś na terytorium Uzbekistanu. [przypis edytorski]

      40

      Tatarzy – tu: Mongołowie; w ściślejszym znaczeniu: grupa plemion koczowniczych żyjących w średniowieczu na terenach Mongolii, siłą podporządkowanych przez Czyngis-chana. W Polsce od XIII do XVIII w. nazwa ta oznaczała koczowniczych najeźdźców ze wschodu (początkowo byli nimi Mongołowie, później Tatarzy Krymscy). [przypis edytorski]

      41

      Połowcy a. Kumanowie – ałtajski lud, posługujący się językiem z grupy kipczackiej; od VIII w. wędrowali z rejonu dzisiejszego Kazachstanu na tereny obecnej Ukrainy, w XII w. wyparci przez władcę Rusi Kijowskiej za Don i Wołgę, wchodzili w koalicje z książętami ruskimi, ich wodzowie wżeniali się w dynastie panujące Serbii, Węgier i Bułgarii, ale także organizowali najazdy na te ziemie. W następnych wiekach zasymilowali się wśród ludów Złotej Ordy. Połowiecki dostojnik, sprzedany w niewolę do Egiptu, założył tam dynastię rządzącą w latach 1250–1382. [przypis edytorski]

      42

      Baszkiria – ziemia w zachodniej części Azji, w 1236 roku została podbita przez Tatarów i weszła w skład Złotej Ordy. [przypis edytorski]

/9j/4AAQSkZJRgABAQEASABIAAD/2wBDAAMCAgMCAgMDAwMEAwMEBQgFBQQEBQoHBwYIDAoMDAsKCwsNDhIQDQ4RDgsLEBYQERMUFRUVDA8XGBYUGBIUFRT/2wBDAQMEBAUEBQkFBQkUDQsNFBQUFBQUFBQUFBQUFBQUFBQUFBQUFBQUFBQUFBQUFBQUFBQUFBQUFBQUFBQUFBQUFBT/wgARCAeoBXgDAREAAhEBAxEB/8QAHAABAQEBAQADAQAAAAAAAAAAAQIAAwYFBwgE/8QAGgEBAQEBAQEBAAAAAAAAAAAAAAECBAMFBv/aAAwDAQACEAMQAAAB89+o7hVIjFLrCNWKXEpoa0SNaGiGiMBjQ0F1S80Y1JlyRF1hBaUZxJSxJVSaKtyTGrRdokFLkJWwNFWzI1MKiYxhKpIVMiZckRdJgKuiZDCsSNEYqgI1MrQEjQaVs0C1UxkBUTCAl1iZdWTCuSIukxmsZkXIrKEusYaAMaWqAkbSQWrA0rRGQMY0NAr01ZmQyqAriZMqkl0qJlmSrcgEVbVvPOW2iJGoigEk0NUC9NUkhMWBJRMNJIlGAxMJlCrFcspkozUyZKtxzkusTDURSiNTGiqaDrXOA0dLZQEiLoCGqAwQUwLrLMZqEUoDAUBEXWJhqIoFyBoqmsdLrlnOrRdSYxMXRAVVNSzgCVsIqkBaiSrFoZAjrqxJEXWWZMAmWZNTDTSt28s5KqWrJMBQBDWBdI0mAIusRFVMrYqpJMVSc4ulRKWU0NYI1c8uumMCqZciLUspK5MUQaKpMSaLoaiZqphqjEGhpOUdFqpSiTGEAiTpWXICYwrVvOZogTFEQ0mFqWcW1LMlLMjVNCSmiqCItaqUQEDGIi6TBLVguRAq6iZpqJKsxlmGylESIqqalCTVjFtQyRiqmJLpMohFVgMRF0qIRdBTQzIQGpiqVCZKohtIqy7rnMq5QGcUACK62ZlWZO2rEgC5LolyLUM4oDF3UzMqBI0iXbMRJVTFXQzdLUTNNSzgMJgXJS5YmW1OlRINDOOl1Ey1oCTo1LK0s45xgKGg6WzLDNExdBbWqJmmhkJKMZcCdLqY5zNW2ZJEiKq2oZqpjEnS6mZVyNc8ga0XdDNKLEzVTFVi2hmRXIErSYxiY661EzJo7asSc4k61lyYSTCSaGsYJcgVWMqhBSYwrkQJgKpFrnM1WOl1EzV1pmroZiIgOlZUyYAKaiZaQMEKyl0CpJjUkxVYVyCzGRGsRF0HS6iZq60VUkzMZa3pQlNSygAkRVIGCXIF1jAuTGCKrC0M5YzK1ciYiLrF2xJV1iyIhnnFl3QzV1MzjAJEXWA0oYyVQILkBgKrFXUSJzzL0xRJMENNaJOlYDRqxEUAQ0rVmCVoCSTpaJoaCiTAuk6XUMoGMWa2ZMSEatFURi6xJjGIi6iGGsXaILkTnFFURrVAq2ZMBou6GQ0a3SVVWxLmZCE1JJYgCqBiYSREatqGcuRXnJdqklAYoCYy1ZlyBpWpkuqtiQMs5jWpJi6QBaSQjGJKoiqtZA0mtiS6wFAK5MTLkupEAhJKtoiS7ZQjBWhKoUSlEVEIC7REIxhoNDUytmKATAARVAqSNBMXagYyTK2SVKJdARVsomWY1UBSSYwqJhJhpMIGMCkVYQ0CARdoZMuSYanKrSyyTFtRI2YiKtwpgXJhBRE0usTCZZRBcKTFUCSaXpUFILkmNQVLrEDFrApIRVZaQBcmKIVTGXJQCspiYulYkbVMYiOlTElDUgJZEaqABJjpQTAVSTGKrF3UxMlWyyQRWrSBiYu1rnmVbkwnOOtQEVSRGpKJMURDRGLupZ0sJ0oCMVSVdEc5npdRMzGq6xjBFXWZ5x0rAZYk63XNnRd0MyBQgYojJ0mKqiTRB0oCGqFdREpa85CtF1jAYu2YiTpblGRSS7qGdF3QzIHQmNWiq5lnOOlKwmlw2EYSqbqZnGXJwy7aBMUNJjCBiYaTLkwGJiqIxhACqI1UILku6xiZIkRpMN1Ezzy66SEVWKM0Mq5ABMK4EBJhtJNRFUQFVMNtJhBq6wnOSUREw3XLOcXbKaVsxRgFRMBQCuBCGpNLkSRrQFVMNUYpqWbtFSJmYaowFNcJnpbkmEqsJjGUQMUBhUSSlEIw1MJjDUxVJiYa0FaKqYqkkxgluyIxVYJdRJVU1DIaJhpOmqQLRKc5ETUiBiiIQKoMaGqa5s21gZwAtAElWiUSYoq65zOMRDF6t2xIpiVmTDSYQESJciVUmXSNUc5bswGAyqCklUFEmi6brnnIYI1dLaqIpRmJRMNJlyYpoZmMI1gCKpJi7qWcYwKpMuspRKalnF26WJkMFaOtuqIuwl5yYw1gy1KthAdKlaO+7/PjKN1EyQkiY1JQCQUC88y9MUYBARVtJJkLZkuqIhojF0ExjpaFW9a4ZyrrYmcuQNCakWhlAxjjmdNXFGATLkWmwkiAxdJJglyXdSyCUqXWIlbJkkxgNGKrCAkxqxzjpQUYBMYWmyZAiKKrKJglyXQSIrddbeMhFWzMzGCtGXWUJjKJgCWUqkxRJlUFyc4sqgSIBExirQJGpiqxoawrJobGoybcmMW1KCIFrkCTRqozWZF5ydKxjEwCNujWUoEmoiqwFNDN3XLOWqG655jSgIgBjF3WiWcTFUtYSGZjpUiBMNaFcaylATGEBKalmreeZVqisRkboZpcgBhKtyzM4koqiMRGW7JKJJhMYbUxkI1YQKazOG655lWU0MikjQUBlyAkwFUCYmCGkaIaTnCJVVbMIICBhMIFLrJhMraTMiBQKJigU

