ТОП просматриваемых книг сайта:
Povestlər. Алибала Гаджизаде
Читать онлайн.Название Povestlər
Год выпуска 0
isbn 978-9952-8451-9-4
Автор произведения Алибала Гаджизаде
Издательство JekaPrint
Yadımdadır, bir yay axşamı idi. Hava elə bürkü idi ki, ağacda yarpaq belə tərpənmirdi. Ağcaqanadlar vızıltı ilə uçuşur, üzümüzə qonub sancmağa fürsət axtarırdı. Nənəm köhnə zibil vedrəsinə avarəncər yığıb od vurdu, eyvanın o başına qoydu, tüstüdən qorxan ağcaqanadlar bir az seyrəldi.
Anam yenicə süfrə salıb samovarı ortalığa gətirmişdi ki, atam kolxoz həyətindən gəldi. Papağını çıxarıb dirəyə vurulmuş mıxdan asdı və üzünü bizə tutub gülümsünərək dedi:
– Sabah kolxozda konsert olacaq. Sizi konsertə aparacağam.
O, yuxarı qalxıb süfrənin qırağında əyləşdi.
– Məni də, ata?
– Bəs nə, mənim balam? Heç sənsiz konsertə gedərik?
– Onda təzə paltarımı geyərəm, hə, ata?
– Əlbəttə, oğlum.
– Verərsən, ana?
– Bəs necə?
– Nə qənsertdi bu, ay İslam? – deyə nənəm söhbətə qarışdı.
– Bakıdan gəliblər. Kolxozçular üçün konsert verəcəklər.
Mən sevinirdim. «Sabah təzə paltarımı geyəcəyəm. Bir əlimdən atam tutacaq, bir əlimdən anam. Konsertə gedəcəyik. Bircə səhər tez açılsaydı», deyə düşünürdüm. Bu xəbər kefimi yamanca acmışdı. Bir yerdə qərar tutub dayana bilmirdim. «Hadı-Bıdının» nağılını öz bildiyim kimi danışıb evdəkiləri güldürürdüm.
Gecədən xeyli keçmiş yuxum gəldi, nənəm yerimi saldı, uzanıb yatdım. Atamı, anamı, nənəmi gülə-gülə qoyub yatdım.
Səhər gec oyandım. Duran kimi o biri otağa, anamın yanına qaçdım. Atam da, nənəm də buradaydı.
– Mənim təzə paltarımı sandıqdan çıxart. Konsertə…
Anam köksünü ötürdü. Atam başını aşağı saldı. Nənəm çaşqın halda mənə baxdı. Nə olmuşdu? Yoxsa axşam mən yatandan sonra bir hadisə üz verib? Atam sanki mənim heyrətimə, təəccübümə cavab vermək üçün kədərli bir səslə:
– Konsert… daha olmayacaq, bala! – dedi.
– Niyə, ata?..
Sualım cavabsız qaldı. O, gözlərini dolandırıb paltartikən maşının iynəsi ağzında yarımçıq qalmış kostyuma baxdı və fikrə getdi…
MƏN – Bu sözlərin yaralı yerimə toxundu, Aydın.
O kostyum oğlumunku idi. İslam ona bəylik kostyumu tikirdi. Payızda toyunu eləyəcəkdik. Qismət olmadı. Dediyin gün müharibə başladı. Müharibə hər şeyi yarımçıq qoydu. Bəli, o gün sən konsertə gedə bilmədin, mənim hekayəm yarımçıq qaldı, İslamın tikdiyi kostyum, oğlumun məhəbbəti yarımçıq qaldı…
A Y D I N – heç yadımdan çıxmaz… Qırx birinci ilin bürkülü yay səhəri idi. Rayon mərkəzində ikimərtəbəli binanın qənşərində dayanmışdıq. Mən o günəcən bu qədər çox adam görməmişdim. Həyətdə üç avto durmuşdu. Yan-yörəmə baxdım. Hamı qaşqabaqlı idi. Arvadlardan bəzisi ağlayırdı.
Biz atamı cəbhəyə yola salırdıq. O məni qucağına almışdı, tez-tez çənəmdən yapışıb üzümü özünə sarı döndərir, gözümün içinə baxırdı. Nənəmlə anam yanaşı dayanmışdılar. Özlərini saxlaya bilmədilər. Xısın-xısın ağlamağa başladılar. Atam dedi:
– Məni göz yaşıynan yola salırsız? Ağlasanız sizdən inciyə-rəm… Bu dar gündə, bu sınaq məqamında döşünü irəli verməyən kəs, gərək başına papaq qoymasın. Atamın bozardığını görəndə nənəmin çiyinləri daha titrəmədi, anam hıçqırığım uddu.
