Türk-Moğol Mitolojisi - Akedil Toyşanulı

Скачать книгу

Dış benzerlikler “saçtan ormanın ortaya çıkması” motifinin eski büyüsel geleneklerle ilişkili olabileceği ihtimalini ortaya çıkarmaktadır.

      Moğol, Altay, Hakas halklarında çam ağacı, ardıç, dağ servisi gibi ağaçların neden hep yeşil olduğunun sebebini açıklayan mitler vardır. Ağaçlara, karganın Tanrı’dan getirdiği ölümsüzlük suyunun damladığına dair motif bulunmaktadır. Kazaklarda bu konu oldukça sönüktür. Bu duruma, Kazaklarda şamanlıktan erken dönemde ayrılmaya bağlı olarak “ölümsüzlük suyu”nun yerini “abıhayat”ın almasının sebep olduğunu düşünmekteyiz. Kazaklarda ölümsüzlük suyunu arayan İskender padişah ile ilgili İslami surette efsaneler, anlatmalar bulunmaktadır. Kırgızlar ölümsüzlük suyunu müröktün suusu olarak adlandırır (Bazılhan, 1973: 51). Moğollarda bunun başka bir sırrı vardır:

      “Karga hayat suyunu içtiği için çok uzun yaşamaktadır. Çünkü Tanrı hayat suyunu insana vermek için kargaya yutturup yola çıkarmış. Karga uçup gelirken yolda dinlenip, bir ağaca konup oturduğunda puhu kuşu bağırmış. Karga titreyince ağzındaki kutsal su ağaca dökülmüş. Bu ağaç kışın da yazın da yemyeşil kalan çam ağacıymış (Tserensodnom, 1989: 80). Bazı varyantlarda karganın görevini kırlangıç üstlenmektedir (Bennigsen, 1912: 21). Bu varyant Altaylarda da vardır (Anohin, 1924: 18).

      Конец ознакомительного фрагмента.

      Текст предоставлен ООО «Литрес».

      Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на Литрес.

      Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.

      1

      uvık; çadırın kafes şeklindeki kısmını oluşturan birbirine monte edilerek kafesi oluşturan her bir sırık, dal (Aktaranın notu)

      2

      Bu bilgi 20.04.2003 yılında 1939 yılı doğumlu O. Bіtewbayqızı’ndan derlenmiştir (A.T.).

      3

      Kaynak kişi Almatı Oblastı, Enbekşi Kazak bölgesi, Sögeti köyü sakini 02.05.1957 doğumlu avcı M. İsabekov. Metin 14.03.2007 yılında A. Toyşanulı ve B. Kiynayat tarafından derlenmiştir.

      4

      Kazakistan Cumhuriyeti Merkezi Milli Müzesinin 26.09.2007-08.10.2007 tarihleri arasında Kızılorda oblastı Aral, Qazalı, Jalağaş, Tereŋözek bölgelerinde düzenlediği etnografiya bilimsel gezisi malzemelerinden alınmıştır. Bilimsel gezi katılanları D. Katıran, A. Toyşanulı. Metin 06.10.2007 tarihinde Kızılorda oblastı Tereŋözek kasabası sakini 1931 doğumlu K. Avesbayev’den derlenmiştir.

      5

      Seksevil, kumlu yerlerde yetişen, fazla büyük olmayan, dalları köküne yakın bir tür ağaç, seksevil.

      6

      Latince Salsola arbuscula türünden olan ve Kazakistan’da Hazar, Aral gölü çevresi, Mangışlak, Betpakdala, Kızılkum, Moyınkum, Karatav’da bulunan 40-100 cm. uzunluğunda, açık gri bir kabuğa, dengesiz dallı bir gövdeye sahip çalı türü. Temmuz – Eylül aylarında çiçek açar. Çöl bölgelerinde yem ve yakacak olarak kullanılır (aktaranın notu).

      7

      Kısa boylu çok dallı dikenli bir bitki (Aktaranın notu).

