LITMIR.BIZ

      Temirbek Jürgenov adlı Kamu Vakfı Başkanı Sabi Ansat tarafından derlenmiş ve düzenlenmiştir.

      Kitapta seçkin devlet adamı ve halk adamı, üç ülkede halk komiserliği (bakan) görevini yerine getiren, Orta Asya ve Kazakistan için ortak bir şahsiyet olan, Kazak halkının 20. yüzyıl maarifçilerinden, “Halk Düşmanı” suçlamasıyla Stalin’in baskısının kurbanı olan Temirbek Karaulı Jürgenov’un faaliyetleri, emsalsiz kişisel özellikleri, kendisi ve ailesinin trajik kaderi hakkında yazılmış araştırmalar, makaleler ve hatıralar toplanmıştır.

      • Turmağambet İztilevov’un öğretmenlik yaptığı köy okulunda temel bilgiler aldı.

      • Alamesek’teki (Kızılorda eyaleti, Jalağaş ilçesi) Rus-Kazak okulunda okudu.

      • 1913 yılında Perovski’deki (şimdiki Kızılorda) Suhanskiy adındaki teknik okulda ilk öğrenimini aldı.

      • 1917 yılında Ufa ziraat teknik okuluna girdi. Burada okurken kurumsal hayata aktif olarak katıldı, öğrenci gençlerin toplumsal hareketlerine iştirak etti.

      • 1918 yılında Qazaq Muñı gazetesinin yayın kurulu üyesi, genel sekreteri.

      • Torğay’daki Sovyetler Resmi Davet Bürosu’nun üyesi oldu.

      • 1919 yılında Irğız ilçesi Kenjeğara nahiyesi devrim komitesinin başkanı olarak atandı.

      • 1920 yılında VK(b)P (Tüm Birlik Komünist Partisi)’ne girip Irğız ilçesi devrimci komitesinin, ilçe işçileri, askerleri ve köylülerinden oluşan yürütme komitesinin başkanı olarak seçildi.

      • 1921-1923 yılları arasında Orınbor’daki Rabfak’da (İşçi Fakültesi’nde) okudu.

      • 1923 yılında Taşkent’teki Orta Asya Devlet Üniversitesi’nin Hukuk Fakültesi’ne girdi. Burada okurken Kazak SSC’nin (Kazak Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin) Türkistan Cumhuriyeti’ndeki tam yetkili temsilcisi olarak atandı, Kazak SSC’si ve Türkistan Cumhuriyeti’nin merkez yürütme komitelerine üye seçildi, bölgesel ve cumhuriyetçi parti örgütlerinin konferanslarına ve genel kurullarına katıldı. Orta Asya’da kurulan cumhuriyetlerin topraklarının ulusal-bölgesel sınırlandırılmasına yardım etti. Bu konu ile alakalı Eñbekşi Qazaq, Sovetskaya Step’ gazetelerinde makaleler yayımladı.

      • 1926 yılında Taşkent’teki Kazak Pedagoji Enstitüsü’nün (Orta Asya Devlet Üniversitesi’nin 4. sınıf öğrencisi olduğu sırada) rektörlüğüne atandı. Enstitüye akademisyen V. V. Bartold, Prof. S. E. Malov gibi bilim insanlarını davet etti ve enstitüyü canlandırmaya çalıştı. Yükseköğretim kurumları için hazırlanan siyasi ekonomi ve hukuk ders kitaplarını Kazak Türkçesine aktardı. Kazak derlemelerinin bir araya getirilmesine yardım etti.

      • 1929 yılında Tacikistan hükümetinin halkın finans komiseri.

      • 1930-1933 yıllarında Özbekistan hükümetinin halk eğitimi komiseri.

      • 1933-1937 yılları arasında Kazakistan hükümetinin halk eğitim komiseri ve kültür idaresi başkanı görevlerini yerine getirdi. O, Kazakistan’ın halk eğitim komiserliği işine Sancar Asfendiyarov, Kudaybergen Jubanov, Ğabit Müsirepov gibi şahsiyetleri aldı. Jübenov’un doğrudan katılımıyla “Kazakistan’da okul sisteminin düzenlenmesi ve Kazak orta okullarının artırılması hakkında” karar kabul edildi, Kazak orta okullarının sayısının artırılması için temel atıldı. Jürgenov, halk eğitim komiserliğini milli kültür gelişimi için karargâha dönüştürdü.

      • 1934 yılında Almatı’da gerçekleştirilen Tüm Kazakistan Halk sanatçılarının 1. toplantısı,

      • 1936 yılında Moskova’daki Kazakistan sanatı ve edebiyatının on günlük kutlamasının baş organizatörlerinden biri oldu. On gün boyunca cumhuriyetin diğer kültürel şahsiyetleri ile birlikte Kızıl Bayrak İşçi Nişanı ile ödüllendirildi. Jürgemov ulusal kültür ve sanat alanında uzmanların yetiştirilmesine özel bir önem verip, Kazak gençlerinin SSCB’nin merkezi şehirlerindeki eğitim kurumlarında öğrenim görmesine yardımcı oldu. Yazar Muhtar Avezov, rejisör Jumat Şanin, ressam Ebilhan Kasteyev gibi şahsiyetlerin eserlerini ortaya çıkarmaları için uygun ortamlar yarattı. Jürgenov Kazakistan’da ilk müzikal tiyatronun (günümüz Kazak opera ve bale tiyatrosu) kurulmasına büyük katkı sağladı. Kazak şarkıları hakkında A. V. Zatayeviç’e birçok bilgi verdi.

      • 1937 yılında SSCB yüksek meclisine milletvekili adayı olarak gösterildi. Aynı yıl ağustos ayında “Halk Düşmanı” olarak itham edilerek tutuklandı, Rusya Sovyet Federatif Sosyalistik Cumhuriyeti’nin (RKFSP) Ceza Kanunu’nun 58. bölümü 10 ve 11. maddeleri uyarınca ölüm cezasına mahkûm edildi. SSCB yüksek mahkemesi askeri kurulunun 18 Nisan 1957 yılındaki kararıyla suçsuz bulundu ve aklandı.