LITMIR.BIZ

Скачать книгу

Ancaq elə bil it yedizdirirdi. Südü, qatığı təknəyə tökürdü, əgər heyvan kəsirdisə, ona bir tikə çiy ət atırdı. Həzrətin yanında bir neçə parça mal-qaraya verdiyimiz daş duz var idi.

      Eşitdiyimə görə, bəzi savadlı axmaqlar əti çiy yeyirlər. Elə bilirlər xeyirdir. Ancaq adamlar min illər boyu əti bişiriblər, ya da qızardıblar, əgər çiy halda o xeyirli olsaydı, daha neynirdilər qızardıb.

      Yaxşı, bəs Həzrət nə ilə məşğul idi?

      Onun yalnız iki işi vardı. Biri – əl dəyirmanında qarğıdalı üyütmək idi. Kirkirə həmişə onun yanında olurdu. Ona görə də Həzrətin qüvvətli pəhləvan qolları var idi. Bundan başqa, o, səbət də toxuyurdu. Qamışı ona Adamır gətirirdi. Adamır bu səbətləri Anastasovkada yunanlara satırdı, çünki çegemlilər ondan heç nə almırdılar.

      Bir neçə ay ərzində Həzrət də mənə öyrəşmişdi. Düzdür, gözləri əvvəlkitək köz kimi parıldasa da, bilirdim ki, mənə toxunmaz, ona görə də yaxın gəlirdim. Onun ağlı üstündə idi, adam kimi deyib-danışırdı.

      Bir dəfə mən onun anasını gördüm və Həzrətə kömək etmək arzum daha da gücləndi. Qarı dəsmalı qarğıdalı şaxının üstünə sərib üstünə toyuq əti, xaçapuri, bir şüşə çaxır və iki stəkan qoydu.

      Biz bir yerdə yeyirdik, ancaq, sözün düzü, bu məclis heç ürəyimdən deyildi. Necə ürəyimdən olaydı ki, süfrəmizin yanında onun üçün ayaqyolunu əvəz edən xəndək var idi. Düzdür, Həzrətin balaca bir beli var idi ki, ora torpaq atsın. Ancaq hər halda, belə yerdə çörək adama nuş olmaz. Mən yalnız onun anasının xatirinə çörək kəsdim. Yazıq arvad mənim kürəyimi sığallayır, həzin səslə deyirdi:

      – Sən mənim Həzrətimin yanına tez-tez gəl, oğul. Bu da bir bəladır, biz düçar olmuşuq. Bu yazıq da burada darıxır… Sən tez-tez gəl onun yanına.

      O bunu deyəndə Adamır tövlənin o biri tərəfində kərəntiyə sap düzəldirdi. Sən demə, o, qarının sözlərini eşidibmiş.

      – Mən də qardaşlarım üçün darıxıram, – deyə o bizə tərəf baxmadan kərəntinin sapını yonmağında davam etdi.

      – Ah, dünya, – qarı Adamırın sözlərini eşidib dərindən köks ötürdü.

      Birdən-birə mənim hamıya yazığım gəldi. Həzrətə də yazığım gəldi, Adamıra da. Hamıdan çox isə qarının halına acıdım. Onun Adamırın paltarını yuyub yamaq vurduğunu görəndə isə lap ürəyim yandı. Arvad hər vasitə ilə Adamırda mərhəmət hissi oyatmağa çalışırdı, ancaq Adamırı razı salmaq mümkün deyildi.

      Bir dəfə ov zamanı Adamır mənə dedi:

      – Bəziləri elə fikirləşirlər ki, qul saxlamaq mənə xoşdur. Lakin qul saxlamaq asan deyil, elə bir xoşluğu da yoxdur. Hərdən gecə qorxumdan yata bilmirəm ki, o qaçar, hərçənd başa düşürəm ki, qaça bilməz. Zənciri əl dəyirmanına sürtməklə bir gecəyə kəsmək olmaz. Mən yoxlamışam. Kəssə də, hara qaçacaq? Tövlə bağlı olur. Tövlədən də çıxsa, itlər parçalayar. Ancaq əsəblərim dözmür. Şamı götürüb tövlənin qapısını açıram. Görürəm ki, yatıb. Bax neçə dəfə yoxlamışam, bir dəfə də oyanmayıb. Elə möhkəm yatır. Mənim isə gecələr yuxum ərşə çəkilir. İndi özün fikirləş, kim çox əziyyət çəkir – mən, yoxsa o?

      – İndi ki belədir, – dedim, – burax onu getsin də.