/9j/4AAQSkZJRgABAQEASABIAAD/2wBDAAMCAgICAgMCAgIDAwMDBAYEBAQEBAgGBgUGCQgKCgkICQkKDA8MCgsOCwkJDRENDg8QEBEQCgwSExIQEw8QEBD/2wBDAQMDAwQDBAgEBAgQCwkLEBAQEBAQEBAQEBAQEBAQEBAQEBAQEBAQEBAQEBAQEBAQEBAQEBAQEBAQEBAQEBAQEBD/wgARCAHBASwDAREAAhEBAxEB/8QAHAABAAIDAQEBAAAAAAAAAAAAAAECAwQFBgcI/8QAHAEBAAIDAQEBAAAAAAAAAAAAAAECAwQFBgcI/9oADAMBAAIQAxAAAAHi/Pfs3lvTeR8R7XwAAAAAAAAAAAAkmxCsBMhEL2TM46QPb+L994j2ngQALWSTM0rEQAAFpVgAAAAMt5EQpEXmZkJmcdK1gBaRNYgC0qwmWS046RABJMzMxBWoAAAC1prWMl5pSMuSa1QClYAGS02tNKxWItMzKQRCkRELSmZtIQREVhaZAiIiEAEgSiGW84qQLTNYgAXtNYi0yJJlBJipAF7TERWAvaaViZZb2x0rWFpCsBJe5EzKkK1gAADJS2O9RMheZpERC9ppWAL2msREBMkIM2Sawx0iZSVgJMl5rEE0rAAAA+4fHPb/ABb7F4rFat7TBSkQAAXLGWAzWnXiKzN4jLe0FZRWIrCFTFK15pSEogAAAP01+dPp3l/U8n4r9h8VjyVx0gAAD1GOffYLalmrLup8fevnLR9QxW8vd2auJd2qz1aR4W8dyk/K9mlyAAAAAfpr86fTh4X2/A+QfVPIQAAAZIZy9ppWIvOdOvZNYx1jLE7EMN2GzPVWsaskohAAAAB+mvzp9O53R1vH+u4HoOJufCvsnj8d6gAACZCSCZm8sdIgAtIVhJBaVYAATKIAfoj4N9E8j67hfVPmnokPF+v5Pwn7L47HeoAAAAEiSEAAEggyWmkREBMrTMypWIgPrPzP032LwndVmtZ1NPJ4v1/J+E/ZfHY71kgAAEyiAAAAF7TaSSGKkC0yRBe0yYqRaX64/O30RCxn2Kc/nZ5mPD+r5Xwn7J4+uWKViIATKS9ppWKwAAAFrTERELSrAXtNYi0yMlprEUq/WP5u+j9nr6nL5mxe8bOzjyZK8fjbfw37D5DwntuNe04sdUhIBkvalYhEVQAACZRAATKZIkjJe2Olaw/Uv5x+jbWC8VnodHBvbuHQ0c3xn33n/lf0zzsVjLe1YViK1ibTERaWS046qVgAAAWmYiIABJa0kXtOOkVh9m+Z+m9/889Bs695le8fI/pXm/lf0vzcp6FHcm1Kx3sLy+SM5xrt2quWeNFfR4p4143azmObaPT45lPnssZatk5N2pEQAXtMRGS9hSsfrj89e/8AlPtuL9A+fd/Z1svyb6d5j5V9J84LS6lZ+5a16HxTPT6Lgt7bHPzjPX69rW/MPTroo/UfNyfMc9fX43kckesxWpMfJs9fruC2hZ6Kk/m3oUx0gAXtNYjLe0RFYfrv88fQKTHyr3HF5exi+W/RPPAXtKI/R+pk8DmjnxHWpPoaTjR6mk8HI8Plr6HHPXpOtMcezah0KujE8W8Jd6s/N9iPmt6WALTMIiAH6+/PX0FE/GPpvm/lHueCALSgWnLM44ilI9FjnzeSALlQCQd2k8rMrM+gpPnrxjiFIAFpmIiASfr388/QvjH03zfy73vDxY6wASWtNYj71pX+XbFfqOva8Tq2jjWZyIdaHw3ap9a173h04cm0RaeZZ1qPnWevGupWAJBABMvq3hu98u97w0MOOoAtKCIe9w2+oYLYbLHisteLZ9P15tE4pj4Jt0++6mTVRvw8nljk2fW9a3nrx8Q2q8u8QRASAQSXvMQgtLHSABJAO3jnblu0m5ybxTJOxSIT0KtIx2i9XvsNvAZq2ErQ4d2lMASQCSAXlSAtImsQJIJIBkulMAkxUiZRAXtMyx0gAACSC9kQSQrAXspUBJBJAJlEBaWW9oQTSsUrF7TeySE4qViAAAtKZUqtKsBMogBt62XU2cQAtICZUqFpm0sdYmUlYXtMIrVe01rEAAAF7KVAAAD798S918M+yeK1drFe046RaVYCZRACZRAASJRAAAXtMQhElrTSkQATIWlWH6a/O/0fh9nS+F/ZfFa+3irVAAAAABes5a2rMVMd63rOzgz2pkxZcWvsYJTeyZYqREAAJlJkvP6V/On0YeI9nxfkf1LzGG+GsAJJlBJNLZaWsjYxZfTaO1GPJY8V2eZJ6Hjdqa3zROtenL3dDn7+gBMr2mtYgkSlNKxe0/pj87fRuF29Hwfstnd5/Y+b/Q/luDPrgCZDMvEx7Hkb2WG5r5dW01yYsMx4zq6Oxgz9fm9O0TKclb4rU4HX4sbFLVtlx3wZsWOkXtMQmVaxAPvvxP3Pg/YbXf4HqhzuhzPnX0b5drZtYSTKlV1vQc7b9Dr5bUyea3NXhburjvWSZZsWTd0tzS2tX0fK6urauziz8To8zW39Xvcfr3x34vT5elsa1pVhJAB9A8H9C9P5v08w182Qc7ocz5x9G+W48+CCIi1LVmMuO/reV0tOmXT2dbi9LnVtAmJyVtsYcuDLi9Pyun1KNirxW7i6E0yau9FLa2WnD6/FrMAC0qw+wfJPtvU0NLU2NjawYNXPmwZsvM6fM+b/AEP5dgza+bHl9byOloTk1LJi+SFL009rT1NrTx3ptYNjb1tjb1ehgthA6VURl6FcHJnLEomvnu1xIAJL3mlI+v8AyT7b0dLVvWmltbO1r4MWTJpbWf57775pwu5520T2eV1Yi1q5S0BJEo1tnTvQx5MsZKkF1s9djtV0uPOWkzeJ0dvR5XR58QAmWW9qVj6l8s+wdfl5NTZ2Ohp6mvmy1tPzr6B8+876DzAGzr7GvnwSZsWTpc3sWibwpM+ojWzKeQtn6dI9BWnkst8K22jvYa8aNmmXHzN7R5e5oZclsdKxCbJTe01iPpHzv1uzz/Z7eruCJeC9185876DzAAAF5nr8nsZcWbNE4rOrGCE8+M2G0ehpg83kyd2mOyPP3umdXd0tXe06xFYRWJlWGS8xEWmf0h+f/pXzb3nC2dD2e1q7ngvdfOPO+g8yAAM2LLs6+xn19nNj2MkWWtlrAqisQmaTWqMx73DreF2M+rM1ti5PW5Pd5+5rWryd3UiAtaa1iZfpP4D9Lk+be84XkvR6nA73nAABnw5t3S3dPd0s+HPuaXSm9L1y5IY0C1axM4pmVOhFfTY8PiNma0ybMX7EavQpaE/Oe5yqTAkEH6U+BfS4mPj/ANR8f4z1fFAAG3rbN8d9Hd07RPX5fY5+9zdfYwb+pt7WDathzIves1mallPY48Hg+lo2pn2NXe7mPHvMezDQy4/B9vn0pEAvaYR+kfgP0r4/9R8f4z1fFAA2cd+ppbehkjR3dIZMeTp6HR1NrTzYdjJS/O6PNQ6Wh082HY1trUvTJWsZK2mmTR3udt6u3tX1t2s0tHnuhr4slMeOIBMrTPr/ACfY8b6rjAADbw5BqZsYAkzY8u1jzbOlu6uxqxMZKX3NXoc3rcfXzYBipFqzuau5t621W0UvTU29Omzhx1itQmVpm9pw46gAAAAAC0rWnd1dzExYMmGUzZjtW1lIiKoBJtMk0vhUx5MczNKwLTNYjJacdYAAAAAAAEyyWkVhSsC0oIgAL2mtYEAAAAAAAAAAAAmVpmlYAkEAAkgAAAAz6+/g2NAAAAAAAAAAAAAAAAAAD1/hfuHl/ZfHsGxoAAAAAAWKnZpO/DGecvESAAAAAAAA9t8+/QGDPoeX9l8dwbGgAAAAB36T38VqTCWtLdqoDOfPM9RJAABe0xEVgAB7b59+gBzOv5Djeh+c6uzqAAAACSZVhJAALSvaawkgrERATKSsAAB7X59+gNPoee7Gjzenzun83+ifLdPc0QAAABMr2mIUrFrTIKxEzNpY6RkvMRFKhaVpmkREAAP3L57tVzae1rbIwZsGts6gAABJAEzMRBMyiBAEzMQAIAJmURAAH0XFeZgAAAAAAAAAAAAAAAAADSxZ5mAABeY2b4gAAAAAAAAAAAAAB+RvBfYdrJi3MuG96zWKxbBW/wB39P4D2O/xgAAPD6/W8jr9bY3/ACeGWE65hPZnpgAAAAAAD8ffPvsvW2dTq59TFFrI8rodbPfH+hfWfOfb9LhgAAePwdPyODq597y+IgwHVPcHXAAAAAAAMdbTMACQC0wAAAAAAAAAAAAAAIiZmAAAAAAAAAAAAAAAAAAIiZmAAAAAAAAAAAAAAAAAAIiZmAAAAAAAAAAAAAAAAAAP/8QANBAAAAUDAgUDBAED

Скачать книгу