LITMIR.BIZ

Скачать книгу

      Бу документ тагын бер мәртәбә Гайнан Кормашның яшерен оешма җитәкчесе булуын исбатлый.

      3. ФОАТ СӘЙФЕЛМӨЛЕКОВ

      Фоат Хаҗиәхмәт улы Сәйфелмөлеков 1916 елның 16 июлендә Үзбәкстан башкаласы Ташкент шәһәрендә туган.

      Аның әти-әнисе Ырымбур ягында яшәгән. Революциягә чаклы ук алар Урта Азиягә килеп төпләнгәннәр. Әтисе Хаҗиәхмәт Ташкент тирәсендәге бер кышлакта мамык кабул итү пунктында эшли. 1927 елда ул йөрәк авыруыннан вафат була. Өч улы һәм өч кызы кала. Әтиләре үлгәннән соң, Сәйфелмөлековлар гаиләсе Казахстанның Казалы (Казалинск) шәһәренә, аннан Үзбәкстандагы Геджуван шәһәренә күчеп китә.

      Фоат 1925–1929 елларда башта башлангыч татар мәктәбендә, аннары 1929–1933 елларда җидееллык урыс мәктәбендә укый. Ул бик сәләтле бала була. Яшьтән үк Урта Азиядә яшәүче халык вәкилләре белән аралашып, татар һәм урыс телләреннән тыш, үзбәк, казах, кыргыз телләрендә укый, яза, сөйләшә белә.

      Ул физика белән математиканы да нык ярата. 1933 елда Сәмәрканд шәһәрендәге халык хуҗалыгы институтына укырга керә. Институт тәмамлап, икътисадчы-товаровед белгечлеге алгач, аны Таҗикстанның Сәүдә халык комиссариатына эшкә җибәрәләр (1938).

      Бер ел чамасы эшләгәч, Фоатны колхоз базарлары бүлегенең җитәкчесе итеп тәгаенлиләр. Бераз вакыт ул министрлыкның сәүдә оештыру бүлеге башлыгы булып та тора. Бу исә сәүдә халык комиссары урынбасары дигән вазифага тиң була.

      1940 елның 3 февралендә Сәйфелмөлековны Кызыл Армия сафларына алалар. Ул Одесса өлкәсендә хезмәт итә. Сугыш башлану белән, аларның частен Румыния чикләренә таба күчерәләр. 1941 елның 2 июлендә язган хаты гаиләсенә иң соңгысы булып килә.

      Сугыштан соң Фоат Сәйфелмөлековның тормыш юлын ачыклау бик җиңелдән булмый. Аның хакындагы беренче хәбәр безнең илгә 1946 елда Җәлилнең куен дәфтәре белән кайта. Анда Муса белән бергә кулга алынган һәм үлемгә хөкем ителгән иптәшләре исемлегендә «Сәйфелмөлеков – Үзбәкстан» дип язылган була. Ә Абдулла Алишның төрмәдән язган соңгы хаты 50 нче еллар башында Казанга килеп җитә. Анда бу кеше турында Сәйфелмөлеков – Үзбәкстаннан, сәүдә буенча халык комиссары урынбасары диелгән. Әнә шуңа күрә эзләнүләр башта дөрес булмаган юл белән бара. Аның исемен ачыклауда язучы-җәлилче Рафаэль Мостафин күп көч куя.

      Яшерен оешмада Сәйфелмөлеков пропагандист була. Әлбәттә, башта аңа мондый тәкъдимне ясагач, ул кискен каршы килә.

      Рушат Хисаметдинов очрашу вакытында миңа болай дип сөйләгән иде: «Без Едлино станциясенә килгәч, яшерен оешма кушуы буенча, Фоат Сәйфелмөлековка пропагандист булырга тәкъдим ясадык. Моңарчы ул хәрби рота составында иде. Фоат, бу тәкъдимне ишеткәч, озак кына дәшми торды һәм, миңа карап: «Өстебезгә менә шушы немец формасы кию белән үк без халкыбыз алдында сатлык җаннар булып калдык. Ә фашист пропагандисты булу – үз кулың белән муеныңа элмәк салу дигән сүз. Әнием, туганнарым, иптәшләрем, ватандашларым күзенә ничек карармын», – диде.

      Мин аны бик озак үгетләдем: «Пропагандист булсаң, яшерен оешма эшенә күбрәк

Скачать книгу