– Aydın mənim ümidimdir! – deyə o məni təzədən sinəsinə sıxdı. Nənəmə, anama baxdı:
– Onu sizə, sizi də bir-birinizə tapşırıb gedirəm. Özünüzdən muğayat olun. Yaman günün ömrü az olar. Gün gələcək, düşmən əziləcək, dava qurtaracaq, biz yenə görüşəcəyik.
Atamın bu soyuq sözləri məni heyrətə gətirdi. Axı o, hardan bilirdi ki, düşmən əziləcək, dava qurtaracaq!..
Anam dilləndi;
– Bizdən nigaran olma, İslam.
Nənəm dedi:
–Allah yolunu yüngül eləsin, oğul! Özünü soyuqdan-zaddan gözlə, bala!!!
Nədənsə atam nənəmin bu sözlərinə gülümsündü.
O, anasıyla, anamla vidalaşdı. Sonra yenə mənim gözlərimə diqqətlə baxdı. Elə zəndlə, elə məhzunluq və həsrətlə baxdı ki, elə bil, bu ayrılıq məqamında gözlərimin rəngini yadında saxlamaq istəyirdi. Bilmirəm bu, doğrudan da, belə idi ya yox! Amma mən onun gözlərini həmişəlik yadımda saxladım. O baxışlar gözlərimə, beynimə, ürəyimə həkk olundu. Atamı xatırlayanda həmişə o iki qara, zil qara göz xəyalımda canlanırdı. O gözlər yuxuda da, xəyalda da mənə baxırdı, məhəbbətlə, həsrətlə, kədərlə baxırdı. Elə sanırdım ki, o gözlər ömrümün axırına qədər kirpik belə çalmadan mənə baxacaq, baxacaqdı.
Üzümdən öpdü, yerə qoydu. Mən ancaq indi kövrəldim, qıçlarına sarmaşdım. Anam məni ondan zorla ayırdı. O, geri baxa-baxa bizə əl elədi. Maşına mindilər.
Dallarınca su atan da oldu. Yaylıqlar yelləndi, əllər tərpəndi. Maşın tini burulub uzaqlaşdı. Biz belə ayrıldıq…
…İndi bu şad xəbəri eşidən Gülzar nənəmin solğun üzü qızarmışdı. Seyrək kirpikli gözlərinə elə bil ayrıdan nur gəlmişdi.
O, əlini yerə dayaq verib ayağa qalxdı, qıvraq addımlarla evə girdi. Dalınca içəri keçdim. Gördüm ki, arvad həvəsnən, şövqnən otaqları yığışdırır, səliqə-sahman yaradır. O, quş kimi qol-qanad açmışdı. Çevik hərəkətlərlə həsiri çıxarıb çırpır, palazdan-xalçadan döşəyirdi.
Sandığın yanında qoyulan paltartikən maşının sarı rəngli qapağını qaldırdı. Maşının iynəsi pas atmış, qayışı çürümüşdü. Dörd il yarım əl vuran olmamışdı. Dörd il yarım səsi eşidilməmişdi. Onun sahibisə, kim bilir, haradaydı? Sağdımı? Gedəndən vur-tut bircə kağızı gəlmişdi. Əl boydaca bir məktub. O da Kerçdən. Vəssalam. Ancaq kəndimizin camaatı üçün onun tikdiyi paltarlar hələ də tez-tez gözümə dəyirdi. Cırılıb-süzüləni də olmuşdu, atılanı da… Bir kilo una, bir kasa dənə dəyişilərək uzaq-uzaq kəndlərə gedib çıxanı da vardı. Yamaq üstündən yamaq vurulanı, boxçada, sandıqda əziz yadigar, son nişanə kimi saxlanılanı da…
Nənəm həvəslə maşını silib təmizlədi, sonra neçə ildə bircə dəfə də öz qəribə nəğməsini oxumamış samovarı çölə çıxartdı.
–Ədə, a bala, dərdin mənə, baltanı götür, damdakı o köhnə yeşiyi qır, talaşadan-zaddan qayır. Mən də bu samovarı doldurub od atım. Gülrux da bu iki daşın arasında bilmirəm hara getdi. Evdə olsaydı, mağıl, o da bir işin qulpundan yapışardı.
M Ə N – Gülrux Aydının