LITMIR.BIZ

Скачать книгу

      Алар хәвеф-хәтәрсез генә Едлинога кайтып җитәләр. Мәхмүт Ямалетдинов, төнлә эчен тоткан булып, барактан чыгып китә һәм немецларга листовка алып кайтуларын хәбәр итә.

      Иртә белән легионда кулга алулар башлана. Рушат ага, Абдулла кулга алынгач, аны бер мәртәбә күргән. Очрашу вакытында ул миңа түбәндәгеләрне сөйләде: «1944 елның февралендә бертөркем татар әсирләрен – легиончыларны төрмәдән допроска алып бардылар. Безнең арада Г. Кормаш, А. Баттал, З. Хәсәнов һәм җырчы Әмиров бар иде. Сөйләшергә мөмкинлек булмады. Күз карашлары белән генә сөйләштек. Абдулла нык кыйналган, бетеренгән, ә үзе һаман елмая, күз кысып, безне дәртләндергән кебек иде. Бу – иптәшләрем белән соңгы очрашу булды. 27 февральдә мине һәм тагын берничә кешене, төрмәдән чыгарып, Франциягә алып киттеләр. Башкалар үлем җәзасы көтеп калды».

      Аны еш кына абыйсы шагыйрь Салих Баттал белән бутыйлар. Демблин лагеренда да берчак шундый сүз тарала. Имеш, тоткынлыкта шагыйрь Салих Баттал ята. Шул чорда Берлиннан «Идел-Урал» комитеты җитәкчесе Шәфи Алмас килә. Ул, газетада эшләү өчен, иҗади сәләте булган кешеләр эзли, Абдулланы да чакырта. Ә ул: «Мин Салих Баттал түгел, ә аның энесе генә, грамотам бер дә юк бит әле», – дип җавап бирә.

      Абдулла Баттал шәхси карточкасында Казанны туган урыны, апасының адресын торган җире, апасы Ләйләне әнисе, җизнәсе Гарифны әтисе дип атаган. Әгәр үлеме турында хәбәр Туган иленә килеп җитсә, иң элек әти-әнисенә түгел, ә туганнарына ирешсен дип уйлагандыр, күрәсең, ягъни әти-әниләрен авыр хәбәрне беренче булып ишетүдән саклаган булып чыга.

      Абдулла Батталның гомерен сигезенче итеп 12 сәгать 27 минутта өзәләр.

      9. ЗИННӘТ ХӘСӘНОВ

      Зиннәт Хөснулла улы Хәсәнов 1916 елның 16 ноябрендә Татарстан Республикасы Сарман районы Иске Кәшер авылында туа.

      Сугышка кадәрге рәсми документларда ул Хөснуллин йөргән. Әсирлектә үзен Хәсәнов дип яздырган. Җәлилчеләр тарихына да Хәсәнов булып кереп кала. Немец документларында туган көне 16 декабрь дип язылган.

      Зиннәт бик яшьли крестьян эшенә тотына: җир тырмалый, печән җыя, мал карый. Ул һәр эшкә сәләтле була. Малай чагында ук чабата ясый, тал чыбыкларыннан кәрзин үрә, савыт-саба ясарга өйрәнә. Калай табып, үзе дә савытлар ясый һәм аларны буйый. Җәйләрен балта осталары янында урала. Бура куярга өйрәнә. Урындык, шкаф, сандык кебек әйберләр ясый. Ул «дүртле»-«бишле»гә генә укый. Артта калган укучыларга да ярдәм итә, җәмәгать эшләрендә дә актив катнаша.

      Туган авылында җидееллык мәктәп тәмамлаганнан соң, колхозда төрле эштә йөри.

      1935 елның җәендә 18 яшьлек егет Казанга килә, бер ел чамасы химия заводы төзелешендә җир казучы булып эшли. Аннары Казанга сәүдә техникумына укырга керә. Иң актив укучыларның берсе була. Үзешчән сәнгатьтә дә катнаша, моңлы итеп җырлый, гармунда да уйный, спорт белән шөгыльләнә. Мылтыктан ату буенча шәһәр ярышында җиңүче булып чыга. Комсомол эшендә дә алдан йөри.

      Техникумнан соң Киров шәһәренә товаровед итеп тәгаенлиләр. Бик аз гына эшләгәч,

Скачать книгу