LITMIR.BIZ

Скачать книгу

Sainte-Beuve’e Karşı adlı eserinde, “Gerçekte, kişinin hayatının her saati biter bitmez bir bütünün içinde cisimleşiyor… ve orada saklanıyor,” diye yazar. Bir fincan çayın içinde bahçeyi, yerdeki gevşek bir taşın içinde Venedik’i anımsayan Proust budur işte. Bu anılara sadece ulaşmanın yeterli olmadığını; onları tanımamız ve geri kazanmamız gerektiğini savunur. Başka bir deyişle, bellek geri döndüğünde bilinçli ve yaratıcı bir ilgi ister. Proust’un ünlü sözü, “Önce tesadüf, sonra sanat”tır.

Kaçıp Giden Geçmiş

      Proust’un meşhur “istemsiz bellek” kuramı budur. Sainte-Beuve’e Karşı kitabının net ve iddiasız önsözünde Proust, biriken geçmişin enginliğinden ve onu taklit etmenin veya yalanlamanın imkânsızlığından söz eder. Geçmiş soyut düşüncelerle kavranamadığı gibi yarı unutulmuş parçalardan da bir araya getirilemez. Uzun zamandır giyilmeyen bir ceketin cebinde bulunan eski bozuk paralar gibi, bu hazinelere ancak tesadüf edilebilir. O zaman da onları tanımak ve bilinçlilikle parlatmak gerekir.

      Proust bu sözlerle, kendine aşırı güvenen rasyonalizme; zihnin kendine saydam olduğu; en uygar ve en sofistike izlenimlerin bilince tabi olduğu inancına karşı çıkıyordu. Proust, hatırlamanın şansa bağlı olduğunu ve saydam olmayan, bilinçsiz dürtülerin toplamı olduğunu savunuyordu. Zihnimizin bulanık, güvenilmez ve ele avuca sığmaz olduğu görüşündeydi. Kutsal aile yuvası veya çocukluğumuzda gittiğimiz park gibi geçmişimizin en saygıdeğer kılavuzları bile bizim demir atmamızı sağlayamaz. “Belli bir imgenin anısı bile sadece anlık bir pişmanlıktır,” diye yazar Proust, Swann’ların Tarafı’nın dokunaklı son satırlarında. “Evler, yollar ve meydanlar da kaçıp gider, ah, tıpkı yıllar gibi.”

      İlginç olan bu kuramın, züppeliğe bir saldırı olmasıdır, oysa Proust züppeliğiyle nam salmıştı. Bu kurama göre, eğer geçmiş görece dünyevi şeylerde saklanabiliyorsa o zaman alelade şeyler, sanatçı için müze veya koleksiyon parçalarından daha değerli olmalıdır. Elbette Proust, Amiens Katedrali’nin Saint-Saëns’in sonatlarının veya Vermeer’in View of Delft (Delft Manzarası) adlı resminin ihtişamını yok sayıyor değildi. Hasta yazar “dünyanın en güzel resmi” dediği bu tabloyu görebilmek için vertigo veya baş dönmesine bile göğüs geriyordu. Hassas, ateşli ve iflah olmaz bir sanat âşığıydı. Fakat bunun yanı sıra rafine olmayan, sıradan şeylerin değerini de takdir ediyordu. Proust Sainte-Beuve’e Karşı adlı eserinde sanatçının nasıl biri olduğuyla ilgili olarak yazdığı satırlarda, “Çocukluğundan beri duyduğu isimlerle dolu olan bir kitap, ayrımcılık yapanlara hiçbir şey ifade etmese de sanatçı için hayranlık duyulan felsefi eserlerden çok daha kıymetli olabilir.”

      Конец ознакомительного фрагмента.

      Текст предоставлен ООО «Литрес».

      Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на Литрес.

      Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.

      1

      Aktif Felsefe. Yürüyerek, tartışarak yaptığı için Aristoteles’in felsefesini ve onun öğrencilerini tanımlamada kullanılan sıfat. (ç.n.)

      2

      Marcus Porcius Cato. Romalı devlet adamı, hukukçu, hatip. Cicero bu eserini onun ağzından yazmıştır. (ç.n.)

