LITMIR.BIZ

Скачать книгу

сааскар удьуоргун

      Харахтаабат гына андаҕай!

      Ол өбүгэҥ бастакы дьүүлэ.

* * *

      Мас эмэгэт иннигэр

      Өйиндьэ андаҕайар.

      Барыларын иннилэригэр

      Өйиндьэ тыла өрөлөһөр:

      Өйиндьэ:

      Ньөлбуни каган түөһүгэр

      Сүгүрүйүөм кэриэтин

      Дьоммуттан арахсан быралыйыам,

      Ыт курдук киэр үүрүллүөм!

      Ийэлээх аҕаттан арахсар

      Ыараханын да иннигэр

      Уол оҕо санаата биир —

      Ол кэриэтэ буруйум иһин

      Абааһы аймах аргыстаныам.

* * *

      Өйиндьэ өбүгэ дьүүлүн

      Күтүр киҥигэр ыллаҕа.

      Аҕа-ийэ кэриэһэ диэни

      Төрүт билбэккэ бардаҕа.

      Орочон дьоҕус аймаҕын

      Хаан уруутуттан араардаҕа,

      Ахтыһыы-ытаһыы муҥун

      Бастакы бу биллэҕэ.

* * *

      Нанахай диэн убайдара

      Урут Амары таҥнарта.

      Ол амыдай туохтан оннук

      Дьүгэлийтин билбэппин.

      Кини кур суолун суоллаары

      Өйиндьэ соруммут этэ.

      Икки улахан удьуор

      Туора хааман биэрдэ±э.

* * *

      Ити кэнниттэн сотору

      Каганнар каганнара тэгмэр

      Аатын ылбыт аҕа Чибдэбил

      Таҥараҕа барбыт диэн аатырда.

      Холботун үс салаалаах

      Адам тииккэ ыйаатылар.

      Уолаттар аҕаларын

      Кэриэстээн андаҕайдылар.

* * *

      Удьуору бүтүн хаалларарга,

      Бииргэ ханыыны түмэргэ,

      Туора ыал күһэлтиттэн,

      Бүтүн хаалар туһуттан

      Ыраах дьаадьыйан биэрэн,

      Бүччүм сири булан баран,

      Олохсуйарга баҕардылар.

      Ньөлбуни баһылык буолла,

      Каган титулун ылла,

      Саатын-саадаҕын иилиннэ,

      Дойдутун үстэ эргийдэ.

* * *

      Кинилэр эрэйдээхтэр

      Быстан-ойдон тиийэн,

      Амар Сэрэндьэтин,

      Эгдьэн[6] нам Сэлэнгэтин,

      Лами күөл кытылын,

      Өлэньэ Босагандьатын

      Сир-дойду оҥостоннор,

      Хара тыатыгар бултааннар,

      Далай уутугар балыктааннар

      Киһи-хара буолбуттара.

      Оччоҕо эрэ

      Өстөөх күөнүн утары

      Үҥүү-батас көрсөр кыахтааҕа.

      Ол күүһүн өҥө оҥостон,

      Хас да үйэлэргэ өнүйэн,

      Тигинээн олорбуттара.

* * *

      Хайа танмаритын курдук

      Хойуу ной буруолаах,

      Халаан уутунуу күүстээх,

      Эрчим, хоһуун дьонноох

      Эвэскэн аймах удьуора,

      Бэһэл эвен аатыран,

      Увань хаана, «дьиҥнээх киһи»,

      Тоҕуоруйан олорбуттара.

* * *

      Кинилэр чугас ыаллара

      Сүрдээх быһый кижи,

      Билигин мөлтөөтөр даҕаны,

      Сэрииһит удьуор бүрээт,

      Бэрт үгүс дарбаан тыастаах

      Курикэн омук баара,

      Ханна эрэ кыргыс диэн

      Атастар бааллара үһү.

* * *

      Манна кэлэн эвэскэннэр

      Сорох ыаллары кытары

      Кырыктаах кыр өстөөҕө,

      Сорох аймахтардыын

      Уруулуу

Скачать книгу