LITMIR.BIZ

Скачать книгу

da Türk Edebiyatı’na Gönül Verenler(HAYATLARI – EDEBİ KİŞİLİKLERİ – ESERLERİ – ESERLERİNDEN ÖRNEKLER)

      ÖNSÖZ

      Öteden beri “Batı Trakya’da Türk Edebiyatı’na Gönül Verenler” i özel bir yere koymayı düşündüm. Onlara ayrı bir değer verdim. Çünkü “azınlık”larda en önemli, en temel sorun, o toplumun anadilini yaşatmak, milli kültürünü korumak ve geliştirmektir. “Batı Trakya’da Türk Edebiyatına Gönül Verenler”, belki kendileri de bu işin farkında olmadan böyle önemli bir görevi gönüllü olarak üstlenmiş olan kişilerdir. Çeşitli basın organlarında toplumlarını aydınlatmak için makaleler, köşe yazıları yazmışlar, yazdıkları şiir, hikâye, deneme, günce ve gezi yazılarıyla karınca kararınca Türk dili ve edebiyatına hizmet etmişler, Batı Trakya’da bir edebiyat akımının doğmasına katkıda bulunmuşlardır. Bu kişiler sayesinde Batı Trakya Türk Azınlığının yaşamına şiir, hikâye, masal, deneme, günce, gezi yazısı kavramları girmiş, toplumun kültür dünyasına ayrı bir zenginlik kazandırılmıştır. Yazdıklarıyla toplumlarının yaşamlarına ayna tutmuşlar, bir yerde toplumlarının siyasi ve sosyal tarihlerini de kayıt altına almışlardır.

      Hazırlamış olduğum bu çalışma, bu konuda şimdiye kadar yapılmış olan çalışmaların –Batı Trakya’da Türk Edebiyatı’na gönül veren tüm imzalara yer verilmesi, başat imzaların tüm ayrıntılarıyla tanıtılması, yayımlanmış çalışmaların tümünün saptanması açısından- en kapsamlısı, en gerçekçisi olma özelliğini taşımaktadır. Azınlığın tüm basın organları özenle taranarak burada yer almış olan edebi çalışmalar –basın organının adı, sayısı ve tarihiyle birlikte- saptanmış, edebi çalışmaların türleri belirlenmiş; edebi çalışmalarıyla “Batı Trakya Türk Edebiyatı”nın kurucuları ve temel taşları olan şair ve yazarların hayatları ve edebi çalışmalarına geniş bir şekilde yer verilmiştir. Yine, yazdıkları şiir ve diğer yazı türleriyle Batı Trakya Türk edebiyatı bahçesine güzellikler katan imzaların tüm çalışmaları da yer ve tarihleri de belirtilerek saptanmış; -tam bir ölçüt olmasa bile- çalışma sayısı ve edebi değerleri göz önünde bulundurularak bu çalışmalardan bazı örnekler verilmiştir. Çalışma sayısı beşin altında kalan bu imzaların çalışmalarından-birkaç imzanın dışında–örnek verilmeyip sadece bu çalışmaların saptanmasıyla yetinilmiştir. Kitap haline getirilmiş bazı çalışmaların ilk yayınlandıkları basın organlarının saptanmasına ise gerek görülmemiştir.

      Bu arada, okuyucuyu aydınlatmak ve bilgilendirmek amacıyla Batı Trakya’da “Türk Edebiyatı” çalışmalarının başlangıcından bugüne kadar geçen süre içindeki kısa tarihçesi verilmiş, bu çalışmalardan ayrıntılarıyla söz edilerek bir yerde “Batı Trakya Türkleri Edebiyatı Tarihi”nin bir özeti de sunulmuştur.

      Olaya güncel bir boyut kazandırmak ve bu antolojide yer alacak olan kişileri haberdar ederek bir yerde izinlerini almak, edebi çalışmalarının son durumları hakkında bilgi edinmek amacıyla gerek telefon, gerek internet aracılığıyla görüşme yapılmış, olaya bir canlılık ve güncellik kazandırılmıştır. Koleksiyon sayıları çok kısıtlı olan azınlık basını sayfaları içinde kalan ve kitaplaşma olanağı bulunmayan yüzlerce değerli çalışmanın bir araya getirilmesiyle bu çalışmaların yeniden gün yüzüne çıkarılması amaçlanmış, yeni kuşakların bu çalışmalarla tanışmaları hedeflenmiştir.

      Yazarların ilk çalışmalarından da örnekler verilmek suretiyle hem kendi çalışmalarının, hem de Batı Trakya Türk Azınlığı Edebiyatı’nın gelişme sürecinin basamak basamak izlenmesine olanak sağlanmıştır. Yazar ve şairlerin çalışmalarından topluca örnekler verilmiş, bu yöntemle kendileri ve çalışmaları hakkında sağlıklı ve geniş çapta bilgi edinilmesi de amaçlanmıştır.

      Bu çalışmaların, “edebiyat” kavramı içinde değerlendirilmesinden ziyade bir toplumun varlığını belgeleyen kanıtlar olarak ele alınmaları gerekmektedir. Olaya özellikle bu açıdan bakılmasının daha büyük bir önem taşıdığı inancında olduğumu da ayrıca belirtmek isterim.

