LITMIR.BIZ

Скачать книгу

-line/>

      I

      Roma

      03.09.1946

      İki həftədir ki, həkimsiz yaşayıram. Həkimin “Mənsiz yaşamağa öyrəşməlisən” dediyi gündən bəri özümü daha miskin və halsız hiss edirəm. Bu, təkcə halsızlıqdırmı? “Nədənsə qorxmusan; canında gizli qorxu var, niyə qorxduğunu tapsaq, səni o qorxudan xilas edərik” – deyə həkim bildirmişdi. Nə vaxt, niyə qorxduğumu bilmirəm. Başımasa nə həkimin köməyi dəyə bilər, nə də başqa bir çarə tapılar. Buna əminəm. Daha doğrusu, buna yavaş-yavaş əmin oldum. Mən həyatın özündən qaçıram – çöldəki həyatdan – insanlar mənim üçün heç bir şey ifadə etmir. Mən onlara aid deyiləm. Bəs, məni onlardan ayıran nədir? Bunu nə mən, nə də həkimim bilir. Həyatda sığınacaq tək yerim var, o da “Xatirələr”dir. Bəs, bu xatirələrimi yazıb qurtarsam, onda necə olacaq?! Yenə də həkimin yanına getmək istəyirəm. Bəlkə, qorxumun səbəbini tapar, məni xilas edər; mən də yenə əvvəlki Sadıq Turan olaram.

      04.09.1946

      Dünən səhər tezdən həkimin evinə getdim. Yox idi. Bir saat dəhlizdə gözlədim. Gəlmədi. Mən də çıxdım. Küçədə görərəm deyə, günortaya qədər evinin qarşısında gəzişdim. Saatlar keçib getmək bilmirdi! Otelə qayıtdım, nəhayət, otağımın qapısını bağlayıb, göz yaşları içində həkimin məni görmək istəmədiyini anladım.

      Bu halım axşama qədər davam etdi. Sonra əhval-ruhiyyəm dəyişməyə başladı. Çöldə Roma küçələri axşamın alatoranına və sərinliyinə bürünürdü. Uşaq kimi dərdimi yaddan çıxardıb, anidən daxilimdə bir sevib-sevilmə ehtiyacı duydum. Birdən-birə həyatın bütün dərd-sərini və qorxularını unudaraq, mən də çölə – küçələrə çıxıb, gülən, həyatdan zövq alan insanlardan biri olmaq istədim.

      Deməli, həkim haqlı imiş. Gözlərimi açan, həyatı olduğu kimi göstərən dəqiqələrim yox deyilmiş.

      Bəli, dünən axşam həyat məni beləcə qucaqladı. Otel otağından çıxmağa qərar verdim və əməl etdim. Küçələrdə qara, yağlı saçı, əlini-qolunu yelləyə-yelləyə danışan italyanlardan biri kimi məqsədsiz, həm də qorxusuz formada şəhərin mərkəzinə tərəf addımladım. Hətta körpünü də qorxmadan, titrəmədən keçdim. Bundan sonra başım nə qədər ağrısa da, vecimə almayacaq, hamı kimi yaşayacağımı, dünyanı olduğu kimi qəbul edəcəyimi öz-özümə söz verdim.

      Şəhərin mərkəzinə yaxınlaşırdım. Küçə lampalarının işıqları altında gənc nərmə-nazik xanımlar qol-qola keçib gedirdilər. Bəzən qaranlıq künc-bucaqlardan gecə dünyasının növbətçi cinləri kimi, ağappaq dişli, qırmızı dilli, zənci amerikan əsgərləri çıxırdı.

      Topa-topa qızların, gənc əsgərlərin gəzişdiyi geniş bir meydana çatdım. Yaxınlıqdakı bağçalı restorandan musiqi səsi gəlirdi. Bağçaya tərəf addımladım: burada daha çox uniformalı gənclər gözə dəyirdi. Ağaclardan sallanan lampaların işığında gənc oğlanlar qızlarla rəqs edirdilər. Bir müddət taleyindən küsmüş kimi, kənarda dayanıb rəqs edənləri seyr elədim. Bağçadan çıxmaq istəyərkən, iki ingilis əsgərinin qolları arasında incə bir səsin hayqırtısını eşitdim. Səs bir qızdan gəlirdi. Qısa boylu, almaz kimi parlaq, qırmızı yanaqlı, qara saçlı, incə belli bir qız idi. Sərxoş əsgərlərin hərəsi qızı bir tərəfə dartışdırırdı. Ətrafındakılar qəhqəhə çəkərək onları izləyirdi. Mən də bunun təkcə əyləncə tərəfini görüb gülürdüm. Bir az sonra qız əsgərlərin qollarından canını xilas edib, yanıma gəldi. Məni əvvəlcədən tanıyırmış kimi üzümə baxaraq, əlini yellədi:

      – İngilisi gördün?! Pulu var deyə, zorla rəqs etmək istəyir mənimlə! Mən sənin pulunu…

      Deyəsən, məni italyanlarla səhv salmışdı. Odur ki, gah mənə, gah da ingilis əsgərlərinə baxaraq avtomat kimi, dayanmadan italyanca deyinirdi. Mənsə susurdum. Qız yavaş-yavaş gəlib düz qarşımda dayandı. Sakitləşmiş kimi görünürdü.

