Скачать книгу

znosił, przed którym uskarżał się, iż go tęskność za panem Skrzetuskim i za „niebogą” trawi. „Opuściliśmy ją, panie Michale, mawiał, wydaliśmy ją jako Judasze w bezbożne ręce – już wy mnie się waszym nemine excepto438 nie zasłaniajcie! Co się z nią dzieje, panie Michale? – powiedz!

      Na próżno pan Michał tłumaczył mu, że gdyby nie Piławce, to by „niebogi” szukali, ale że teraz, gdy przegrodziła ich od niej cała potęga Chmielnickiego, jest to rzecz niepodobna. Szlachcic nie dawał się pocieszyć, tylko w jeszcze większą pasję wpadał klnąc na czym świat stoi „pierzynę, dziecinę i łacinę439”.

      Ale owe chwile smutku krótko trwały. Zwykle potem pan Zagłoba, jakoby chcąc sobie wynagrodzić czas stracony, hulał i pił jeszcze więcej niż zwykle; czas spędzał pod wiechami440 w towarzystwie największych opojów lub stołecznych gamratek441, w czym pan Michał wiernie dotrzymywał mu towarzystwa.

      Pan Michał, żołnierz i oficer wyborny, nie miał w sobie jednak ani na szeląg tej powagi, jaką np. w Skrzetuskim wyrobiły nieszczęścia i cierpienie. Obowiązek swój względem Rzeczypospolitej rozumiał Wołodyjowski w ten sposób, że bił, kogo mu kazano – o resztę nie dbał, na sprawach publicznych się nie rozumiał; klęskę wojskową gotów był zawsze opłakiwać, ale ani do głowy mu nie przyszło, że warcholstwo i tumulty tyle są rzeczy publicznej szkodliwe, ile i klęski. Był to słowem młodzik-wietrznik, który dostawszy się w szum stołeczny, utonął w nim po uszy i przyczepił się jak oset do Zagłoby, bo ten był mu mistrzem w swawoli. Jeździł więc z nim i między szlachtę, której przy kielichu niestworzone rzeczy opowiadał Zagłoba, kaptując zarazem stronników dla królewicza Karola, pił z nim razem, w potrzebie osłaniał go, kręcili się obaj i po polu elekcyjnym, i w mieście, jak muchy w ukropie – i nie było kąta, do którego by nie wleźli. Byli i w Nieporęcie, i w Jabłonnie, i na wszystkich ucztach, obiadach, u magnatów i pod wiechami; byli wszędy i uczestniczyli we wszystkim. Pana Michała świerzbiała młoda ręka, chciał się pokazać i okazać zarazem, że szlachta ukraińska lepsza niż inna, a żołnierze książęcy nad wszystkich. Więc jeździli umyślnie szukać awantur między Łęczycanów, jako do korda najsprawniejszych, a głównie między partyzantów442

      Конец ознакомительного фрагмента.

      Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

      Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.

      Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.

      1

      Waładynka – rzeczka, dziś na terenie Mołdawii. [przypis redakcyjny]

      2

      Don – rzeka w płd.-zach. części Rosji, wpada do Morza Azowskiego. [przypis redakcyjny]

      3

      Jampol (w obwodzie winnickim) – miasto w płd.-zach. części Ukrainy, położone w jarze na lewym brzegu Dniestru (dziś przy granicy z Mołdawią), w XVII w. lokalny ośrodek handlowy. [przypis redakcyjny]

      4

      mistrz – kat. [przypis redakcyjny]

      5

      Taj hodi (ukr.) – i dosyć. [przypis redakcyjny]

      6

      watażka – dowódca oddziału kozaków lub bandy rozbójników. [przypis redakcyjny]

      7

      Bar – miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 100 km na płn. wschód od Kamieńca Podolskiego, 60 km na zachód od Winnicy. [przypis redakcyjny]

      8

      sobaczy (z ukr.) – psi. [przypis redakcyjny]

      9

      Jahorlik – rzeka w płd.-zach. części Ukrainy, lewy dopływ Dniestru; miasteczko i stanica wojskowa u ujścia rzeki Jahorlik do Dniestru, ok. 150 km na płd. od Bracławia, wówczas przy granicy z Mołdawią i Turcją, dziś na terenie Mołdawii. [przypis redakcyjny]

      10

      przyhołubić (z ukr.) – przytulić, przygarnąć. [przypis redakcyjny]

      11

      Krzywonos, Maksym (ukr. Krywonis, zm. 1648) – jeden z przywódców powstania Chmielnickiego, brał udział w bitwach pod Korsuniem i pod Piławcami, zdobył Bar, Krzemieniec i Połonne oraz Wysoki Zamek we Lwowie, gdzie zmarł kilka dni po bitwie. [przypis redakcyjny]

      12

      koły serdcie bołyt (z ukr.) – kiedy serce boli. [przypis redakcyjny]

      13

      Spyt (z ukr.) – śpi. [przypis redakcyjny]

      14

      sładko jak detyna (z ukr.) – słodko jak dziecko. [przypis redakcyjny]

      15

      szczoby wy jej nie rozbudyły. Misiac jej prosto w łyczko zahladaje, serdeńku mojemu (z ukr.) – żebyście jej nie obudzili. Księżyc jej prosto w twarzyczkę zagląda, kochanej mojej. [przypis redakcyjny]

      16

      Tycho śwityt, ne rozbudyt (z ukr.) – cicho świeci, nie obudzi. [przypis redakcyjny]

      17

      mołojec (ukr.) – młody, dzielny mężczyzna, zuch; tu: Kozak. [przypis redakcyjny]

      18

      Raszków – miasteczko nad Dniestrem, dziś na terenie płn. Mołdawii. [przypis redakcyjny]

      19

      siromacha (daw. ukr.) – wilk. [przypis redakcyjny]

      20

      esauł – oficer kozacki. [przypis redakcyjny]

      21

      Hospody pomyłuj (ukr.) – Boże, bądź miłościw. [przypis redakcyjny]

      22

      wid'ma (ukr.) – wiedźma. [przypis redakcyjny]

      23

      i

Скачать книгу


<p>438</p>

nemine excepto (łac.: nikogo nie wyłączając) – obowiązek pozostania w szeregach. [przypis redakcyjny]

<p>439</p>

pierzynę, dziecinę i łacinę – tak nazywano pogardliwie trzech regimentarzy: wygodnickiego Władysława Dominika Zasławskiego-Ostrogskiego, niedoświadczonego Aleksandra Koniecpolskiego i uczonego Mikołaja Ostroroga. [przypis redakcyjny]

<p>440</p>

pod wiechami – tj. w karczmach, których znak rozpoznawczy stanowiła wiecha, czyli wieniec albo przyozdobione drzewko, umieszczone nad wejściem. [przypis redakcyjny]

<p>441</p>

gamratka – panienka lekkich obyczajów. [przypis redakcyjny]

<p>442</p>

partyzant – tu: stronnik. [przypis redakcyjny]