Օգուտ Բժշկութեան - Ամիրդովլաթ Ամասիացի

Скачать книгу

եւ իր ընծայման տեղն լերդն է եւ ունի զօդն։ Եւ պալղամին բնութիւնն հով է եւ գէճ, եւ ունի զջրին բնութիւնն, եւ իւր տեղն յանձն է եւ թոքն է։ Եւ սաֆրային բնութիւնն տաք եւ չոր է, ի կրակին բնութենէն. եւ իւր տեղն լեղին է։ Եւ սաւտային բնութիւնն հով եւ չոր է, եւ ունի զհողին բնութիւնն, եւ իւր բնական տեղիքն փայծաղն է։ Եւ այլ գիտացի՛ր, որ այս խառնուածն երկու կերպով է. եւ մէկն այն է, որ բնութեամբ են, եւ այն ի մարդուն անձն զօրութիւն ունի, եւ երկուքն՝ որ չէ զօրութեամբ եւ բնութեամբ, եւ այն չօգտէ անձինն։ Եւ այն արիւնն որ բնութեամբ են՝ նշանն այն է, որ ի ղվամն մուհթատիլ լինայ, եւ ի թանձրութիւն եւ ի նօրութիւն ոչ թանծր լինի եւ ոչ նօսր. եւ գունն ի խիստ կարմիր եւ համն քաղցր, եւ հոտած չի լինի. եւ յորժամ յանձնէն ելանէ՝ շուտ թանծրանայ։ Եւ այսպէս արիւնն գուշակէ զառողջութիւնն եւ ուժովութիւնն, եւ զանձն աղէկ սնցնէ եւ զերեսին գունն կարմիր եւ պայծառ առնէ։ Եւ այն արիւնն որ չէ բնութենով՝ Է ցեղ է. մէկն այն է, որ թանձր եւ մթնգուն լինի, եւ գուշակէ զլերդին տաքութիւնն եւ զչորութիւնն, եւ Բ՝ որ խիստ նօսր լինի. գուշակէ որ լերդին հովութիւն եւ չոր գիճութիւն կայ. Գ՝ որ ի սպիտակութիւն քշտէ. գուշակէ որ հովցել է լերդն եւ կալուած կայ. Դ՝ որ գունն ի դեղնութիւն քշտէ, եւ համն այլ նոյնպէս եւ լեղութիւնն այլ. գուշակէ, որ սաֆրայ է դարձել, եւ Ե՝ որ հոտն հոտած լինի, գուշակէ որ արիւնն ի յանձն փտել է։ Զ՝ որ համն աղի լինի. գուշակէ, որ աղի պալղամ է խառնել ի յինքն, Է՝ որ ի վրան փրփուր ունենայ. գուշակէ որ բնութիւնն գիճութիւն կայ եւ յանձն քամի կայ ցեղ ու ցեղ, հակառակօք։

      Եւ պալղամն որ բնութեամբ լինի՝ նշանն այս է. – ի թանձրութիւնն եւ ի նօսրութիւն մոհթատիլ լինայ, բայց ինքն ի նմանութեամբ յայն կերակրէն է որ ի ստամոքն կիսայեփ լինի։ Եւ թէ պալղամն այս կերպովս լինայ՝ նա զանդամքն եւ զոսկերքն կակուղ կու պահէ, թէ շատ աշխատի՝ նա զէն չի առնէ. եւ յորժամ կերակուրն ի ժմէ անցնի եւ ի ստամոքն կերակուր չի կենայ՝ նա այս պալղամն զկերակրին տեղն կու բռնէ եւ զանձն կու կերակրէ. եւ ասկից յիստակ արիւն ընծայի այնոր համար, որ պալղամն կերակուր մն է անհալ։

      Եւ պալղամն որ բնութեամբ չի լինի՝ Դ ցեղ է. յառաջն թթու է, եւ ինքն ի յայլ պազի պալղամնուն վրան հով է եւ չոր. գուշակէ որ չկարէ հալել զկերակուրն. նա ստամոքն պաղել է եւ միջի փորոքն պաղել է. եւ Բ ցեղ պալղամն աղի է եւ ինքն ի յայլ պազի պալղամնուն վրայ տաք եւ չոր է. գուշակէ հազ եւ ծարաւ եւ քերվիլ անձինն. եւ Գ ցեղ պալղամն այն է, որ ի տաքութիւնն եւ գիճութիւնն աւելի է քան զայլ պազի պալղամնին. գուշակէ որ արիւնն աւելի է եւ փորոքն տաքցել է. եւ Դ ցեղն զէտ հալած ապիկի է. ինքն հով է եւ թանձր է քան այլ պազի պալղամնին. գուշակէ որ ստամոքն հովցել է եւ ի փորոքն ղուլինճ։

      Եւ սաֆրան որ բնութենով լինի՝ նշանն այն է, որ լատիֆ լինի եւ կարմիր լինի եւ յիստակ եւ պայծառ, եւ համն լեղի լինայ. եւ սաֆրան որ այս կերպովս լինի՝ նա զստամոքն տաքցնէ եւ զկերակուրն հալէ եւ զաղիքն ի յաւելուածոցն յիստկէ եւ սրբէ զհովութիւնն որ յաղիքն է ժողվել. եւ սրբէ զանձն եւ թեթեւ առնէ, եւ զարիւնն նօսր եւ յիստակ առնէ եւ ի բարակ երկնին աղէկ է իւր գայլելն եւ գնալն։

      Եւ սաֆրան որ բնութեամբ չի լինի՝ ինքն Դ ցեղ է. յառաջն այն է որ գունն դեղին լինի, եւ պատճառն այն է, որ բնութիւն գիճութեանն ի յինքն է խառնել եւ իւր տաքութիւնն պակաս է քան զբնութեան սաֆրային. գուշակէ որ զկերակուրն յուշ մարսէ եւ զանձն վատուժ առնէ. եւ Բ ցեղ սաֆրան այն է, որ զէտ հաւկթի դեղնուց լինայ. պատճառն այն է, որ թանծր պալղամին գիճութիւնն

Скачать книгу