      – Döyüşdə qələbə çaldıq deyə, lap ağını çıxardıblar. Ağıllarına gələni etmək istəyirlər, – deyə axırıncı dəfə deyindi.

      Cavab vermək istəyirdim ki, birdən kim olduğumu, keçən il Tirolda əynimdən çıxardıb çaya atdığım uniformanı xatırlayanda ürəyim sıxıldı və təkcə bunu deyə bildim:

      – Onlar əsgərdi… Sadəcə bir az əylənmək istəyirdilər.

      – Almanlar da əsgər idilər. Onlar da əylənmək istəyirdilər. Amma əyləncə üçün neçə-neçə canı qurban etdilər!

      – Bunu edənlər ancaq almanlardı, sinyorina…

      – Bəs bunlar? Guya bunlar mələkdi? Ah, düzdü, bunlar o qədər zalım deyillər, amma mən uniformalı adamları heç sevmirəm!

      – Doğrudan?

      – Hə, sevmirəm. Olmaya, siz də əsgərsiniz?

      – Yox, yox.

      – Hər halda, siz də əsgərlikdə olmusunuz, elə deyil?

      Bir anlıq nə deyəcəyimi bilmədim. Bir müddət ürkmüş üzümü gizlətməyə çalışdım.

      – Amma yox, siz əsgərə oxşamırsınız.

      Onun bu sözləri və gözlərindəki məsum parıltı xoşuma gəldi. Güldüm:

      – Yox, mən əsgərlikdə olmamışam.

      – Bax, bu gözəl oldu… Deyəsən, heç italyan da deyilsiniz.

      – Yox.

      – Onda fransızsınız.

      – Yox.

      – Polşalı… Çex?

      – Bu dəfə də düz tapmadınız.

      – Eee, nə fərqi var ki, italyanlar kimi qarayanızsınız da. Mənimlə rəqs edərsiniz?

      Körpə vücudunun bütün yuvarlaqlığıyla qollarımın arasında sinəmə qısılarkən, dünyaya yenidən gəldiyimi hiss etdim. Ömrümün bütün keçib-gedən günlərinə, onunla bərabər bütün qorxularıma bir təpik vurub kənara tolazladım.

      Dilim söz kəsmirdi. Elə bilirdim, danışsam, canımı yenidən bürüyən bu həyat eşqi qəfildən uçub gedəcək. Ağzımı açmağa cəsarətim yox idi. Rəqs edərkən balaca başını sinəmə söykəyərək incə səslə soruşdu:

      – Evlisən?

      Bir az özümdən danışdım. Dediklərimlə maraqlanırmış kimi üzümə baxırdı.

      Saat düz onda restoran bağçasından çıxıb tənha, kimsəsiz, qaranlıq bir küçədə qol-qola, bəzən bir-birimizin əlini, barmaqlarını sıxaraq gəzişdik. Yolda mənə adını dedi: Anna imiş. Yenidən görüşməyə razılaşdıq: bu bazar görüşəcəkdik. Onu yaşadığı evə qədər ötürdüm. İncə vücudu qapının arxasından yox olana qədər üzümdəki uşaqcasına təbəssümlə onu izlədim.

      Otel otağında yenə tək-tənha qalmışdım. Amma ürəyimdəki tənhalıq hissinin yerində mənə sevinc və mənəvi rahatlıq gətirən bir duyğu vardı. Sanki ömrüm boyunca yaşadığım bütün baharların ətri otağıma dolmuşdu. Dünən həkimin evinin qarşısında var-gəl edən Sadıq Turanla indiki Sadıq Turanı bir-birindən qərinələr, əsrlər ayırırdı. Tavandan sallanan lampanın işığında qaçıb dolabda gizlənmiş “Sadıq Turanın xatirələri” – keçmiş barəsində düşünürdüm. Gözümü yumub gələcək günləri xəyal edirdim. Oturub yeni romanımı yazmaq istəyirdim. Açıq pəncərədən gecənin tilsimli ənginliyinə baxaraq, bazar gününü, eləcə də incə donunun içərisində gənc, həyat dolu, qara saçları çiyinlərinə tökülmüş Annanı gözləyirdim.

      07.09.1946

      Sevincim qısa çəkdi. Mənim üçün həyat köhnə ağrıları ilə yenidən başladı.

      Nəhayət, bazar axşamı yetişdi. Bağçalı restorana getdim, amma Anna yox idi. Gözlədim, gəlmədi. Gecə yarısına qədər küçələrdə sərxoş əsgərlərin arasında Annanı axtardım. Küçə lampalarının işığında hər gördüyüm incə belli qadını Anna ilə səhv saldım. Əsl Anna isə heç yerdə yox idi. O, məni aldatmışdı. Taleyim kimi Anna da dəcəl küçə uşağının kor dilənçinin qabına pul əvəzinə, daş qoyması sayaq məni aldatmışdı.

      Artıq

Скачать книгу