LITMIR.BIZ

Скачать книгу

бу киңәштән, киңәштән битәр таләп куюдан, илче Феофан бер мәлгә телсез калды. Башта ул, ике кулын алга сузып, ханга таба омтылды, әмма хан тирәли баскан җансакчылар шундук кузгалышып куйдылар, илче Феофан, ярдәм итүләрен сорап, әүвәл патрикий Симеонга, аннары философ Иоанн Фасианга карады, алар йөзендә дә яклау күрмәгәч, хан алдына килеп баш орды.

      – Олуг хан, ятим итмә берәүне! Тотык итмә угланымны! Бердәнбер оланым ул минем. Анасына ни әйтермен, туганнарына?! Галиҗәнаплары император Ираклий, империя башы… – Феофанның карашы анасы артына килеп баскан Кубрат хан кызына төште, илченең күзләрен әйтерсең нидер кадаклап куйды, күрде дә кызны илче таң калды. Варварлар иленә күпме йөрсә дә, аның беркайчан да мондый гүзәллекне күргәне юк иде. Ул әйләнеп улына карады, улы да, гүзәллеккә таң калып, хан кызына карап тора иде. Феофан кисәк хан алдына егылды. – Олуг хан, миңа Бөек Ираклий… әйе, – диде каушый калып илче, – император Ираклий олуг хан улы Юстинианга кызыгызны алып кайтырга кушты. Базилевс синең белән, бөтен Болгар белән кардәшләшергә тели, олуг хан.

      Кубрат хан дык итеп таягы белән идәнгә төртте, шундук янына җансакчылары якынайды. Олуг хан ярдәмче кавханына нидер әйтте. Күп тә үтмәде, илханнар, кавханнар хан тәхетен уратып алдылар, илче Феофанны ике алып култыгыннан алды, урынына илтеп утыртты. Ниһаять, илханнар, кавханнар урыннарына утырыштылар. Сирәк була торган хәл – олуг хан тәхетеннән торып басты.

      – Йомышың кабатла, илче, – диде олуг хан. – Илханнар, кавханнар, кызымның анасы да ишетсен.

      Халык арасында чышын-пышын сөйләшү китте, Кубратхан янәшәсендә утыручы ханша ягына авыша төште, аннан нидер сорады. Ханшаның ризалыгын бугай. Ханша шундук агарынып китте. Ханша Аппакның йөзе алышынып китүен күзәтеп торган Феофанның эченә җылы йөгерде. Олуг хан аңа янә нидер әйтте. Шуннан соң ханша, кызының кулыннан тотып, күзләренә карады. Хан кызы Чәчкә һични аңламый калды, еш-еш керфекләрен каккалап, тик торды. Кубрат хан алостаз Дәянга мөрәҗәгать итте:

      – Алостаз Дәян, император Ираклий угланына кызыбыз Чәчкәне сорый. Киңәшең бир!..

      Кемдер:

      – Тәңрем, сакла! – дип ахылдап алды.

      Җылап җибәрүчеләр, күз яшен сөртүчеләр күренде.

      Кубрат хан урынына утырды, таягы белән идәнгә төртте, барысы да шым булдылар.

      – Илченең теләге изге, – диде алостаз Дәян.

      – Ханша, син ни әйтәсең? – диде олуг хан.

      Ханша үсмер кызын кочагына алды, җавап бирмәде. Мәгәр олуг хан ханшадан җавап көтеп тормады, янә аягүрә басты, кавханына корбан балыгын китерергә кушты. Күз ачып йомганчы, алтын табакка салып, корбан балыгын китерделәр. Кубрат хан чәбәләнеп яткан ап-ак балыкны кулына алды, хәнҗәре белән чәнечте һәм алтын чокырларга җидешәр тамчы кан тамызды, аның өстенә эчемлек койды. Аннары ике кулына ике чокырны алды да берсен илчегә бирде, икенчесен күтәрә төшеп:

      – Ант эч, илче! – диде.

      Чит илләрдә йөри-йөри бик күп әкәмәтләр күргән һәмүзен алардан

Скачать книгу