LITMIR.BIZ

Скачать книгу

      Rodzina wiodła życie jak z bajki. Pito szampana, raczono się kawiorem ze srebrnej zastawy, skrupulatnie wypolerowanej przez służbę. Panowie Thibeaux-Brignolle uwielbiali swoją pracę; pasja sprawiła, że stali się szanowani, podziwiani i niewiarygodnie bogaci. Powiększany przez kolejne pokolenia majątek, liczne wpływy, kontakty, rekomendacje i zaszczyty były ziszczeniem marzeń François. Nikt nie przypuszczał, że zgromadzone dobra okażą się ulotne, a los odmieni się diametralnie. Rozmiłowany w Rosji François prawdopodobnie nigdy nie uwierzyłby, że jego potomek Nikołaj przyjdzie na świat w łagrowym ohydnym baraku, gdzie pośród robactwa i szczurów, na stercie brudnych łachmanów urodzi go wychudła z głodu kobieta.

      Upadek rodu rozpoczął się podczas rosyjskiej wojny domowej. Część rodziny Thibeaux-Brignolle przeniosła się do Jekaterynburga. W tym mieście bolszewicy pragnący obalić ustrój i zdobyć władzę zabili w 1918 roku cara Mikołaja II wraz z jego rodziną. Ich przeciwnicy, zwani Białą Armią lub Białą Gwardią, uznali komunistów za zbrodniarzy i barbarzyńców. Jekaterynburg wkrótce przemianowano na Swierdłowsk, dla upamiętnienia Jakowa Swierdłowa, który na polecenie Lenina zorganizował mord.

      Bliscy Nikołaja opowiedzieli się po stronie białogwardzistów i zapłacili za to straszliwą cenę. Dmitrij Thibeaux-Brignolle, jeden ze stryjów, po dwóch latach więzienia został rozstrzelany za walkę w szeregach Białej Gwardii. Drugiego stryja NKWD rozstrzelało bez sądu, a jego żonę Annę skazano na dziesięć lat łagru za to, że nie złożyła donosu na męża. Komuniści przejęli większość rodzinnych dóbr. Władimir Thibeaux-Brignolle, ojciec Nikołaja, w 1931 roku został aresztowany przez NKWD i skazany na dziesięć lat łagru³². Matkę Anastazję z dwójką dzieci wyrzucono z domu na bruk. Ich majątek także skonfiskowano. A że niemal jednocześnie wydano dekret głoszący, że udzielenie jakiejkolwiek pomocy zdrajcom ojczyzny (do których zaliczono wszystkich z rodu Thibeaux-Brignolle) będzie jednoznaczne z aresztowaniem, w praktyce Anastazji i dzieciom groziła śmierć głodowa, gdyż nie wolno było im nawet żebrać.

      Wstrząśnięci pracownicy uralskiego kombinatu metalurgicznego Magnitka, w którym przed aresztowaniem na stanowisku inżyniera pracował Władimir, postanowili mimo to pomóc rodzinie lubianego przełożonego, nie zważając na niebezpieczeństwo. Umieścili Anastazję w domu Leonida Katajewa, podwładnego Władimira. A gdy dwa lata później terror NKWD zelżał nieco, władze pozwoliły jej zamieszkać z synkiem w Osinnikach, na terenie łagru, gdzie jej mąż odsiadywał karę. Niewiele żon świadomych warunków panujących w obozach pracy prosiło o taką możliwość. Żyła w nieludzkiej nędzy, cierpiała głód, ale mogła spotykać się z Władimirem. 5 lipca 1935 roku w baraku, na stercie łachmanów urodziła syna, któremu dała na imię Nikołaj.

      Kolejne lata katorgi Władimir spędził w kopalni w Górskiej Szorii. W styczniu 1941 roku, po odbyciu kary zwolniono go z łagru, skrajnie wychudzonego i ciężko chorego. Podobnie jak wielu innych cudem ocalałych od śmierci głodowej nigdy nie wrócił do zdrowia, a przeżyta trauma odmieniła go nie do poznania.

      W drugiej połowie 1943 roku rodzina mieszkała w Swierdłowsku, w domu najstarszej siostry Nikołaja Lisy, która niedawno wyszła za mąż. Starszy brat małego Nikołaja osiągnął właśnie wiek poborowy i otrzymał wezwanie na front. Po raz kolejny Thibeaux-Brignolleʹów ciężko doświadczył los. W ciągu czterech miesięcy pochowali troje bliskich. We wrześniu zmarł Władimir. Żaden lekarz nie był w stanie pomóc wycieńczonemu pacjentowi z nieustannie nawracającym zapaleniem płuc i nabytą chorobą serca. W grudniu od rany postrzałowej w głowę w szpitalu wojskowym na froncie zmarł brat Nikołaja, a wkrótce poległ jego szwagier.

