ТОП просматриваемых книг сайта:
Anadolu Uygarlıkları. Oğuzhan Karadirek
Читать онлайн.Название Anadolu Uygarlıkları
Год выпуска 0
isbn 9786258361308
Автор произведения Oğuzhan Karadirek
Издательство Maya Kitap
Aşıklı Höyük için sosyal medya kanallarında paylaşılan bir diğer husus ise “ilk beyin ameliyatının gerçekleştiği yer” olduğudur. Peki, gerçekten öyle mi?
Ameliyat olarak bahsedilen bu husus aslında bir trepanasyon! Hastalanan ya da akli dengesi yerinde olmayan kişilerin içine giren kötü ruhların, kafatasına açılan bir delikten çıkabileceğine inanılırdı. Ancak dönemin şartları da düşünüldüğünde, bu operasyonun sonrasında hayatta kalabilen insan sayısı çok azdı. Kalabilenler de ya hayatlarına engelli olarak devam ediyorlardı ya da daha sağlıklı hale gelmişlerse “Tanrı’nın koruduğu kişi” olarak görülmeye başlıyorlardı.
8. Can Hasan Höyüğü
Karaman ilinin Alaçatı köyünde yer alan Can Hasan Höyüğü, ismini aslında köyün eski isminden almaktaydı. Can Hasan köyünün ismi sonradan Alaçatı olarak değiştirilse de höyüğün ismi değiştirilmemiştir.
Bugün Can Hasan Höyüğü’nü ziyaret ettiğinizde karşınıza üç alan çıkacaktır. Can Hasan 1, kalkolitik çağa dair verilerin olduğu bir bölgedir. Can Hasan 2’de Helenistik döneme ve Roma dönemine dair veriler bulunmaktadır. Can Hasan 3 ise neolitik döneme tanıklık etmiş bir bölgedir. Burada yapılan incelemeler sonrasında bölgede buğday, çavdar, arpa, keçi, domuz, köpek, balık, sığır gibi yerleşik hayata katkı sağlayacak unsurlar bulunmuştur.
Can Hasan’da dikkat çeken bir diğer önemli konu ise çanak çömleksiz döneme ait oldukça ilkel ve estetik algısından uzak kapların bulunmasıdır.
9. Bazı Önemli Neolitik Dönem Yerleşim Yerleri
Hacılar Höyüğü – Burdur
Bademağacı Höyüğü – Antalya
Höyücek – Burdur
Kuruçay Höyüğü – Burdur
Orman Fidanlığı – Eskişehir
Süberde / Görüklük Tepe – Konya
Çatalhöyük – Konya
Pınarbaşı – Karaman
Can Hasan – Karaman
Aşağı Pınar – Kırklareli
Hoca Çeşme – Edirne
Yarımburgaz – İstanbul
Fikirtepe – İstanbul
Ilıpınar Höyüğü – Bursa
Kumtepe Höyüğü – Çanakkale
Beşik / Sivritepe – Çanakkale
Ulucak Höyüğü – İzmir
Latmos – Muğla
Beycesultan Höyüğü – Denizli
Yumuktepe Höyüğü – Mersin
Köşk Höyük – Niğde
Musular – Aksaray
Aşıklı Höyük – Aksaray
Büyük Güllücek Höyüğü – Çorum
Domuztepe Höyüğü – Osmaniye
Demircitepe Höyüğü – Diyarbakır
Cafer Höyük – Malatya
Nevali Çori – Şanlıurfa
Göbeklitepe – Şanlıurfa
Çayönü – Diyarbakır
Körtik Tepe – Diyarbakır
Demircitepe Höyüğü – Diyarbakır
Hallan Çemi – Batman
Gusir Höyük – Siirt
Tilkitepe – Van
Tepecik Höyüğü – Elazığ
İkiz Höyük – Malatya
VIII
Maden Çağı
1. Madenin İşlenmesi, Doğa Tahribatı ve Seri Üretim Çabası: Kalkolitik Çağ (MÖ 5000-3000)
Geç neolitik çağın hemen arkasından gelen çağı tanımlayan kalkolitik kelimesi, Yunancada “bakır” anlamına gelen khalkos (χαλκός) ve “taş” anlamına gelen lithos (λίθος) kelimelerinin birleşiminden oluşmuştur.20 Aslında insanlığın anaerkil toplumdan yavaş yavaş ataerkil topluma geçtiği, savaşların başladığı, toplumsal statülerin oluştuğu, arazilerin özel mülk haline geldiği, meslek sınıflarının çeşitlendiği, şehirlerarası ticaretin sıklaştığı ve en önemlisi yazının ortaya çıktığı dönem olarak bilinmektedir.
Öyleyse kalkolitik çağın diğer dönemlerden en önemli farkı neydi?
Elbette maden!
Kalkolitik çağ dediğimiz dönemde, yüzeyden toplanan madenlerin işlenmesi süreci, çeşitli madenlerin de keşfedilmesiyle geliştirilmiş ve bir adım öteye taşınmıştır. Geç neolitik dönemde insanlar madeni ısıtarak şekillendirmeye çalışırdı. Kalkolitik çağda ise madenler artık eritilerek doğrudan şekillendirilmeye başlanmıştır.
Bakır, kurşun, gümüş, altın gibi madenlerin keşfedildiği bu dönemde artık yüzeyden maden toplama durumu ortadan kalkmış, rezervlerin olduğu maden ocakları açılmıştır. Artan maden kullanımı ve ateşte eritme gibi yeni maden işleme teknikleriyle beraber insanlar doğayı tahrip etmeye de başlamışlardı. Yüksek ısı için gereken odunu temin edebilmek amacıyla civardaki ağaçları kesiyorlardı. Aynı zamanda artan nüfus ve artan beslenme ihtiyaçları sebebiyle ormanlık araziler de tarıma açılıyordu.
Yine bu dönemde çömlekçi çarkının Anadolu’ya girmesiyle beraber seri üretim hızlanmıştır ve pişmiş topraktan yapılmış seramik kap kacaklara, kazıma tekniği kullanılarak ya da boyayla çeşitli motifler bezenmiş, estetik algı öne çıkmıştır.
Bu dönem, Anadolu’ya yapılan göçler sonucunda çeşitli dini ritüellerin ve kültürlerin bir araya geldiği bir dönem olmuştur.21
2. Surların Yükselmesi ve Barınma Yollarıyla Kalkolitik Dönemde Mimari
Bugün kalkolitik çağa ait bir arkeolojik sit alanına gittiğinizde, karşınıza muhtemelen taş temeller ya da kazı başkanlarının büyük emekler vererek hazırladıkları, adına rekonstrüksiyon denen, ziyaretçilerin alanı anlamaları için sonradan yapılmış canlandırma alanları çıkacaktır.
Kalkolitik çağda evler, geç neolitik dönemde olduğu gibi taş temeller üzerine yapılmış ve üzerine kerpiçten hazırlanmış tuğlalar eklenmiştir. Burada taş temelin yapılmış olmasındaki en büyük etken, zeminden nem ve su gelmesi durumunda duvarın yıkılmasını önlemektir. Elbette kerpiçten yapılmış temeller de mevcuttu. Ayrıca gelişen mimari teknikler sebebiyle evlere ikinci bir kat yapma imkânı da sağlanmıştı.
Dörtgen planlı evlerin, bir ana odası
20
Veli Sevin,
21
Sırrı Tiryaki, “Kalkolitik Çağ’da Doğu Anadolu Bölgesi Madenciliğinin Başlangıç Evreleri”,