Պատմութիւն - Աբրահամ Կրետացի

Скачать книгу

յորժամ հասանք յԵրեւան, տարան զմեզ ի դուռն քաղաքապետին եւ նախ՝ ի մօտ ռայիսին, որ էր քեխեան: Եւ սկսաւ նախ ողոքանօք յորդորել զիս, թէ՝ «Որովհետեւ վախճանեցաւ խալիֆայն, եւ դու նորա ծանօթ սիրելի ես, եւ ամենայն միաբանքն զքեզ կամին, ես ծանուցանեմ փաշային, որ դու լիցիս ի վերա նոցա խալիֆայ ի տեղի հանգուցելոյնե:

      Իսկ ես հրաժարեալ յայնմանէ սկսայ ասել, թէ՝ «Չեմ բաւական այդմ գործոյ եւ ոչ ունիմ կարողութիւն յամենայն կողմանց: Մանաւանդ՝ ղարիպ եւ օտար եմ: Ուխտի աղագաւ եկեալ եմ այսր: Որ եւ հրաման ունիմ, զոր տուեալ են ինձ յարքունուստ, այլ եւ՝ գիր ղըզլար աղասուցն եւ ղափուճիպաշի Գուլ Ահմէտ աղայէն, որ ինձ տիրութիւն արարեալ զիս անդրէն ի վիճակն իմ դարձուձանէք: Այլ եւ՝ բազում բանս պաղատանաց, զոր մի ըստ միոջէ գրելն ձանձրութիւն է:

      Բայց ոչ եղեւ հնար զերծանիլ, այլ դարձոյց զողոքականն ի խրոխտական եւ սպառնական: Եւ սկսաւ կերպիւ կերպիւ ահացուցանել զիս եւ մահու եւս սպառնացաւ: Յորում կայի շիւարեալ եւ տարակուսեալ: Եւ առժամայն ոտին կացեալ գնաց մօտ փաշային: Եւ իսկոյն յետ եկեալ ասաց. «Տարէք զայդ փաշային մօտնե: Պատուէր տալով ինձ, թէ՝ «Չլինի՜ հրաժարիս, որ փաշայն զքեզ կմահացուցանէ»:

      Եւ յորժամ տարան զիս յանդիման փաշային, սկսաւ եւ նա սաստկութեամբ եւ մեղադրանօք խօսիլ ընդ իս: Որ եւ նորա պատասխանեցի, թէ՝ «Մեր նախնի սովորութիւնն այն է, որ մահսար անեն Սպահան եւ Ստամպօլ, որ այն Բ (2) քաղաքացիք միաբանին եւ զմի ոմն ընտրեն եւ կացուցանեն: Ապա թէ՝ ոչ, սուրբ աթոռին եւ կաթողիկոս նստողին մեծ վնաս կլինի: Որ եւ գիր ունիմք այսպէս՝ հաստատեալ բազմաց գրով եւ կնքով եւ նզովիւք փակեալ»: Եւ այլ՝ շատ խօսք եւ զրոյց եւ թէ որչափ լացի եւ ողբացի՝ ոչ եղեւ հնար:

      Այլ բարկացեալ ի վերա իմ եւ ասաց, եթէ՝ «Սպահան եւ Ստամպօլ մինչեւ երթեւեկութիւն գրերաց լինի եւ ընտրութիւն վասն ումեմն, ի մէկ տարին չլինիր: Եւ ահա երկուց կողմանց զօրք եւ պատերազմունք երեւին, եւ Էջմիածին ի վերա ճանապարհին: Մինչեւ ցայն օրն վանքն պիտի քակուի, եւ միաբանքն անգլուխ գոլով՝ մինն ոչ մնայ, այլ՝ ցրուին: Այնուհետեւ ինչ օգուտ է ձեր ընտրութիւնն: Գնա՛, ահա հրամայեցի քեզ, եւ յանձն առ: Եւ ըստ օրինաց ձերոց կատարեսցեն զկարգ կաթողիկոսութեան ի վերա քո, եւ կառավարեայ զայն թէքքէն: Զի ոչ միայն ձերն է, այլ մեր թագաւորին է, եւ մեզ ասպնջատեղ եւ պիտանացու: Եւ ես մարդ առաքեմ հանդերձ գրերով, արզիլամով եւ տամ բերել զհրաման ի յարքունուստ վասն քո»:

      Եւ այսպէս քարշեցին զիս արտաքս եւ գրեցին զպոյրուլթի մի, թէ՝ «Դուք՝ միաբանք Էջմիածնայ, որովհետեւ ընտրեցիք եւ կամեցաք զդա լինել ձեզ գլուխ, ահա հրամայեցի նստիլ դա խալիֆայ ձեզ: Եւ դուք, զոր օրէնք եւ արարողութիւնք՝ կատարեցէք եւ հնազանդ լերուք, որպէս յառաջնոցն: Եւ զայլ հարկաւոր բանսն ի յարքունուստ ես հոգամ, ձեզ հոգ չլինի»:

      Եւ առեալ զիս տարան ի տուն մէլիք Յակոբջանին, եւ Գ (3) օր մնացեալ ի տուն մէլիքին: Եւ ապա ժողովեալ զքէտխուտայքն Քանաքէռու, զԵրեւանայ եւ այլոց տեղեաց, այլ եւ, զառաջնորդս վանորէից յԷջմիածին: Եւ անտի եւս գրեցին Կարբի, յԱշտարակ եւ այլ տեղիս՝ գալ իշխանաց եւ քէտխուտէյից, որ եւ եկեալ ժողովեցան ի սուրբ Էջմիածին մնացեալ վանորէից առաջնորդքն:

      Եւ նոյեմբերի ԻԴ (24) յիսնակաց կիրակին օծին զանարժանս կաթողիկոս եւ եդին ի ծառայութիւն եւ ի ներքոյ լծոյ սուրբ Էջմիածնի աթոռոյն մեծի սուրբ հօրն մերոյ Գրիգորի Լուսաւորչին, որ էր թուին մեր ՌՃՁԳ (1734):

      [Ը]

      Յետ այսորիկ սկսայ մտախոհ լինիլ

Скачать книгу