LITMIR.BIZ

Скачать книгу

teorisinin -bu dünyayı yaşamak için daha iyi bir yer hâline getirmeyi amaç edinen bir teori- geliştirildiğinin somut kanıtı olarak ele alıyorum. Ford Motor Company’nin ticari başarısının çok sıra dışı olması gerçeği, yalnızca bugüne kadarki teorinin doğru olduğunu, kimsenin anlamaktan geri kalmayacağı bir şekilde göstermeye hizmet ettiği için önemlidir. Yalnızca bu açıdan ele alındığında, üstün gelen sanayi sistemini, parayı ve toplum organizasyonunu, onlara henüz mağlup olmamış birinin bakış açısı ile eleştirebilirim. İşler şimdi olduğu gibi organize edilse sadece bencilce düşünür, değişiklik isteyemezdim. Sadece para istersem mevcut sistem elbette bana bolca para verir. Ama ben hizmet kısmını düşünüyorum. Mevcut sistem, her türlü israfı desteklediği için en iyi hizmete müsaade etmemekte ve birçok insanı hizmetin tam getirisinden alıkoymakta ve ilerleme sağlamamaktadır. Tüm mesele daha iyi planlama ve düzenleme meselesidir.

      Yeni fikirlerle alay etmeye karşı genel tutumla ilgili bir meselem yok. Her yeni fikirden sonra süregelen bir beyin fırtınası ile oradan oraya koşturmaktansa tüm yeni fikirlere şüpheyle yaklaşmak ve kanıtlanmış olanda ısrar etmek daha iyidir.

      Tedbirli olmak kastedildiğinde şüphecilik, medeniyetin denge çarkıdır. Dünyanın mevcut kritik sorunlarının çoğu, yeni fikirlerin iyi fikir olup olmadıklarını keşfetmek için dikkatlice araştırma yapılmadan ele alınmalarından kaynaklanmaktadır. Bir fikir eski olduğu için mutlaka iyi veya yeni olduğu için mutlaka kötü değildir. Ancak eski bir fikir işe yarıyorsa tüm kanıtlar onun doğru olduğunu destekler niteliktedir. Fikirler kendi başlarına olağanüstü değerli olsalar da bir fikir sadece bir fikirdir.

      Hemen hemen herkes bir fikir üretebilir. Asıl mesele onu pratik bir ürüne dönüştürmektir.

      Şimdi en çok, uygulamaya koyduğumuz fikirlerin -ki bu fikirlerin motorlu arabalar veya traktörlerle özel olarak bir ilgisi yok, bunlar evrensel bir kanunun tabiatında oluşan şeyler- en geniş uygulama alanına sahip olduğunu tam olarak kanıtlamakla ilgileniyorum. Bunun doğal bir kanun olduğundan oldukça eminim ve bunu yeni bir fikir olarak değil, doğal bir kanun olarak kabul edilecek şekilde hakkıyla kanıtlamak istiyorum.

      Yapılacak olağan şey çalışmaktır, refah ve mutluluğun ancak dosdoğru bir çabayla elde edilebileceğinin farkında olmaktır. İnsani sorunlar genellikle bu doğal seyirden kaçmaya çalışmaktan meydana gelir.

      Bu doğa prensibini bütünüyle kabul etmekten başka bir önerim yoktur. Çalışmamız gerektiğini gözüm kapalı kabul ediyorum. Yaptığımız her şey, çalışmamız gerektiği için akıllıca ve tedbirli bir şekilde çalışmanın daha iyi olduğu konusunda belirli bir diretmenin sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Öyle ki işimizi ne kadar iyi yaparsak o kadar iyi olacağız. Bunların hepsinin sadece esas sağduyu olduğunu düşünüyorum.

      Ben ıslahatçı değilim. Dünyada ıslahat için çok fazla girişim olduğunu ve ıslahatçılara çok fazla kulak verdiğimizi düşünüyorum. İki çeşit ıslahatçımız var ve ikisi de başa bela. Kendine ıslahatçı diyen bir kişi bir şeyleri yerle bir etmek ister. Bu kişi öyle bir kişidir ki yaka düğmesi iliğine uymadığı için bütün bir gömleği paramparça eder. Öyle ki düğme iliğini büyütmek asla aklına gelmez. Bu tür bir ıslahatçı hiçbir koşulda ne yaptığını bilmez.

      Tecrübe ve ıslahat bir arada yürümez. Bir ıslahatçı, gerçeğin huzurunda hevesini ve coşkusunu ileri safhada tutamaz. Tüm gerçekleri ekarte etmelidir.

