ТОП просматриваемых книг сайта:
Kutlu Ant. Muhterem Ateş
Читать онлайн.Название Kutlu Ant
Год выпуска 0
isbn 978-625-6494-42-8
Автор произведения Muhterem Ateş
Издательство Elips Kitap
12
Erlik Han: Eski Türk inanışına göre yeraltında yaşayan ve kötülüğü simgeleyen kötü ruh.
13
Kara içegi: Karaçay-Malkar Türkçesi’nde hayvanların midesine yapışık olan ve yenmeyen bağırsaklar.
14
Cılkı Cılı: On iki hayvanlı takvime göre at yılı.
15
Kurgan: Türk ve Altay kültüründe genelde devlet yöneticileri için yapılan kutsal mezar.
16
Çamçak: Ağaçtan oyularak yapılmış kulplu su kabı.
17
Atasagun: İslamiyet öncesi Türk dilinde doktor, hekim.
18
Bagıvçu: Karaçay-Malkar Türkçesinde doktor, hastalıklarda geleneksel yöntemleri kullanmasını bilen hekim.
19
Antlı egeç: Karaçay-Malkar kültüründe bir erkeğin akraba olmadığı halde bir kızı kardeş ilan etmesi geleneğidir.
20
Sayrı: Hastalık
21
Toy: Düğün, şölen, ziyafet
22
Maymun Yılı: On iki hayvanlı takvimde bir yıl adı. Mesela bu takvime göre; 2016 yılı Maymun Yılı’dır, bir sonraki Maymun Yılı 2028 yılına tekabul ediyor.
23
Karakış Ayı: Aralık ayı
24
Aşık kemiği: Koyun, keçi gibi çift tırnaklı hayvanların arka ayaklarının diz bölgesinde bulunan kemik. Aşık kemiği ile oynanan aşık oyunu tarihi bir Türk oyunudur. Türklerin yaşadığı coğrafyalarda bugün dahi oynanmaktadır.
25
Çolpan Yıldızı: Merkür’den sonra Güneş’e en yakın olan Venüs gezegeninin adıdır. Güneş doğmadan ve Güneş battıktan sonra görüldüğü için Tan yıldızı, Sabah Yıldızı ve Akşam Yıldızı da denir. İslamiyet öncesi devirlerde Türkler bu yıldızı Tanrının lutfu gibi kabul etmişlerdir.
26
Kantarma: Atların zaptedilmesi amacıyla ağızlarına yerleştirilen ve her iki ucuna dizginin bağlandığı metal parça.
27
Kak et: Karaçay-Malkar Türklerinde genellikle kış mevsiminde tüketilmesi amacıyla, tuzlanarak gölgede kurutulan et.
28
Baksı: Geleneksel yöntemlerle halk hekimliği yapmanın yanı sıra; büyülü sözlerle kötü ruhları kovmak, din adamlığı, ozanlık gibi görevleri olan kişi.
29
Kartkurtha: Karaçay-Malkar Türrkleri’nde akıllı, tecrübeli, herhangi bir sorun olduğunda danışılan, bilgiç, yaratıcı özellikleri olan kadınlara verilen ad. Kartkurthalar aynı zamanda kemik kırık ve çıkıklarını da tedavi eder.
30
Otaçı: Çeşitli bitkilerle hastalıkları tedavi eden kişi. Eczacı, hekim anlamlarında da kullanılır.
31
Tamga: Bir şeyin üzerine basılan nişan, mühür, işaret. Ön Türklerin tarih boyunca iletişim aracı olarak kullandığı bu semboller; Türk etnolojik tarihini oldukça aydınlatıcıdır. Tamgalar mağara duvarlarında, kaya resimlerinde, topluluk, boy, soy ve ailelerin tanıtılmasında, at, sığır, koyun gibi hayvanların vücütlarının değişik yerlerinde, mezar taşlarında, kilim ve halılarda, at koşum takımlarında, heybe ve çuvallarda, ziynet eşyalarında, evlerin kapı ve duvarları gibi pek çok yerde kullanılmış ve halen daha da kullanılmaktadır. Örnek olarak, Orhun Yazıtları’ndaki Göktürk Harfleri’ni tamga olarak değerlendirebiliriz. Aynı şekilde Karaçay-Malkar Türkleri’ndeki sülale tamgalarının maddi ve manevi kültürdeki etkisi günümüzde de devam etmektedir.
32
Buv: Karaçay-Malkar Türkçesinde erkek geyik.
33
Acir: Karaçay-Malkar Türkçesinde erkek at, yılkıyı yöneten aygır.
34
Tigin: Türklerde kağanın oğlu, şehzade, prens.
35
Atların tamgalanması: Yakın tarihe kadar Karaçay-Malkar Türk kültüründe iyi cins atlara, halkların sülale damgalarının vurulduğu görülmüştür. İki yaşını dolduran atların sağrısına (Bel ile kuyrukları arasındaki dolgun bölüm) kızgın metal ile sülale/soy tamgası vurulur. Tamgalama işi topluca yapıldıktan sonra, kurbanlar kesilerek ziyafet verilir ve şölen düzenlenirdi.
36
Budun: Millet, ulus, kavim, boylar birliği, köken.
37
Cavrun kalak: Karaçay-Malkar Türkçesinde kürek kemiğine verilen ad. Kürek kemiği Dîvânü Lûgati’t-Türk’te de “yarın” olarak geçmektedir.
38
Uluş: Dîvânü Lûgati’t-Türk’te köy, şehir manasında kullanılmıştır.
39
Kuvut: Karaçay-Malkar kültüründe mısır ununun kavurulmasıyla elde edilen yiyecek türü. Yoğurt veya kaymak ile yenilebilir. Tereyağı veya bal ile karıştırılarak yumak haline getirilip deri tulum içinde aylarca muhafaza edilebilir.
40
Kak: Karaçay-Malkar kültüründe, mısır unu kullanılarak yapılan lapa. Mısır unu bulunmaz ise buğday unu da kullanılabilir. Kavurma, tereyağ, bal, pekmez veya yoğut karıştırılarak yenilebilir.
41
Cörme: Karaçay-Malkar Türklerine ait yiyecek türü, Bir çeşit işkembe dolması. Koyun bağırsağının içine İşkembesi ve yağı küçük küçük doğranarak doldurulur. Suda haşlandıktan sonra kurutulur. Tuzlu olduğu için uzun süre bozulmadan kalabilir.
42
Çaşıt: Casus, ajan.
43
Kurt Kapanı: Türk savaş taktiğidir. Ay şeklini alan ordunun, düşmanı çevreleyip imha etme yöntemi
44
Sübaşı: Türklerde ordu komutanı. Bugünkü dilde Genelkurmay Başkanı.
45
On iki hayvanlı takvimde bir yıl adı.