      – Yox, – dedi, – mən qardaşlarımın qəbrinə and içmişəm. O zəncirlər onun ayağından yalnız öləndən sonra açılacaq. Yalnız onun ölümü mənim andıma son qoya bilər.

      Bəli, mən imkan axtarırdım ki, Həzrəti azad edim. Onun qaldığı tövlə şabalıd ağacından idi. Qapının ağzında yekə qıfıl var idi, açarı da Adamırın cibində. Ancaq o hərdən bir günlüyə, ya bir gecəliyə çıxıb gedirdi. Mən qərara gəldim lağım atım, yeyə ilə onun zəncirini kəsim, özüm çölə çıxardım ki, itlər dəyməsin. Əgər Adamır qayıdandan sonra çox özündən çıxsa, deyərəm ki, yəqin, yeyəni Həzrətə anası xaçapurinin içində gətirib, lağımı isə o özü balaca beli ilə qazıb. İtlərdən də birtəhər qurtarıb. Mən bilirdim ki, o, Həzrətin anasına toxunmaz.

      Qərəz, belə bir qərara gəlmişdim və bir dəfə Adamır özü ovda mənə dedi:

      – Qulaq as, Sandro, sabah yanıma gəl, itlərə yem ver. Mən sabah Atara gedəcəyəm, o biri gün səhər qayıdacağam.

      – Yaxşı, – dedim.

      Bəli, sabahı gün axşamı səbirsizliklə gözləyirdim. Axşam bizimkilər şam edib yatdılar. Mən yavaşca qalxıb çırağı və yeyəni götürdüm. Adamırın evinə tərəf yola düzəldim.

      Amma yaman qorxurdum. Adamır canıma vahimə salmışdı. Qorxurdum ki, fikrimi başa düşə və bir yerdə gizlənib məni güdə. Ona görə də qərara aldım ki, lağıma başlamazdan qabaq evi axtarım. Əgər o, evdə olsa və məndən soruşsa niyə bu vaxt gəlmisən, deyəcəydim guya itlərə yem verməyi unutmuşam.

      Evə yarım kilometr qalmış itlər adam iyi hiss edib hürüşməyə başladılar, sonra da məni tanıyıb səslərini kəsdilər. Mən Adamırın həyətinə girib ora-bura baxdım, mətbəxə keçdim, ordan da anbara. Nəhayət, otaqları da gəzib əmin oldum ki, Adamır evdə yoxdur. Onda mən mal tövləsinə getdim və gördüm orda üç inək var. Çırağı yuxarı qaldırıb gördüm ki, başqa ins-cins yoxdur. Sonra yenə mətbəxə getdim, ordan itlər üçün çörək götürüb ciblərimə doldurdum, amma hələlik itlərə vermədim. Fikirləşdim ki, çörəyi Həzrətə verərəm. Biz tövlədən çıxanda itlər, çox güman, hücum çəkəcəklər, onda çörək Həzrətə lazım olacaq ki, itləri bir az sakitləşdirsin.

      Sonra mən yenə anbara girib divardan üzüm səbətini götürdüm. Əlimdə çıraq və səbət eyvana çıxdım, beli də götürüb Həzrət olan tövləyə yaxınlaşdım.

      Səbət nəyə lazım idi, onu da deyim.

      Üzüm səbəti dar və uzun olur. Lağımı atandan sonra mən onunla torpağı tövləyə daşıya bilərdim. Çünki əgər torpağı içəri daşımasam, Adamır başa düşərdi ki, çöldən kimsə Həzrətə kömək edib. Bunu başa düşüb o məni öldürə bilərdi.

      Çırağı yerə qoyub qazmağa başladım. Lağımı elə atırdım ki, içəridən düz zəncir bağlanan yerdən çıxım. Qaza-qaza təəccüblənirdim ki, bu Həzrət niyə oyanmır. Öz-özümə fikirləşdim, yəqin, doğrudan da, o, bərk yatır. Nəhayət, oyandı.

      – Kimsən orda? – deyə səsləndi və mən qarğıdalı şaxının xışıltısını eşitdim.

      – Mənəm, Sandroyam, – deyə səs verdim.

      – Nə istəyirsən?

      – Lağımı qazım, sonra bilərsən.

      Bəli, bir saatdan sonra mən lağımı qazıb qurtardım, çırağı yerə qoyub tövləyə çıxdım.

      Həzrət əvvəlki yerində oturmuşdu, gözləri bayquş gözləri kimi parıldayırdı.

      – Ala yeyəni, – dedim. – Zənciri kəsək, çıx azadlığa.

      O, başını buladı:

      – Yox, Adamır öz itləri ilə məni onsuz da tapacaq.

      – Tapa

Скачать книгу