Скачать книгу
92
Jakub z Kobylan — (zm. 1454), rycerz i dowódca, w latach 1425–1430 marszałek dworu wielkiego księcia litewskiego Witolda.
93
knykcie — stawy w palcach u rąk bądź odcinki między tymi stawami.
94
komes — dostojnik dworski bądź zarządca okręgu.
95
nieprzyjaciel z Awinionu — antypapież.
96
zgoda między królem a kniaziem Witoldem na Niemcach skrupiła — sens: skutki tej zgody spadły na Niemców.
98
Świdrygiełło — (ok. 1370-1452), najmłodszy brat Jagiełły, przeciwnik unii polsko-litewskiej, często spiskujący z Krzyżakami.
99
Konrad von Jungingen — (1355–1407) wielki mistrz zakonu krzyżackiego w latach 1393–1407, zręczny polityk, umiejętnie rozgrywający konflikty między książętami litewskimi.
100
Ulrich von Jungingen — 1360–1410, wielki mistrz zakonu krzyżackiego, zginął w bitwie pod Grunwaldem. W momencie przedstawianym w książce wielkim mistrzem zakonu był jego brat, Konrad.
102
żelezie — dziś popr.: żelazie.
103
nadmiar — ponad zwykłą miarę, nadmiernie.
104
praw — znaczenie: ma rację.
105
naniecić, rozniecić — rozpalić.
106
Anna Danuta — (1358–1448), córka księcia trockiego Kiejstuta i Biruty, żona księcia mazowieckiego Janusza (było to najdłużej trwające małżeństwo w dziejach dynastii).
108
Kiejstutówna — córka Kiejstuta; Kiejstut — (ok. 1310–1382), książę trocki, wielki książę litewski w ostatnich latach życia, skonfliktowany z Władysławem Jagiełłą i uwięziony przez niego w Krewie, gdzie zmarł.
109
Janusz I Starszy (Warszawski) — (ok. 1346–1429), książę mazowiecki, lennik Władysława Jagiełły.
110
niedziela (daw.) — tydzień.
112
ninie (daw.) — teraz.
114
księżna Anna Danuta — (1358–1448), córka księcia trockiego Kiejstuta i Biruty, żona księcia mazowieckiego Janusza (było to najdłużej trwające małżeństwo w dziejach dynastii).
115
lutnia (muz.) — dawny instrument strunowy szarpany.
117
rybałt — wędrowny muzyk lub śpiewak.
118
gęśle (muz.) — ludowy instrument smyczkowy, podobny do skrzypiec.
119
młódka (daw.) — młoda dziewczyna.
120
z dworzany — dziś popr.: z dworzanami.
121
przygodzić się (daw.) — przydarzyć się.
122
siestra — błąd w stylizacji, taka wymowa możliwa była na wschodzie Polski, a z tekstu wynika, że Bogdaniec leżał w Wielkopolsce.
123
Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim — (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.
124
bojarzyn a. bojar — rycerz, szlachcic ruski, wołoski lub litewski.
125
Witold Kiejstutowicz, zwany wielkim — (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.
126
gotuje (daw.) — przygotowuje.
127
ziścić się — spełnić się.
128
przeciw którym nikomu niesporo — sens: nikt nie ma ochoty na potyczkę z nimi.
129
roków — dziś popr.: lat.
131
Spytko z Melsztyna — (1364–1399), wojewoda krakowski, poległ w bitwie z Tatarami nad Worsklą.
132
pokrewnych — krewnych.
134
jutrznia — pierwsza część katolickiej liturgii godzin (siedmiu codziennych modlitw, do których zobowiązane są osoby ze święceniami duchownymi), odmawiana o wschodzie słońca.
135
rybałt — wędrowny muzyk lub śpiewak.
136
lutnia (muz.) — dawny instrument strunowy szarpany.
137
jasełka — widowiska teatralne na temat Bożego Narodzenia, wzorowane na średniowiecznych misteriach franciszkańskich.
138
pomieszanie — zmieszanie, zakłopotanie.
139
Za Jasiem do Śląska — pieśń ludowa spotykana w Wielkopolsce, Małopolsce, na Mazowszu i na Śląsku.
141
komes — tu raczej w znaczeniu „możny rycerz” niż jako urząd.
142
przedchorągiewny — rycerz walczący w pierwszym szeregu, przed sztandarem chorągwi (dawnej jednostki wojskowej), do której należy.
