Bağımsızlık Dönemi Özbek Edebiyatı - Анонимный автор

Скачать книгу

dolu hikâye,

      Kırk tanesini söyleyelim.

      Dinlenin, şimdilik

      Sözümü bitireyim.

(Aktaran: Yılmaz Özkaya)

      ABDULLA ARİPOV (1941-2016)

      Özbekistan Milli Marşının yazarı, son dönem Özbek şiirinin en güçlü isimlerinden birisi olan Abdulla Aripov, 21 Mart 1941 yılında Kaşkaderya vilayeti Kasan ilçesinin Neköz köyünde dünyaya gelmiştir. 1963’te Taşkent Devlet Üniversitesi Gazetecilik Fakültesinden mezun olduktan sonra Gafur Gulam neşriyatında muharrir, Şark Yulduzı dergisinde ise başmuharrir olarak çalışmıştır. Daha sonra Özbekistan Yazarlar Birliğinde kâtiplik görevini yapmıştır. Uzun yıllar Özbekistan Yazarlar Birliğinin Başkanlığını yürütmüştür. Sanat hayatına 1950’li yılların sonlarında şiir yazarak başlayan şair, daha öğrencilik yıllarında yazdığı şiirlerle, özellikle üniversite gençliğinin ilgisini kazanmıştır. 1960’lı yılların başlarında yazdığı “Münacatı Dinleyerek” adlı şiiriyle adını duyurmuştur. Bu şiir, o dönemde Sovyet sistemini övmek amacıyla yazılan şiirlere bir tepki olarak yazılmıştır. Abdulla Aripov, 1964 yılından itibaren arka arkaya yazdığı “Ben Niçin Seviyorum Özbekistan’ı?”, “Yüz Yüze”, “Altın Balıkçık”, “Robot” gibi şiirleriyle, Sosyalist sistemi eleştirmiştir. Abdulla Aripov’un bu şiirleri, edebiyat dünyasında büyük akisler uyandırmıştır.

      Şairin ilk şiir kitabı 1965 yılında “Minik Yıldız” adıyla yayımlanır. Bu ilk eseri takip eden “Gözlerim Yolunda” (1967), “Anacığım” (1969), “Ruhum” (1971), “Özbekistan Kasidesi” (1972), “Hatıralar” (1974), “Yurdumun Rüzgârı” (1974), “Cennet Yolu” (1978), “Hayret” (1979), “Hekim ve Ecel” (1980) “Kurtuluş Kalesi” (1981) ve “Yılların Üzüntüsü” (1983) adlı şiir kitapları yayımlanmıştır. Abdulla Aripov, daha sonraki yıllarda da eserler vermeye devam etmiştir. “Hac Defteri” (1992), “Seçmeler” (1996), “Sahibkıran” (1996), 4 ciltlik “Seçilmiş eserler” (2000 – 2001) gibi şiir kitapları yayımlanmıştır.

      Abdulla Aripov’un şiirleri dünyanın birçok diline çevrilmiştir.

      Özbekistan bağımsızlığına kavuşunca Milli Marş’ı Abdulla Aripov yazmıştır.

      1998 yılında eserleri ve yaptığı işlerden dolayı “Özbekistan Kahramanı” yüksek mükâfatıyla ödüllendirilmiştir.

      5 Kasım 2016 tarihinde vefat etmiştir.

      SHOIR

      Shoir deganlari shahiddir – xunsiz,

      Uchinchi dunyodir – kunduzsiz, tunsiz.

      Bola kabi kular, biroq ko‘zda yosh,

      Bola kabi yig‘lar, va lekin unsiz.

2015

      ŞAİR

      Şair dediğin şehittir – kansız,

      Üçüncü dünyadır – günsüz, gecesiz.

      Çocuk gibi güler ama gözünde yaşı

      Çocuk gibi ağlar lakin sedasız.

      ODAT

      Bir xalqda g’alati odat bor ekan:

      O’lganlar azizu tirik xor ekan.

      Sevgan odamiga tilarkan ajal,

      O’tgach, ulug’lashga intizor ekan.

2015

      GELENEK

      Bir halkın garip bir geleneği varmış:

      Ölüleri aziz, dirileri önemsiz imiş.

      Sevdiği insanlara dilerken ölüm,

      Ölünce övmeye intizar imiş.

      OSTONA

      Vatan ostonadan boshlanar, bolam,

      Buni rad etolmas birorta odam.

      Biroq bilmasdirsan, shul ostonadan

      Goho boshlanadi musofirlik ham.

      EŞİK

      Vatan dediğin eşikle başlar,

      Bunu kimse inkar edemez, evlat.

      Belki bilmiyorsun aynı eşikten

      Bazen başlar gurbet de evlat.

      JUMBOQ

      Qadim donishmandlar demishlar bundoq:

      – Uch odamning biri Xizr erur, boq.

      Men-ku ishonaman, Xizrdir biri,

      Qolgan ikkovi kim? Bunisi jumboq.

      BİLMECE

      Kadim bilgelerden kalmış bir hikmet:

      – Üç adamdan biri Hızır’dır, dinle iyice.

      Ben inanıyorum da birisi Hızır’dır elbet,

      Kalan ikisi kim? İşte budur bilmece.

      HAQIQAT

      Dedilar: – Ayo, pir, aylagil shafqat,

      Haqiqat bormikin, rostin ayt faqat.

      Pir dedi: –Tiriksan, haqiqat shuldir,

      Bir kun o‘lajaksan bul ham haqiqat.

      HAKİKAT

      Dediler: Ey, pir, eyle merhamet,

      Hakikat var mıdır, gerçeği anlat.

      Pir dedi: Yaşıyorsun, işte hakikat,

      Günü gelince öleceksin, bu da hakikat.

      TANHO QUSH

      Osmonda bir tanho qush uchar,

      Yuraklarni o‘rtar ovozi.

      Goh varrakdek balandlab o‘tar,

      Goho pastlab ketar parvozi.

      Birov bilmas, uchmish u qaydan,

      Qayga qo‘nar? Bu ham noma’lum.

      Nolasi bor – uzilgan naydan,

      G‘oyib bo‘lar o‘tmasdan bir zum.

      O‘sha qushdek yashadim cho‘chib,

      Sizni xavfdan ayladim ogoh.

      Ketolmadim ko‘kka ham uchib,

      Topolmadim yerda ham panoh.

2016.

      YALNIZ KUŞ

      Gökyüzünde uçar yalnız kuş,

      Yürekleri yakar ötüşü.

      Bazen uçurtmalar gibi yükselir

      Bazen iner hızla yokuşu.

      Kimse bilmez, o nereden geliyor,

      Nereye konacak? Bu da bir sorun.

      Feryadı var ney sesine benziyor

      An geçmeden kaybolur gözden.

      İşte o kuş gibi yaşadım ürkerek

      Sizi tehlikeye karşı uyardım ama

      Gidemedim gökyüzüne uçarak

      Yerde de kalacak yer bulamadım.

(Aktaran: Marufjon Yuldashev)

      UMRIMIZ YO‘LLARI

      Oqshom

Скачать книгу