Factfulness - Ханс Рослинг

Скачать книгу

ҳам ишончини йўқотиши мумкин. Мен бундай одамларни кўп учратаман, улар менга инсониятга бўлган умидини йўқотганини айтади. Ёки улар радикалларга айланиб, тескари натижа берадиган кескин чораларни қўллаб-қувватлайди. Аслида эса биз ҳаётни яхшилаш йўлида аллақачон қўллаётган усуллар яхши самара бермоқда.

      Мисол учун, қизлар таълимини олайлик. Қизларга таълим бериш дунёдаги энг яхши ғоялардан бири экани исботланган. Аёл ўқимишли бўлса, жамиятда барча турдаги ажойиб ўзгаришлар бўлади. Ишчи кучи ҳам икки жинс вакилларидан иборат бўлади ва натижада яхшироқ қарорлар қабул қилинади, кўпроқ муаммолар ўз ечимини топади. Ўқимишли оналар камроқ фарзанд дунёга келтиради ва кўпроқ бола тирик қолади. Ҳар бир боланинг таълим-тарбиясига кўпроқ қувват ва вақт сарфланади. Бу ўзгаришларнинг ижобий циклидир.

      Барча фарзандларини мактабга юборишга қурби етмайдиган камбағал ота-оналар кўпинча ўғил фарзандларини биринчи ўринга қўйган. Аммо 1970 йилдан бери ажойиб ўсиш кузатилди. Турли қитъаларда яшовчи ҳар хил дин ва миллатга мансуб деярли барча ота-оналар ҳозирда фарзандларининг барини мактабга юборишга қодир ва улар ўғли билан бир қаторда қизини ҳам мактабга бермоқда. Мактабда қизлар сони ўғил болаларга деярли етиб олган: бошланғич мактаб ёшидаги 90 фоиз қиз мактабга қатнайди. Ўғил болаларда эса бу кўрсаткич 92 фоизни ташкил қилади. Деярли фарқ йўқ.

      I даражадаги таълим ҳақида гап кетганда, айниқса, ўрта ва олий таълим масаласида ҳали ҳам гендер тафовут бор, аммо бу шу пайтгача эришилган ютуқларни йўққа чиқаролмайди. Мен бу ютуқларни нишонлаш ва кўпроғига эришиш учун курашни давом эттириш ўртасида зиддиятни кўрмаяпман. Мен поссибилистман. Ва биз эришган ютуқлар менга барча қизларни ва барча ўғил болаларни мактабга жалб қилиш мумкин эканини ҳамда буни амалга ошириш учун астойдил ҳаракат қилишимиз керак эканини кўрсатади. Бу ўз-ўзидан амалга ошиб қолмайди. Агар аҳмоқона нотўғри тасаввурлар сабаб умидимизни узсак, бу умуман амалга ошмаслиги мумкин. Умиднинг йўқолиши, эҳтимол, салбийлик инстинкти ва у келтириб чиқарган нодонликнинг энг даҳшатли оқибатидир.

      Салбийлик инстинктини қандай бошқариш мумкин?

      Ҳамма ҳаёт оғирлашяпти, деб жар солиб турган бир пайтда ҳаёт яхшиланаётганини англаши учун миямизга қандай ёрдам бера оламиз?

Ёмон ва яхшироқ

      Муаммонинг ечими барча нохуш янгиликларни яхшироқ янгиликлар билан мувозанатлашда эмас. Бу шунчаки ўзини-ўзи алдаш, тасалли бериш ва бошқа томонга қараб оғиб кетиш хавфини туғдиради. Бу худди ҳаддан ортиқ шакарни ҳаддан ортиқ туз билан мувозанатга келтиришдек гап. Ҳаёт қизиқарлироқ тус олиши мумкин, аммо соғлом мувозанатга эга бўлмайди.

      Менга мос келган ечим – миямда бир вақтнинг ўзида иккита фикрни сақлашга ўрганиш бўлди.

      Кимдир ҳаммаси яхшиланяпти, деганини эшитсак, худди улар “хавотир олма, хотиржам бўл” ёки ҳатто “аҳа мият берма” деган гапларни ҳам қўшиб қўймоқда, деб ўйлаймиз. Аммо мен ҳаммаси яхшиланяпти десам, умуман

Скачать книгу