      Chłopiec wychował się w kraju, w którym na pewne tematy nie wolno było rozmawiać. Nikt nie chwalił się arystokratycznymi przodkami ani nie zwierzał z bolączek represji. Nikołaj zaczął zapisywać swoje nazwisko fonetycznie, tak aby Rosjanie nie mieli kłopotów z wymową. Ukrywał aresztowanie ojca i resztę rodzinnej historii. Manewrował faktami, kreśląc opowieść tak skutecznie, że umożliwiła mu rozpoczęcie studiów na prestiżowym wydziale budownictwa Politechniki Uralskiej. W złożonym na uczelni podaniu wspomniał lapidarnie, że ojciec nie żyje. Zmiany szkół, wynikające z łagrowej tułaczki Władimira, nazwał „przyczynami rodzinnymi”. Przemilczał przodków, bąknął coś o wioskach, sugerując, że jest chłopskim dzieckiem. Wspomniał poległego na froncie brata³³. Kanciasty życiorys sporządzony bez ładu i składu okazał się majstersztykiem manipulacji. Nie dawało się z niego wyczytać niczego. Atutem były także doskonałe oceny na świadectwie ukończenia szkoły średniej.

      Nikołaj został studentem.

      W 1958 roku obronił pracę dyplomową. Z większości przedmiotów uzyskał najwyższe noty, więc jak każdy zdolny inżynier opuszczający najlepszy wydział Politechniki Uralskiej z doskonałą średnią, znalazł się w orbicie zainteresowań dyrekcji Majaka. Nie sprawdzono historii jego rodziny, założywszy, że zrobiła to politechnika przed przyjęciem na studia. Choć teoretycznie było to niemożliwe, syn zdrajcy ojczyzny rozpoczął karierę zawodową w strategicznie ważnym przedsiębiorstwie.

      Do wyprawy Igora Diatłowa dołączył z kilku powodów: był lubiany i szanowany, na studiach należał do sekcji turystycznej, uczestniczył w wielu trudnych wyprawach (dwa lata wcześniej razem z Igorem i Ziną odwiedził Ural), rysował fantastyczne mapy, miał dobre pomysły. Pomagał mniej doświadczonym, rozwiązywał problemy techniczne, naprawiał wszystko, co psuło się w trasie. W sekcji wysoko ceniono go za umiejętność odwzorowywania terenu na papierze i za notatki. Perfekcyjnie wyliczał odległości i czas potrzebne do pokonania kolejnych odcinków szlaku, z uwzględnieniem warunków atmosferycznych. A ponadto podobał się Ludmile i dostał urlop.

      Jego znajomi bardzo mało wiedzieli o życiu kolegi, jego problemach, wspomnieniach i emocjach. Nikołaj krył się pod maską dowcipnisia, po części tylko prawdziwą. Uciekał od trudnych tematów, obracając pytania w żart. Wygłupiał się, zamiast odpowiadać. Powszechnie uznawano to za przejaw błyskotliwego poczucia humoru. Wizerunek nieokiełznanego zgrywusa sprawiał, że Nikołajowi było wolno więcej; nawet Diatłow nie potrafił się na niego złościć. Thibeaux-Brignolle nie brał udziału w kłótniach, nie prowokował sporów. Wręcz przeciwnie – w napiętych sytuacjach odgrywał rolę „zderzaka”, humorem i śmiechem godząc skonfliktowane strony.

      Jego najbliższym przyjacielem był student Politechniki Uralskiej Piotr Bartołomiej. Jedyna osoba, która znała prawdziwą historię rodziny. Powiernika Nikołaj wybrał idealnie – Piotr zrozumiał go doskonale, bo jego ojca również aresztowano. Dochował tajemnicy aż do rozpadu ZSRR. Dziś jest profesorem, autorem ponad trzystu czterdziestu publikacji naukowych, Mistrzem Sportu ZSRR w Turystyce, współorganizatorem konferencji Fundacji Pamięci Grupy Diatłowa, która w każdą rocznicę tragedii odbywa się na Uniwersytecie Uralskim. I jednym z najgorętszych zwolenników hipotezy upatrującej przyczyny tragedii na przełęczy w awarii technicznej.

      11 listopada 1991 roku rosyjskie władze wydały uchwałę rehabilitującą i przywracającą dobre imię Władimirowi Thibeaux-Brignolle. Od tej chwili ojciec Nikołaja przestał być zdrajcą ojczyzny. Stał się wybitnym inżynierem, zasłużonym dla rozwoju uralskiego przemysłu. Niestety, z dokumentu nie miał się kto cieszyć. Zarówno sam zainteresowany, jak i jego najbliżsi krewni nie żyli od dawna.

      Rustem Słobodin

      Przyszedł na świat w Moskwie, w inteligenckiej rodzinie podróżników i naukowców. Nietypowe dla Rosjanina imię, nadane na cześć bohatera azjatyckich legend, zawdzięczał zainteresowaniom antropologicznym rodziców i ich pobytowi w Azji Środkowej. Ojciec Rustema, Władimir, był doktorem nauk ekonomicznych. Kiedy rodzina przeprowadziła się do Swierdłowska, rozpoczął pracę naukową na Uniwersytecie Uralskim, gdzie objął kierownictwo wydziału instytutu gospodarki rolnej³⁴. Matka Nadieżda wykładała na tej samej uczelni. Oboje należeli do partii. Trójce swoich dzieci wpajali

Скачать книгу