ТОП просматриваемых книг сайта:
Fees van die ongenooides. PG du Plessis
Читать онлайн.Название Fees van die ongenooides
Год выпуска 0
isbn 9780624052616
Автор произведения PG du Plessis
Жанр Контркультура
Издательство Ingram
Dorothea was ontsteld. Nie oor die klavier nie, maar oor sy gesien het hoe haar dogter Nellie die lenige Petrus Minter agternakyk toe hy die eerste bondel planke op sy skouers afdra na die bywonershuisie toe om daar vir hom ’n behoorlike bed aan mekaar te slaan.
Gertruida kon haar hande nie afhou van die blinkbruin oppervlaktes van die klavier nie. Sy wou nie speel nie, al het klein Sussie hóé aangedring. Sy het net gehoor of die klavier in stem gebly het, maar daarvoor was ’n paar toonlere genoeg – toonlere wat sy toe al meer as ’n maand vooraf geoefen het op die harmonium. Sy het nie die blaasbalk se pedale gepomp nie, nie ’n stopper oopgetrek nie en in stilte geoefen wanneer niemand by was nie. Daar was niks verkeerd met die klavier se klank nie, en sy het gewonder hoeveel dae Miss Pearson – net vir haar, net vir haar! – moes bestee het om oor die pakkery toesig te hou. Gertruida wou haar klavier later, as sy heeltemal alleen is, ontmoet – met ’n eenvoudige liedjie waarvan die bladmusiek, so het sy met die oopmaak gesien, bo-op die ander bladmusiek verpak was. Sy het vir Sussie gesê sy wil eers bietjie op die harmonium oefen voor sy die klavier speel, maar sy’t geweet wat sy wou doen. Sy sou wag tot sy alleen is, en dan sal sy die twee spiraalkerse in die maagdelike brons van die klavierblakers druk en hulle aansteek, en die nota uit haar Bybel haal en weer lees, en dan sal sy “Love’s Old Sweet Song” speel en ’n bietjie huil, sodat daar trane op haar hande kan wees. Want daar sou trane wees … oor wat sy al hoe meer begin weet het – van hoe leeg haar jare was en waarom sy nooit getrou het nie. En wanneer sy op daardie aand sal gaan lê, sal sy die kers doodblaas en in die donker ’n rukkie net onthou – en dan sal sy, sonder skuld, daardie verbode naam wat nog net die klavier kon sê, die nag in fluister.
Dit was eers later, en dit kon dalk net ’n vermoede wees, dat Gertruida begin verstaan het waarom Miss Pearson nooit van haar laat hoor het nie. Tussen al die notatjies wat die musiekjuffrou met ’n potlood op die bladmusiek gemaak het, het daar agter op een, skeef en klein en kennelik net vir haarself, ’n verkapte sin in haar handskrif geskryf gestaan: … can something as beautiful – be so sinful? …
Gertruida het gedink dat sy begin begryp – en geweet dat niks ooit vir haar meer kosbaar kan wees as die klavier wat die onnoembare moes sê nie.
Daardie aand in die kombuis het Dorothea haar sestienjarige Nellie aangesê om by die tafel te gaan sit. Sy het vir haarself ’n stoel nader getrek en gewigtig teenoor haar dogter plaasgeneem. Dit was tyd dat sy Nellie betig: “Daardie Petrus-seun is ’n Minter. Hy is nie ons soort nie. Ek sien hoe kyk jy vir hom. Moenie maak dat ek Pa van jou kykery sê nie.”
“Maar, Ma …”
“Ek het klaar gepraat, Nellie! En jou gedurige gepratery met hom hou nou dadelik op.”
Nellie het kamer toe gestorm.
Op daardie middag van die klavier het Joey Drew sy jongste flater agter die hoenderhokke gaan bedink. Hoekom moes die verdomde muile dit nou juis in hulle dik koppe kry om te begin loop waar hy by was? Dankie tog, Magrieta was nie daar toe Daantjie so op hom geskree het nie. Wanneer sal hy wat Joey Drew is, in elk geval iets reg doen op hierdie plek? Joey het op ’n bloekom-stomp gaan sit met sy kop tussen sy hande.
’n Skraal dogtertjie wat sy omwandelinge al dae lank van ’n afstand af dophou, het voor hom kom staan en wag tot hy opkyk. Joey het gesien dat sy besoekertjie omtrent sewe of agt jaar oud moet wees. Haar lang swart hare was ongekam, haar kaal voete het die swart van ongewaste winterskurfte aan die skene en tussen die tone gehad en die barste van kaalvoetloop in die ryp was aan haar hakskene. Haar hande, bene en gesig was vuil. Sy het ’n soort jurk gedra met die kleur van die kaal wintersgrond rondom hulle. Net so hier en daar kon hy sien dat die rokkie oorspronklik blou was. Maar die blou het lankal wegverbleik en net in die nate agtergebly. Die rok het tot by haar maer kuite gereik en was op plekke amper deurgeskif. Verwaarlosing het, soos die stof aan haar rok, aan haar gekleef. Joey het al gesien dat daar kinders by die platdakhuisie rondspeel. Die ma het seker maar voor die knaende armoede opgegee, want die kind was onversorg.