      3

      Antik Yunan’da, sempozyum kelimesi, Yunanca “birlikte içki içme” anlamına gelir, içki içilen partiler anlamında kullanılmıştır. (ç.n.)

      4

      Herkesçe doğruluğu kabul edilen genelgeçer görüş anlamında. (ç.n.)

      5

      Kaplıcalardaki maden suyunun içildiği salonlar. (ç.n.)

      6

      Eski Yunanistan’da Mora Yarımadası’nın orta kesiminde dağlık bir bölgenin adıdır. (ç.n.)

      7

      Samuel Johnson. İngiliz yazar ve sözlükbilimci. Dr. Johnson olarak anılır. (ç.n.)

      8

      Bir İngiliz komedi grubu. (ç.n.)

      9

      William Cowper, İngiliz şair ve hümanist. (ç.n.)

      10

      Gurur ve Önyargı romanına ilk verdiği isim. (ç.n.)

      11

      Richard Dawkins’in ülkemizde de yayımlanan God Delusion (Tanrı Yanılgısı) kitabına gönderme yapılıyor. (ç.n.)

      12

      Charles Pasley, İngiliz ordusu subayı ve mühendis. (ç.n.)

      13

      İng. Gerçek zekâ, insan doğasının giyinmiş halidir/ Herkesin aklına geleni, güzel ifade etmektir. (ç.n.)

      14

      İng. Papa anlamında. (ç.n.)

      15

      Çeviri, http://www.dusuncetarihi.com/makale/insana-dairdeneme, sitesinden alınmıştır. (ç.n.)

      16

      Başyapıt. (ç.n.)

      17

      Matthew Calbraith Perry (Komodor Perry). Perry Seferi’ni (1853 – 1854) komuta eden ABD’li deniz subayı. (ç.n.)

      18

      Grand Tour: Avrupa’daki üst sınıftan genç erkeklerin sanat, kültür arayışındaki eğitim amaçlı seyahatleri. 1660’da başlamış bir gelenektir. (ç.n.)

/9j/4AAQSkZJRgABAQEASABIAAD/4QBaRXhpZgAATU0AKgAAAAgABQMBAAUAAAABAAAASgMDAAEAAAABAAAAAFEQAAEAAAABAQAAAFERAAQAAAABAAALElESAAQAAAABAAALEgAAAAAAAYagAACxj//bAEMABwUFBgUEBwYFBggHBwgKEQsKCQkKFQ8QDBEYFRoZGBUYFxseJyEbHSUdFxgiLiIlKCkrLCsaIC8zLyoyJyorKv/bAEMBBwgICgkKFAsLFCocGBwqKioqKioqKioqKioqKioqKioqKioqKioqKioqKioqKioqKioqKioqKioqKioqKioqKv/AABEIAJ0AzwMBIgACEQEDEQH/xAAfAAABBQEBAQEBAQAAAAAAAAAAAQIDBAUGBwgJCgv/xAC1EAACAQMDAgQDBQUEBAAAAX0BAgMABBEFEiExQQYTUWEHInEUMoGRoQgjQrHBFVLR8CQzYnKCCQoWFxgZGiUmJygpKjQ1Njc4OTpDREVGR0hJSlNUVVZXWFlaY2RlZmdoaWpzdHV2d3h5eoOEhYaHiImKkpOUlZaXmJmaoqOkpaanqKmqsrO0tba3uLm6wsPExcbHyMnK0tPU1dbX2Nna4eLj5OXm5+jp6vHy8/T19vf4+fr/xAAfAQADAQEBAQEBAQEBAAAAAAAAAQIDBAUGBwgJCgv/xAC1EQACAQIEBAMEBwUEBAABAncAAQIDEQQFITEGEkFRB2FxEyIygQgUQpGhscEJIzNS8BVictEKFiQ04SXxFxgZGiYnKCkqNTY3ODk6Q0RFRkdISUpTVFVWV1hZWmNkZWZnaGlqc3R1dnd4eXqCg4SFhoeIiYqSk5SVlpeYmZqio6Slpqeoqaqys

Скачать книгу