      1914’ten beri pek çok insan yepyeni entelektüel düşüncelere kapılmaya başladı. Birçoğu ilk kez düşünmeye başladı. Gözlerini açtılar ve dünyada olduklarını fark ettiler. Ardından, hürriyet heyecanıyla dünyaya eleştirel olarak bakabileceklerini anladılar. Öyle de yaptılar ve sistemi hatalı buldular. Sosyal sistem eleştirisinin hükmedici konumunu üstlenmenin verdiği sarhoşluk -ki bunu üstlenmek her insanın hakkıdır- ilk başta dengesizdir. Çok genç yaşta olan eleştirmen çok dengesizdir. O, şiddetle eski düzeni ortadan kaldırıp yeni bir düzen başlatmaktan yanadır. Aslına bakılırsa Rusya’da yeni bir dünya kurmayı başardılar. Dünyayı şekillendirenlerin faaliyetlerinin izlenebileceği yer burasıdır. Rusya’dan öğreniyoruz ki yıkıcı eylemi belirleyenler çoğunluk değil azınlıktır. Ayrıca, insanlar doğal kanunlarla çatışan toplumsal kanunlar ile hüküm verdiğinde, doğanın bu kanunları, çarlardan daha acımasız bir şekilde veto ettiğini de öğreniyoruz. Doğa tüm Sovyet Cumhuriyeti’ni veto etti. Çünkü Sovyet Rusya doğayı inkâr etmeye çalıştı. Hepsinin ötesinde emeğin meyvelerini alma hakkından mahrum etti. Bazı insanlar “Rusya işe gitmek zorunda kalacak.” diyor ama bu, vaziyeti açıklamıyor. Gerçek şu ki fakir Rusya işinin başında ama bu bir anlam ifade etmiyor. Bu, ücretsiz bir iş değil. Amerika Birleşik Devletleri’nde bir işçi günde sekiz saat çalışıyor; Rusya’da ise on iki ila on dört saat arasında çalışıyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde, bir işçi bir gün veya bir haftalığına işe ara vermek isterse ve bunu maddi olarak karşılayabiliyorsa onu engelleyecek hiçbir şey yoktur. Sovyetizm altındaki Rusya’da ise işçi istese de istemese de işe gider. Vatandaşın özgürlüğü, herkese aynı şekilde davranıldığı hapishane benzeri tekdüze bir disiplinde ortadan kaybolmuştur. Bu, köleliktir. Özgürlük, insana yaraşır bir zaman ölçüsünde çalışma hakkına sahip olmak ve bunu yapabilmek için insana yaraşır bir şekilde yaşamak, kendi hayatının minik özel detaylarını düzenlemektir. Büyük idealist özgürlüğü oluşturan, bu ve diğer birçok özgürlük ögelerinin bütünüdür. Özgürlüğün küçük formları, hepimizin günlük yaşamını kolaylaştırır.

      Rusya, bilgi ve deneyim olmadan geçinemezdi. Fabrikalarını komiteler tarafından çalıştırmaya başlaması ile mahvoldu ve battı. Üretimden çok tartışma vardı. Becerikli çalışanları işten çıkarması ile beraber, binlerce ton değerli materyal heba oldu.

      Fanatikler insanları açlık çekmeye ikna etmişlerdir. Sovyetler şimdi, başta kovdukları mühendislere, yöneticilere, ustabaşılara ve komiserlere, geri dönmeleri durumunda büyük meblağlar teklif ediyor. Bolşevizm, dün acımasızca davrandığı beyinler ve deneyimli insanlar için şimdi ağlıyor. Rusya’ya yapılan tüm bu “ıslahatlar” üretimi engellemekteydi.

      Bu ülkede kendi emekleri ile çalışan insanlarla, emekleri ile çalışan insanlar için düşünen ve plan yapan insanlar arasına sessizce sızmayı arzu eden sinsi bir unsur var. Beyni, deneyimi ve yeteneği Rusya’dan kapı dışarı eden aynı etki, burada ön yargıyı yükseltmekle meşgul. Yabancının, yıkıcının, mutlu bir insanlığa karşı düşmanlık besleyenin insanlarımızı bölmesine göz yummamalıyız. Beraberliğin içinde Amerikan gücü ve özgürlüğü vardır. Öte yandan kendini asla ıslahatçı olarak nitelendirmeyen bir ıslahatçı türü vardır. Tuhaf bir şekilde radikal ıslahatçı gibidir. Radikalin tecrübesi yoktur ve bunu da istememektedir. Diğer ıslahatçı sınıfının pek çok tecrübesi vardır ama bunun onlara bir faydası olduğu anlamına gelmez. Bolşeviklerle tam olarak aynı sınıfa girdiğini görünce şaşıracak olan irticacılardan bahsediyorum. Bu ıslahatçı türü, iyi şartlar olduğu için değil, mevcut şartları bildiğini düşündüğü için önceki bazı şartlara geri dönmek istemektedir.

      Biri, daha iyisini yapmak için tüm dünyayı tuzla buz etmek istemektedir. Diğeri ise dünyayı o kadar güzel düzende tutar ki olduğu gibi kalmasına hatta ve hatta çürümesine izin bile verebilir. Görmek için var olan gözleri kullanmamak dışında, ikinci görüş, ilki ile aynı şekilde ortaya çıkmaktadır. Dünyayı yıkmak kesinlikle mümkündür fakat yenisini inşa etmek mümkün değildir. Dünyanın gelişip ilerlemesini engellemek mümkündür fakat gerileyip bozulmasını önlemek mümkün değildir. Her şey altüst olursa herkesin günde üç öğün yemek bulması ya da her şeyin sabitlenmesiyle yüzde altı faiz ödeneceğini beklemek

Скачать книгу