Factorum et dictorum memorabilium1
papież Bonifacy – Bonifacy VIII wstąpił na tron papieski w r. 1294, uzyskawszy podstępem abdykację Celestyna V. Dante, którego próbował zgładzić, umieścił go w swoim Piekle. [przypis tłumacza]
2
Neron (…) bym nigdy nie był nauczył pisać! – Seneka (Młodszy), O łagodności, II, 1, 2. [przypis tłumacza]
3
Malum (…) potest – Publius Syrus u Gelliusa, [w:] Gellius Aulus, Noctes Atticae, XVII, 14. [przypis tłumacza]
4
Quod petiit (…) toto – Horatius, Epistulae, I, 1, 98. [przypis tłumacza]
5
Ducimur (…) lignum – Horatius, Satirae, II, 7, 82. [przypis tłumacza]
6
Quid sibi (…) possit – Lucretius, De rerum natura, III, 1070. [przypis tłumacza]
7
Iuppiter auctiferas lustravit lumine terras – Umysły ludzkie są odbiciem światła, którym ojciec Jupiter oświeca urodzajne ziemie; Homer Odyseja, 18, 136; w przekładzie na łacinę autorstwa Cicerona; fragment zachowany jedynie jako cytat przytoczony w De civitatis Dei św. Augustyna. [przypis tłumacza]
8
Empedokles zauważył tę niezgodność u Agrygentynów (…) – [por:] Diogenes Laertios, Empedokles z Akragas [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, VIII, 63. [przypis tłumacza]
9
Owo (daw.) – tak więc; a zatem (na początku zdania). [przypis edytorski]
10
Antygon, powziąwszy miłość do jednego z żołnierzy (…) – Plutarch, Pelopidas, 1 [w:] Żywoty sławnych mężów. [przypis tłumacza]
11
azard – przygoda, niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]
12
Verbis (…) mentem – Horacy, Epistulae, II, 2, 36. [przypis tłumacza]
13
Quantumvis (…) inquit – Horatius, Epistulae II, 2, 39. [przypis tłumacza]
14
distinguo (łac.) – rozróżniam. [przypis tłumacza]
15
Nihil (…) proficiscatur – Cicero, Tusculanae disputationes, II, 27. [przypis tłumacza]
16
voluptatem (…) infamia – por. Cicero, De officiis, I, 21. [przypis edytorski]
17
cui vivendi (…) est – Cicero, Paradoxa stoicorum, V, 1. [przypis tłumacza]
18
snadno (daw.) – łatwo. [przypis edytorski]
19
Magnam (…) agere – Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium, 120. [przypis tłumacza]
20
Nie dziw, powiada któryś starożytny (…) – Cały ten ustęp zaczerpnięty jest z Seneki: Seneka, Listy moralne do Lucyliusza, LXXI i LXXII. [przypis tłumacza]
21
Hac duce (…) venit – Tibullus, Elegiae II, 1, 75. [przypis tłumacza]
22
snać (daw.) – widocznie, prawdopodobnie. [przypis edytorski]
23
Quos (…) rectum – Horatius, Satirae, I, 1, 107. [przypis tłumacza]
24
zwarować – zwędzić; ukraść. [przypis edytorski]
25
Nec (…) legerit – Horatius, Satirae I, 3, 115. [przypis tłumacza]
26
Quum vini (…) gliscunt – Lucretius, De rerum natura, III, 475. [przypis tłumacza]
27
Tu sapientium (…) Lyaeo – Horatius, Odae, III, 21, 14. [przypis tłumacza]
28
Józef opowiada – Józef Flawiusz, Autobiografia. [przypis tłumacza]
29
August, zwierzywszy się Lucjanowi (…) – Seneka, Listy moralne do Lucyliusza, LXXXIII. [przypis tłumacza]
30
Hesterno (…) Lyaeo – Vergilius, Eclogae, VI, 15. [przypis tłumacza]
31
trefnie (daw.) – dowcipnie; por. trefniś: błazen. [przypis edytorski]
32
Nec (…) titubantibus – Iuvenalis, Satirae, XV, 47. [przypis tłumacza]
33
wpodle (daw.) – pod, obok, niedaleko. [przypis edytorski]
34
Hoc (…) ferunt – Maximianus Pseudo-Gallus, Elegiae, I, 47. [przypis tłumacza]
35
Narratur (…) virtus – Horatius, Odae, III, 21, 11. [przypis tłumacza]
36
k'temu (daw.) – do tego w tym celu. [przypis edytorski]
37
k'temu (daw.) – do tego. [przypis edytorski]
38
wierę (daw.) – zaprawdę, zaiste. [przypis edytorski]
39
która nosiła tytuł „Marka Aurelego” – dzieło cytowanego już poprzednio hiszpańskiego autora Guewary, który cieszył się owego czasu niezmiernym wzięciem. [przypis tłumacza]
40
Podobna przyczyna (…) zgasiła nadwątlone wiekiem siły filozofa Archezilausa – Diogenes Laertios, Arkesilaos [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, IV, 44. [przypis tłumacza]
41
Si (…) sapientiae – Horatius, Odae, III, 28, 4. [przypis tłumacza]
42
Sudores (…) videmus – Lucretius, De rerum natura, III, 155. [przypis tłumacza]
43
Humani (…) putat – Nic, co ludzkie, nie jest mu obce; Terentius, Heauton Timorumenos, I, 1, 25. [przypis tłumacza]
44
Sic (…) habenas – Vergilius, Aeneida, VI. [przypis tłumacza]
45
Plutarch (…) mówiąc jak Brutus i Torkwatus zabijają własne dzieci (…) – Plutarch, Publikola, 3 [w:] Żywoty sławnych mężów. [przypis tłumacza]
