ТОП просматриваемых книг сайта:
Ийэлэриэм, мин кэллим!... Арчылан
Читать онлайн.Название Ийэлэриэм, мин кэллим!..
Год выпуска 0
isbn 978-5-7696-6602-5
Автор произведения Арчылан
Издательство Айар
Уол, ону көрөн, ах барда:
– Ийээ, ийээ, туох буоллуҥ?..
Дьахтар, курустук өрө тыынаат, утары хааман тиийэн, уолун түөһүгэр сыһыары тардан ылла, итиэннэ:
– Оттон, тоойуом, Хонооску эн дьиҥнээх айбыт аҕаҥ эбээт… – диэн баран, уолун кытаанах будьурхай баттаҕын имэрийдэ.
Истиэм эрэ диэбэтэҕин истэн, соһуйан, уолчаан хараҕа эбии быччайда.
– Ол хайдах оннук?! – диэтэ, онтон ийэтин илиититтэн төбөтүн арааран, өһөспүт борооскулуу, сургуччу көрөн күлтэриҥнээтэ. – Кини… кини… – өрүтэ бөтүөхтүү-бөтүөхтүү саҥарда. – Кини буор хаартыһыт уонна күөх көппө дии! Син биир ити мээнэ ону-маны баллыгырыыр Байбааскы оҕонньор курдук!
– Ол Байбааскыбыт оннук айылаах оҕонньор буолбата ини?.. – Мотуруона уолун уоскутаары, аралдьытаары тыл кыбытан көрдө эрээри, биирдэрэ соччо-бачча уоскуйар санаата суох буолан биэрдэ.
– Кыҥнары Кынаачайдаах ампаардарын иннигэр мустан олороллор. Уоллара Уйбааскы ыҥырбытыгар ыт оҕото көрөөрү сылдьыбытым. Аттыларынан ааһан истэхпинэ, ол Байбааскы оҕонньор таба көрөн: «Һок-сии! Адьас аҕатын курдук уол дии! Хонооску илэ бэйэтинэн тиийэн кэллэ диэтим эбээт!» – дии-дии күлэн күллэрэстиир. Түөһэйээри гыммыт быһыылаах! Ол сымыйата дии, ийээ? – уолчаан ийэтин сирэйин өрө мыҥаата. – Хайдах оннук буолуоҕай?.. – саҥата титирэстээн ылла. – Кини, ол Хонооску, киһиргэс дии! Күөх сүрэх! Күөх көппө! Хаабы аҕата Уоһук, холкуоспут бэрэссэдээтэлэ, Байбааскыны этэрин курдук! – мунньахха уоттаах-төлөннөөх араатардар далбааталаналларын курдук омуннаахтык уҥа-хаҥас далбаатанна. – Мин кинилэргэ сонно тута: «Ханнык даҕаны Хонооску уола буолбатахпын!» – диэн хаһыытаан бытарыппытым. Оттон кинилэр күлэн алларастаһаллар. Өссө Байбааскы баҕайы, чүрүччү көрө-көрө: «Тоҕо да бэрдэй! Үкчү Хонооску курдук омуна-төлөнө оргуйан олорор!» – дии-дии күһүгүрүүр. Кинилэр, кини Хонооскулуун, албынчык саһыллар дии! Мэлдьи албыннаан, түөкэйдээн тахсаллар дии! Тыалырбалар! Оннук дии, ийэкээ?! – уолчаан ийэтин илиитин харбаан ылла. – Ити кинилэр түөкүннэрэ дии? Суох?.. Суох… – илиилэрин арааран, санньыччы түһэрэн, сукуччу туттан, атах ороҥҥо тиийэн, икки илиитинэн төбөтүн саба туттан умса түһэн олордо.
Ийэтэ уолугар тиийэн сэргэстэстэ уонна тугу даҕаны саҥарбакка саба кууһан ылла.
Иккиэннэрин саннылара дьигиҥнээн, оннук чочумча куустуһан олордулар. Уу чуумпу буолла.
Онтон Тоҥсуо ытаан сыҥыргыырын быыһыгар бөтөн ыла-ыла сыҥсыйара иһилиннэ.
Мотуруона, төбөтүн көтөҕөн, былаатын көннөрүннэ, уһугунан хараҕын сотунна, онтон уолун кууһан ылан, төбөтүн оройуттан сымнаҕастык сыллаата.
– Чэ, сөп. Барытын кырдьыгынан кэпсиэм. Кини, кырдьык, эн айбыт аҕаҥ. Ойохтонон, оҕолонон да баран, кини майгыта уларыйбатаҕа, дьаллыгын