LITMIR.BIZ

      Pamiętam, jak zapytałam go, o czym rozmawiają z marszałkiem. Zachmurzył się, utkwił wzrok gdzieś w oddali i powiedział:

      – Rozmawialiśmy o tym przez co musieliśmy przejść w latach ruchu wyzwolenia narodowego, o naszej ofierze, o tym, jak w każdej chwili możemy zostać skazani na śmierć, ale nie cofając się, kontynuujemy naszą walkę do końca. Rozmawialiśmy o tym, jak przygotowaliśmy nasze narody na tę walkę – on jest Lechem, a ja jestem Azerem. Oboje przede wszystkim przekonaliśmy nasze rodziny i naszych bliskich o słuszności naszej sprawy. Kiedy powiedziałem, że mój ojciec, przywódca religijny tęsknił za niepodległością narodową, powiedział, że doświadcza tego samego. Kiedy powiedziałem mu, że na początku naszej walki musiałem ukryć Stalina przed rosyjskimi żandarmami w meczecie pod minbarem, gdzie siedział mój ojciec, ratując go przed śmiertelnym niebezpieczeństwem, marszałek wybuchnął śmiechem … «Szkoda, że ci się udało» – powiedział, i my się zaśmiali. «Ale zwrócił ci stary dług – uratował cię przed śmiercią», powiedział. Przekazałem przywódcę Lechistanowi bardziej szczegółowe informacje o naszych spotkaniach ze Stalinem…

      – Jak nazywacie mój naród? – Zapytałam ze zdziwieniem.

      – Lechi… Lechistan … – Nazywamy Polaków i Polskę.

      Powtórzyłam to, co powiedział, swoją przyjemną gwarą rdzennego mieszkańca Wschodu i my się pośmialiśmy.

      Tydzień później Emin bek, dzięki wizie uzyskanej z pomocą polskiego rządu, mógł udać się do innych krajów europejskich, gdzie miał się spotkać ze swoimi towarzyszami, zorganizować wszelką możliwą pomoc byłym członkom rządu żyjącym w szczególnej potrzebie, a także zwrócić się do członków ruchu oporu, którzy się zgromadzili we Francji. (Ale przede wszystkim martwił go los młodych studentów, którzy zostali kiedyś wysłani na studia w kraja europejskie. Po upadku Republiki ci młodzi ludzie pozostali bez środków do życia we Francji, Niemczech i innych krajach. Z powodu niepłacenia czesnego zostali wydaleni z uniwersytetów i nie mając pieniędzy nawet na podróż powrotną, prowadzili nędzne życie. Nawet jeśli mogliby wrócić, w najlepszym razie oczekiwaliby wygnania na Syberię …