      Bir de şunu vurgulamakta yarar var: Eser sahibi ya da Azınlık basın organlarında çeşitli yazıları olan bazı imzaları bu çalışmama dâhil etmedim. Bu çalışmada yer almış olan imzalar öyle veya böyle “edebiyat” kavramı içinde çalışmaları olan imzalar. Başta bazı eser sahibi diğer imzaların başka bir başlık altında değerlendirilmeleri gerekir, diye düşünüyorum.

      Verilen bu bilgiler, yapılan değerlendirilmeler, 2010 yılının ilk altı ayına kadar yapılan araştırılmalarla sınırlıdır.

      Gösterilen tüm titizlik ve özene rağmen çoğu çalışmada olduğu gibi bu çalışmada da bazı eksikliklerin, yanlışlıkların olması kaçınılmazdır. Çünkü “mükemmellik” kendisine yaklaşılan ama hiçbir zaman ulaşılamayan bir hedeftir. Her şeyin en iyisini yapmaya gayret ettiğim bu çalışmada da bazı hatalar olmuşsa lütfen anlayışla karşılansın ve hoş görülsün, derken yapılan yanlışların, eksik kalmış bazı hususların başkaları tarafından tamamlanmasının beni mutlu edeceğini de içtenlikle belirtirim. Bu arada, çalışmamı hazırlarken kaynak bulmamda her türlü kolaylığı gösteren “Batı Trakya Azınlığı Kültür ve Eğitim Şirketi” çalışanlarına teşekkür eder, tüm okurlara, “Batı Trakya Türkleri Edebiyat Dünyası”na hoş geldiniz, der, iyi okumalar dilerim.

R. A. Çepelli, Eylül 2010

      BATI TRAKYA/YUNANİSTAN TÜRKLERİ’NİN KISA EDEBİYAT TARİHİ

      1. BATI TRAKYA’DA “TÜRK EDEBİYATI” ÇALIŞMALARININ BİRİNCİ DÖNEMİ

A- Azınlıkta ilk yazılı edebiyat çalışmaları

      Batı Trakya’da -kayda değer- ilk yazılı edebiyat çalışmaları Mehmet Hilmi’nin “Yeni Ziya” ve“Yeni Adım” gazetelerinde1 yayımlanan hikâyeleri ile sürgün hatıralarıdır. Daha çok siyasi çalışmaları, önder kişiliği ve mücadeleci kimliğiyle tanınan Mehmet Hilmi’nin bu çalışmalarından, aydın ve okur-yazar sayısı çok az olan Batı Trakya Türk Azınlığı’nın ne yazık haberi olmamış, bu hikâyelerin (Gündüz Nene ve Kabahatliyiz) varlığı, “Batı Trakya Türkleri Edebiyatı” konusunda araştırmalar yapan Feyyaz Sağlam’ın2 çalışmalarıyla ancak 1990 tarihinde gün yüzüne çıkmıştır.

      1923 tarihinden başlayıp 1960’lı yıllara kadar onlarca Türkçe – Arap ve Latin harfleriyle- gazete ve dergi yayımlanan Batı Trakya’da kayda değer başka bir edebi çalışmaya rastlanmamıştır. Bu durum, Azınlık Postası gazetesinin 18. sayısında çıkan “Sanat Yaprağı” ekinin “Sanat İlâvemiz” başlıklı giriş yazısında da dile getirilmektedir: “Bilindiği gibi Batı Trakya’da bugüne kadar herhangi bir sanat dergisi çıkmış değildir. Ne de yarım asırlık Azınlık tarihimizde sayısı pek sınırlı olan haftalık basınımız sanat konusuna bir yer ayırabilmiştir. Hele Batı Trakya’daki Türk toplumu içinde, bir sanatçının yetişerek eser verdiğini pek hatırlamıyoruz…”

      Bunun dışında, 1923’ten 1960 yılına kadar Batı Trakya Türklerinin yazılı edebiyatında bir suskunluk dönemi yaşanmıştır. Bunun nedeni de 550 yıllık Osmanlı yönetiminden sonra “azınlık” olarak Yunan idaresine bırakılan Batı Trakya Türklerinin yaşadıkları büyük şok; bu şokla birlikte gelen umutsuzluk, kaygı, endişe, korku dolu yıllar, art arda yaşanan siyasi olaylar, savaşlar, baskılar, iç ve dış göçlerin getirdiği büyük yıkımlar; huzursuzluklardır. Bir başka neden de-daha önce vurgulandığı gibi- aydın ve okur-yazar azlığıdır.

B- 1960’lı yıllar: “Birlik” ve “Öğretmen” dergileri

      1960’lı yıllardan sonra, daha önce Türk-Yunan Kültür Anlaşması uyarınca Türkiye Öğretmen Okullarına ve Liselerine giden öğrencilerin bu okullardan mezun olup Batı Trakya’ya dönmeye başlamasıyla birlikte Batı Trakya’nın kültür ve eğitim alnında gözle görülür değişiklikler oldu. Özellikle öğretmen okulu mezunu öğretmenlerin Batı Trakya’ya dönüp “Azınlık Okulları”nda göreve başlamaları, Rodop – Evros Türk Öğretmenler Birliği -daha sonra Batı Trakya Türk Öğretmenler Birliği- çatısı altında toplanıp yeni bir örgütlenme içine girmeleri, sanat ve edebiyata tutkun aydın öğretmenlerin bu birliğin yayın organı olan “Birlik” dergisinin3 (3) yazı kurulu içinde gönüllü olarak aktif görev almaları Batı Trakya Türkleri

Скачать книгу