ТОП просматриваемых книг сайта:
De Zaan en Waterland: Een kijkje in Noord Holland. Unknown
Читать онлайн.Название De Zaan en Waterland: Een kijkje in Noord Holland
Год выпуска 0
isbn
Автор произведения Unknown
Жанр Книги о Путешествиях
Издательство Public Domain
Zeer waarschijnlijk zouden wij uwe aandacht en belangstelling op te zwaar eene proef stellen, indien wij ons gingen verdiepen in nasporingen omtrent de vroegere geschiedenis dezer dorpen, waarbij dan ook niemand belang heeft. Reeds in de eerste jaren van de vijftiende eeuw stond op de plaats, waar thans, aan de oostzijde van den dam, eene van de twee hervormde, kerken verrijst, eene kapel, behoorende onder de parochiekerk van Oostzaan, en waaraan allengs, ongetwijfeld tengevolge van het toenemen der bevolking, alle voorrechten eener parochiekerk met een eigen pastoor werden verleend. Tijdens de troebelen, in de tweede helft der zestiende eeuw, werd deze kerk een prooi der vlammen. Nadat de bloedige kamp, waarin ook de Zaanstreek rijkelijk deelde, eenigszins tot bedaren was gekomen en de oorlog zich althans uit het hart des lands meer naar de grenzen had verplaatst, werd de kerk herbouwd, maar nu natuurlijk voor de hervormde eeredienst ingericht.
De kerk aan de westzijde is van jongeren datum. De bewoners van West-Zaandam, die tot dusver mede van de kapel en de latere kerk aan de oostzijde hadden gebruik gemaakt, verzochten en verkregen in het jaar 1637 vergunning, om voor eigen rekening eene kerk te mogen bouwen en een eigen predikant beroepen. In het volgende jaar werd met den bouw een aanvang gemaakt, en reeds op den 18den October 1640 werd in de kerk de eerste predikatie gehouden.
Dat noch de oude, noch de nieuwe kerk, die beiden in den loop der zeventiende eeuw belangrijk werden vergroot, uit een architektonisch oogpunt eenige waarde heeft, behoeft haast niet gezegd. Ge kunt ze dan ook bij uw bezoek aan Zaandam gerust voorbijgaan, en behoeft u ook niet te laten verlokken door de geschilderde ramen, die ge zoowel in de eene als in de andere vindt. Op de nieuwe kerk aan de westzijde moeten wij echter nog even terugkomen, omdat weleer binnen hare muren, door eene schilderij waarvan wij onzen lezers de afbeelding kunnen aanbieden, de herinnering werd bewaard aan een voorval, dat inderdaad buitengewone sensatie maakte. Vergun mij, u dit voorval mede te deelen met de eigen woorden van de inscriptie, bij de schilderij in de kerk geplaatst; en duid het mij niet ten kwade als de beschrijving u wat al te realistisch dunkt. Onze voorvaderen hadden op dit gebied eigenaardige begrippen. Ziehier dan de historie.
“Op den 29 Augustus 1647, zijn Jacob Eg en Trijn Jans, echte man en wijf, woonende in ’t quartier van Westsardam en den Zeeburg, door de verwoedheydt van haar eigen roode stier, dewelke in ’t veld agter haar huys van ’t zeel losgeraakt was, in zulker voege aangerand, gestooten en gescheurd, dat zij beyde daarvan zijn komen te overlijden, op den laatsten Augustus deszelven jaars, namelijk de voorz. Trijn Jans vijf uren tijds na haren man, zijnde beyde ter aarde besteld in de Nieuwe kerk alhier. Trijn Jans op ’t uyterste zwanger gaande, wierdt bij den stier op de hoornen genomen, omhoog geworpen, en haar buyk van de regterheup opengescheurt, zo dat deur dezelve opening de vrucht uit haar lichaam gerukt, en in een waterplas geraakt was, liggende de moeder en ’t kind, beyde levendig, omtrent een huys lengte van malkanderen verscheyde; het kind alhier gedoopt zijnde met den naam van Jacob is den 23 Mey 1648 gestorven en bij zijne ouders begraven.”
Ge ziet, geene enkele bijzonderheid wordt u gespaard en aan de verbeelding niet veel over gelaten. En als ware dit vrij onsmakelijk proza nog niet genoeg, moest het treurig feit ook nog in rijm worden herdacht.
Ter eeuwiger geheugenis.
Als men schreef zestien honderd zeven en veertig, ziet,
Is ’t Augustus 20 en 9 tot Westerdam geschied,
Dat een stier wreed en boos, niet eens maar menigmalen,
Zijn meester werpt omhoog en doet hem aan veel kwalen;
De vrouw komt om den man te helpen in dees nood,
Hij doet haar desgelijks en scheurt haar op de schoot,
Waardoor een jonge zoon zeer schielijk kwam te voren,
Lag van de Moer in ’t veld vier vaam door des stiers toren;
Dees man en zijne vrouw na ses en dertig uuren,
Moesten met groote pijn beide de dood bezuuren.
En ’t ongebooren kind heeft geleefd maanden negen,
Is doen mede gerust; genieten ’s Heeren zegen.
Door ’t woede van de stier werd Jacobs egte wijf
Een kraamvrouw in het veld, een weeuw’ en zielloos lijf’.
Hier onder leyd de moer en vaar
En d’ongebooren bij malkaar.
Men moet wel aannemen dat deze droevige gebeurtenis inderdaad een buitengewonen indruk op de bewoners van Zaandam heeft gemaakt, want zij werden niet moede, die in alle bijzonderheden af te beelden. Vooreerst had men de schilderij in de kerk, welke daaraan den zonderlingen naam van de Bullekerk had te danken. Eerst in 1834 schijnen kerkvoogden tot het inzicht te zijn gekomen dat deze schilderij minder eigenaardig in eene kerk tehuis behoorde; althans in dat jaar werd zij overgeverfd; het stuk, dat nog in de kerkekamer hangt, is eene kopie. Doch niet alleen op deze schilderij, maar op doek en papier, op koper en in houtsnede, op schotels, borden, koppen, theeblaadjes en tal van andere voorwerpen werd dit tafreel van “Stiers wreedheyd” voorgesteld; bij herhaling werd dit feit beschreven, bezongen, en in prent gebracht; zelfs had men bekertjes en andere dingen uit de horens van den beroemden stier vervaardigd.
Doch reeds vraagt gij, met eenig ongeduld, wanneer wij de groote merkwaardigheid van Zaandam, het huisje van Tsaar Peter, zullen gaan zien. Immers, de vreemdelingen, die Zaandam bezoeken, doen het in de eerste plaats ter wille van deze relikwie; en wanneer, bij het uitstappen uit den trein aan het stille station, of bij het verlaten van de boot aan de drukker en levendiger sluis, een gids of commissionair, aan uw vragend rondzienden blik bemerkende dat ge vreemdeling zijt, u zijn diensten komt aanbieden, dan zal hij dadelijk voorstellen, naar het klassieke huisje te gaan. Nu, al hebben wij daarmede minder haast gemaakt, al dunkt ons Zaandam zelf ruim zoo merkwaardig als het huisje waarin de russische alleenheerscher eenige dagen doorbracht, toch mogen wij niet verzuimen, deze merkwaardigheid in oogenschouw te gaan nemen.
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.