1

zbliżał się święty Michał – dzień świętego Michała przypada w Kościele katolickim 29 września. [przypis edytorski]

2

wasąg – prosty wóz konny o burtach wyplatanych z wikliny. [przypis edytorski]

3

przetowłosy (daw.) – z niezwiązanymi i niczym niezakrytymi włosami. [przypis edytorski]

4

rąbek – daw. element stroju, chusta osłaniająca głowę kobiety. [przypis edytorski]

5

Henryk Sandomierski (ok. 1130–1166) – książę sandomierski, syn Bolesława III Krzywoustego. Uczestniczył w wyprawie krzyżowej w 1154 roku. [przypis edytorski]

6

Blanka Kastylska a. Blanka Kastylijska, hiszp. Blanca de Castilla (1188–1252) – córka Alfonsa VIII, władcy Kastylii, żona króla Francji Ludwika VIII. [przypis edytorski]

7

Konrad Mazowiecki (ok.1188–1247) – współrządca w Małopolsce, na Mazowszu i Kujawach, następnie władca innych licznych ziem, między innymi ziemi chełmińskiej i kujawsko-mazowieckiej. Znany ze sprowadzenia do Polski zakonu krzyżaków. [przypis edytorski]

8

Saladyn (1138–1193) – założyciel sunnickiej dynastii Ajjubidów, rządzącej w latach 1174–1342 ziemiami na płd. wybrzeżach Morza Śródziemnego i terenami wokół Morza Czerwonego. Cieszył się dobrą sławą w Europie, szanowany przez krzyżowców jako godny przeciwnik w walkach o Jerozolimę. [przypis edytorski]

Скачать книгу