-

Скачать книгу

(łac.) – na całym świecie, w ogóle. [przypis redakcyjny]

242

watażka – dowódca oddziału kozaków lub bandy rozbójników. [przypis redakcyjny]

243

karbunkuł (daw.) – czerwony kamień szlachetny, rubin lub granat. [przypis redakcyjny]

244

mołodycia (daw. ukr.) – dziewczyna. [przypis redakcyjny]

245

Bar – miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 100 km na płn. wschód od Kamieńca Podolskiego, 60 km na zachód od Winnicy. [przypis redakcyjny]

246

rankor (daw.) – gniew, uraza. [przypis redakcyjny]

247

Czehryn a. Czehryń (ukr. Czyhyryn) – miasto na środkowej Ukrainie, położone nad Taśminą, dopływem środkowego Dniepru, jedna z najdalej wysuniętych twierdz Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]

248

afekt (z łac.) – uczucie. [przypis redakcyjny]

249

przecz (starop.) – dlaczego, z jakiej przyczyny. [przypis redakcyjny]

250

zali (starop.) – czy. [przypis redakcyjny]

251

mołojec (ukr.) – młody, dzielny mężczyzna, zuch; tu: Kozak. [przypis redakcyjny]

252

lacki (daw. ukr.) – polski. [przypis redakcyjny]

253

zakonserwować (z łac.) – zachować, zatrzymać. [przypis redakcyjny]

254

pludry (daw., z niem.) – krótkie spodnie, często bufiaste, z rozcięciami, ukazującymi podszewkę. [przypis redakcyjny]

255

dowcip (daw.) – umysł, mózg. [przypis redakcyjny]

256

teorban – lutnia basowa, duży strunowy instrument muzyczny, podobny do bandury. [przypis redakcyjny]

257

Ne znaju (ukr.) – nie wiem. [przypis redakcyjny]

258

Kamieniec Podolski – miasto i zamek w płd.-zach. części Ukrainy, ok. 140 km na południe od Tarnopola i Zbaraża; naturalna twierdza w zakolu rzeki Smotrycz opierała się oblężeniom tureckim i kozackim aż do 1672 r.; po panowaniu tureckim (1672–1699) pozostał w Kamieńcu muzułmański minaret przy katedrze św. Piotra i Pawła. [przypis redakcyjny]

259

Hospody pomyłuj (ukr.) – Boże, zlituj się. [przypis redakcyjny]

260

braty ridnyje (ukr.) – bracia kochani. [przypis redakcyjny]

261

spisa – rodzaj włóczni; Kozacy używali najczęściej spis krótkich, z ostrymi grotami na obu końcach. [przypis redakcyjny]

262

prospectus (łac.) – widok. [przypis redakcyjny]

263

przetak – sito. [przypis redakcyjny]

264

guldynka (starop.) – myśliwska strzelba gwintowana. [przypis redakcyjny]

265

Czehryn a. Czehryń (ukr. Czyhyryn) – miasto na środkowej Ukrainie, położone nad Taśminą, dopływem środkowego Dniepru, jedna z najdalej wysuniętych twierdz Rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]

266

bat'ku (ukr.) – ojcze. [przypis redakcyjny]

267

kapuza (z łac. caput: głowa) – futrzana czapka-uszanka. [przypis redakcyjny]

268

spisa – rodzaj włóczni; Kozacy używali najczęściej spis krótkich, z ostrymi grotami na obu końcach. [przypis redakcyjny]

269

sobaka (ukr.) – pies. [przypis redakcyjny]

270

znaje (ukr.) – wie. [przypis redakcyjny]

271

Koli! Koli! (ukr. koły!) – bij, zabij! [przypis redakcyjny]

272

towarzyszów – dziś popr. forma D. lm: towarzyszy. [przypis redakcyjny]

273

gamratka (daw.) – panienka lekkich obyczajów. [przypis redakcyjny]

274

krasne barwy – czerwone mundury. [przypis redakcyjny]

275

kulbaka – wysokie siodło. [przypis redakcyjny]

276

Ludy, spasajtes (ukr.) – ludzie, ratujcie się. [przypis redakcyjny]

277

hajdawery – szerokie, bufiaste spodnie, typowy element stroju polskiej szlachty w XVII w.; szarawary. [przypis redakcyjny]

278

bondar (ukr.) – bednarz. [przypis redakcyjny]

279

chutor a. futor – pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiółek. [przypis redakcyjny]

280

nieruchomie – dziś popr.: nieruchomo. [przypis redakcyjny]

281

splantować – spłaszczyć, wyrównać; tu: przegadać, usadzić. [przypis redakcyjny]

282

fatigatus (łac.) – zmęczony. [przypis redakcyjny]

283

Jarmolińce – miasteczko w zach. części Ukrainy, ok. 100 km na płd. wschód od Zbaraża. [przypis redakcyjny]

284

Krzywonos, Maksym (ukr. Krywonis, zm. 1648) – jeden z przywódców powstania Chmielnickiego, brał udział w bitwach pod Korsuniem i pod Piławcami, zdobył Bar, Krzemieniec i Połonne oraz Wysoki Zamek we Lwowie, gdzie zmarł kilka dni po bitwie. [przypis redakcyjny]

285

mołojec (ukr.) – młody, dzielny mężczyzna, zuch; tu: Kozak. [przypis redakcyjny]

286

oczeret (ukr.) – trzcina; szuwary, podmokłe zarośla. [przypis redakcyjny]

287

Sicz Zaporoska – Zaporoże, kraina zamieszkana przez Kozaków zaporoskich; także: ich wędrowna stolica, obóz warowny na jednej z wysp dolnego Dniepru. [przypis redakcyjny]

288

chutor a. futor – pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiółek. [przypis redakcyjny]

289

Kamieniec Podolski – miasto i zamek w płd.-zach. części Ukrainy, ok. 140 km na południe od Tarnopola i Zbaraża; naturalna twierdza w zakolu rzeki Smotrycz opierała się oblężeniom tureckim i kozackim aż do 1672 r.; po panowaniu tureckim (1672–1699) pozostał w Kamieńcu muzułmański minaret przy katedrze św. Piotra i Pawła. [przypis redakcyjny]

290

hajdawery – szerokie, bufiaste spodnie, typowy element stroju polskiej szlachty w XVII w.; szarawary. [przypis redakcyjny]

291

watażka – dowódca oddziału kozaków lub bandy rozbójników.

Скачать книгу