Maar haar oë! Haar oë!
Joey Drew was nie ’n man wat maklik hoë gedagtes probeer dink nie, maar met hierdie kind se oë was dit vir hom of God hulle spesiaal en vir Homself gemaak het. Hy moes hulle met buitengewone sorg gepoleer en saggies bevogtig het voor Hy hulle – dalk met ontroering, selfs verbasing, oor soveel skoonheid uit Sy hand – versigtig in hulle holtes gedruk het. Eers ná Hy met die res van haar klaar was.
Haar oë was blouselblou en blinkskoon in haar vuil gesiggie. En hulle was groot en wyd soos oë wat pas wonderlike dinge gesien het.
Sy het met hom gepraat en aanhou praat in daardie skraperige taal al het hy nie ’n woord verstaan wat sy sê nie. Hy het aan sy ore gevat en sy kop geskud om te laat blyk dat hy nie verstaan nie. Maar sy’t aangehou en later begin beduie en uiteindelik het sy met haar duim na haar bors gewys en hom haar naam geleer. Hy het die naam begin nasê: Dit was Fienatjie. Fienatjie Minter.
So het dit dan gekom dat die eerste woord wat Joey Drew op die wyse van die skraperige taal kon sê, die vir hom byna onuitspreekbare naam van Fienatjie was. Van Fienatjie Minter. Toe dit sy beurt was, het hy haar die naam Joey geleer, nie Mr Drew nie. En Fienatjie kon dit gou reg sê: Joey, Joey, Joey. Sy het die woord kort-kort herhaal, want sy wou aanhou sien hoe die treurige plooie om sy mond by die aanhoor van sy naam ’n glimlag word onder sy yl baard – ’n glimlag wat tot in sy ooghoeke getrek en sy skeel ogies amper toegemaak het van plesier.
Toe hulle van die agterdeur af roep dat hy moes kom eet, het Joey met spyt van sy klein gespreksgenoot afskeid geneem. Hy was byna aangedaan toe hy sien hoe Fienatjie na die bywonershuisie van die Minters huppel – en hoor hoe sy Joey-Joey-Joey soos ’n rympie opsê. Sy het die naam presies gesê soos hy haar dit geleer het – en dus in ’n aksent wat Gertruida sou bevries.
By die platdakhuisie het Fienatjie vir haar sussies gesê sy kan nou Engels praat.
Danie se broer, Wynand, en dié se vrou, Martie, het die Saterdag aangekom. By hulle was hulle enigste kind, Driena, ’n dogtertjie van omtrent dieselfde ouderdom as Sussie.
Die vroue van Danie se huis was altyd verbaas oor die manier waarop Martie Driena grootgemaak het. So het Dorothea dan ook weer die dag vir Gertruida in die kombuis gesê: “Die liefde van ’n moeder is darem maar ’n wonder. Kyk net vir Martie met Driena. Met Martie sou ek kon sweer sy sal van die kind ’n baksteen na haar eie vorm probeer bak, maar sy bederf Driena in die afgrond in. Ek sou nooit kon dink Martie kan so sag met ’n ander mens werk nie. En die kind lyk tog nie oorbederf nie.”
“Sy’s meer Wynand se kind as Martie s’n. Sy aard baie meer na haar pa. Wynand het ook maar die sagte kant van die Van Wyks.” Dis wat Gertruida gesê het – denkende daaraan hoe die klavier haar eie sagte kant al meer begin oopkrap. Want teen daardie tyd het sy al die klavier ontmoet op die middag toe sy haar kopseer gehou en al die ander sonder haar na Fanie van den Berg se begrafnis toe is. Sy het gedoen soos sy wou, en gehuil en die bevryding was so groot dat sy, toe sy opstaan om die kerse weer te gaan bêre voor die mense van die begrafnis af terugkom, besluit het om die klawerflap nie meer te sluit nie. Daardie aand het sy vir byna ’n uur vir Sussie gespeel.
“Kan jy jou voorstel,” het Dorothea in die kombuis voortgegaan, “as Driena haar ma se humeur moes hê en sy kom in haar arige jare? Die weë van die Here is darem maar wonderlik. Maar sy verafgood die kind en dis ’n sonde.”
“As mens net een van ’n ding het, is hy vir jou baie kosbaar,” het Gertruida effens nadenkend bygevoeg, want sy’t gedink aan die enkelheid van haar een groot vreugde en aan die onvervangbare klavier. Dorothea het maar half verstaan en haar eie gedagte gehad: “Ek dink dis seker maar omdat sy al daardie miskrame gehad het voor Driena se geboorte.”
Daar was vyf miskrame. Terwyl sy Driena verwag het, het Martie byna vergaan van vrees. Sy het die Here alles belowe as die kind net behoue in die wêreld kom: sy sou Hom getrou en noulettend dien, sy sou haar humeur en haar tong in bedwang hou, sy sou die sonde