LITMIR.BIZ

      Rada Europy, w trakcie prawie 70 lat istnienia, opracowała ponad 220 konwencji i protokołów, wśród których najważniejsze to Europejska Konwencja Praw Człowieka z 1950 roku, Europejska Karta Społeczna oraz karty dotyczące samorządu terytorialnego (lokalnego i regionalnego). Z Radą Europy są związane liczne instytucje, przede wszystkim Europejski Trybunał Praw Człowieka z siedzibą w Strasburgu oraz Europejska Komisja na rzecz Demokracji przez Prawo (tzw. Komisja Wenecka) – organ doradczy składający się z ekspertów w dziedzinie prawa konstytucyjnego i międzynarodowego, opiniujących wydawane przez władze państwowe akty prawne i decyzje, które mają konsekwencje w zakresie demokracji, praworządności, praw człowieka. Rada Europy i jej organy nie należą do ram instytucjonalnych Unii Europejskiej, ale członkostwo w Radzie jest kluczowym warunkiem przystąpienia do Unii.

      Deklaracja Schumana

      Na konferencji prasowej w Paryżu 9 maja 1950 minister spraw zagranicznych Francji Robert Schuman ogłosił przygotowaną razem z Jeanem Monnetem deklarację ideową, określającą zasady jednoczenia się Europy. W deklaracji znalazły się trzy ważne przesłania:

      Deklaracja zapowiadała ewolucyjne, stopniowe podejście do integracji europejskiej, rozpoczętej od integracji sektorowej w sferze gospodarczej z możliwością pogłębiania współpracy w kolejnych obszarach, a także rozszerzania składu członkowskiego o kolejne zainteresowane kraje. Odłożona została koncepcja, promowana m.in. przez Altiero Spinelliego i ówczesnych federalistów, rozpoczęcia jednoczenia Europy od stworzenia europejskiej konstytucji lub traktatu unijnego. Efektem deklaracji było podpisanie 18 kwietnia 1951, przez sześć krajów: Francję, Włochy, Niemcy, Belgię, Holandię i Luksemburg, traktatu paryskiego, ustanawiającego EWWiS na okres 50 lat. Traktat wszedł w życie 23 lipca 1952 i wygasł w lipcu 2002 roku.

      Do dzisiaj 9 maja – dzień ogłoszenia deklaracji Schumana, jest obchodzony jako Dzień Europy.

      Plan Marshalla

      Dla tworzenia fundamentów ekonomicznych jednoczącej się Europy duże znaczenie miała realizacja planu pomocy amerykańskiej dla Europy w latach 1948–1952 – tzw. planu Marshalla (European Recovery Program). Z pomocy technicznej i ekonomicznej wartej 13 mld dolarów (według obecnej wyceny byłoby to ponad 100 mld dolarów) skorzystało 16 państw, które dla potrzeb koordynacji Planu i stabilizacji kursów walut utworzyły Organizację Europejskiej Współpracy Gospodarczej (OEEC). Program pomocy dla Rosji został odrzucony przez Stalina, a na jego polecenie także przez władze Polski i Czechosłowacji. W miarę rozwoju programu pomocy OEEC stała się forum dobrowolnej współpracy między krajami europejskimi na rzecz handlu, płatności i tworzenia dużych zintegrowanych rynków. Jej sukcesorem była utworzona przez 20 wysoko rozwiniętych i demokratycznych państw, w grudniu 1960 roku, Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), skupiająca obecnie 35 państw, w tym od 1996 roku Polskę.

      Problemy do dyskusji

      1. Kierując się doświadczeniami Europy w zakresie pojednania narodów po konflikcie zbrojnym, podejmij dyskusję na temat możliwości pojednania krajów bałkańskich po wojnie lat dziewięćdziesiątych XX wieku.

      2. Wyjaśnij rolę Rady Europy (Council of Europe) w procesie paneuropejskiej integracji.

      3. Wyjaśnij, dlaczego integracja europejska promuje pokój. Oceń wpływ tych założeń na kształt współczesnej Europy.

      4. Wyjaśnij, dlaczego niektóre kraje organizują referenda przed decyzją o wstąpieniu do UE. Sprawdź, jak to wygląda w krajach członkowskich.

      5. Podejmij dyskusję z twierdzeniem, że dla procesów współpracy europejskiej ważna jest obecność w polityce „charyzmatycznych” przywódców.

      6. Opracuj własną treść preambuły do traktatu twoich marzeń.

      2. Chronologia procesów integracyjnych w Europie

      Przebieg procesów integracyjnych od lat pięćdziesiątych stanowi potwierdzenie wyboru metody stopniowej, ewolucyjnej integracji zgodnie z deklaracją Schumana. Jest zgodny także z koncepcją teoretyczną stadiów integracji opracowaną przez Béla Balassę, wyróżniającego kolejne etapy, przez jakie mogą przechodzić kraje podejmujące współpracę regionalną (tab. 2.1). Koncepcja Balassy była rozwijana przez kolejnych ekonomistów zajmujących się integracją regionalną.

      Tab. 2.1. Stadia integracji według Béla Balassy i następców

      Przechodzenie na kolejne etapy integracji znajduje potwierdzenie w sześćdziesięcioletniej historii procesów integracyjnych. Krótki przegląd najważniejszych wydarzeń z tego okresu przedstawione w tab. 2.2.

      Tab. 2.2. Chronologia ważnych wydarzeń integracji europejskiej

      2.1. Pogłębianie integracji – od wspólnot do Unii Europejskiej

      Pogłębianie integracji w sferze gospodarczej oznaczało przejście od pierwotnej współpracy sektorowej, którą tworzyła Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS) oraz Europejska Wspólnota Energii Atomowej – Euratom), do współpracy horyzontalnej obejmującej całe gospodarki, czego wyrazem było utworzenie w 1957 roku Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG), jej kolejne modyfikacje, a także wejście w życie w 1999 roku unii gospodarczej i walutowej ze wspólną walutą euro.

      W trakcie sześćdziesięcioletniej praktyki integracyjnej znacząco poszerzył się katalog zadań gospodarczych, obejmując nie tylko unię celną, rynek wewnętrzny, politykę rolną, społeczną i transportową, lecz także integrację monetarną, problemy zatrudnienia, ochrony środowiska, badań naukowych, ochrony zdrowia, spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej, zmian klimatycznych, problemów energetycznych itd. Do zadań gospodarczych dołączono też cele pozagospodarcze, takie jak wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa oraz polityka w zakresie tworzenia przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.

      Pogłębianie

Скачать книгу