LITMIR.BIZ

      Ferid Muhiç’in Sanatı

      Bazı şairler, çok yazmalarıyla tanınır; bazılarıysa yazacaklarını uzun zaman kendi içlerinde olgunlaştırdıktan sonra az ve öz yazarlar. Ferid Muhiç’i, şiire yaklaşımıyla, ikinci gruba dahil edebiliriz. Yayınlanmış yirmi eserinden sadece üçü şiir kitabıdır: Falco Peregrinus (1988), Yüz Adımdan Öte (1994), Rüya Sigarasının Dumanı (1996).

      Bu üç kitapta yer alan şiirler, şairin içinde uzun süre olgunlaştıktan sonra bir solukta doğmuş şiirlerdir. Sanatçının bütün şiirlerinde olgun ve tecrübeli bir felsefe ve lengüistik bilim adamının şuur ve gönül yansımaları görülmektedir. Bunun dışında, şairin edebiyat, folklor ve tarih alanındaki birikimi de şiirlerini besler. Kısacası bu şiirler, çok okumuş, çok gezmiş ve çok görmüş bir insanın şiirleridir.

      Falco Peregrinus: Şairin ilk kitabıdır. Felsefî ağırlıklı olan bu kitapta sanatçı; Diogen, Descartes, Spinoza, Leibnitz, Copernik, Hegel, Kant, Engels ve Einstein gibi görüşleriyle dünyayı etkileyen düşünürleri konu eder. Onlarla konuşur, tartışır ve polemiğe girer.

      Yüz Adımdan Öte: Şair bu kitapta, felsefî yoğunluktan çok, estetik ve lirizmle dikkati çeker. Buradaki şiirlerin bütününde “Zirveye Ulaşma” felsefesi hâkimdir. Kısaca, ideallere ulaşma yolunda gösterilecek çaba, söz konusu edilmiştir.

      Rüya Sigarasının Dumanı: Bu kitapta felsefe ve lirizm, doğa ve folklor sevgisiyle birleşerek pastoral bir zevke dönüşür. Şair, gitgide olgunlaşan tecrübesiyle sanatının doruklarına tırmanır. Eserin birinci bölümünde Platon, Nietszche, Kant, Spinoza, Schopenhauer, Odisey, Solomon gibi felsefe, devlet ve tarih adamlarıyla tartışan şair, aynı zamanda kendi görüşlerini de öne çıkararak, şiirlerine ağırlık ve derinlik kazandırır. Yine bu şiirlerde şairin; iyilikle kötülük, umutla umutsuzluk, cesaretle korkaklık gibi tezat duygular karşısındaki insanoğlunun ikilemini, zamanı ve önyargıları aşma çabasını işlediğini görürüz.

      Kitabın ikinci bölümünde yer alan şiirlerde ise, sevgi konusu, ilk defa bu kadar yoğunluk kazanır. Yine büyük ölçüde folklordan beslenen bu şiirler, şairin en lirik şiirleridir.

      Ferid Muhiç’in şiirlerinin ortak özelliği, hayatın en çekilmez olduğu anlarda bile aydınlığa ve umuda yönelmesidir. Zaten böyle olmasa, hayat çekilmez olurdu. Zaman zaman hepimiz, kötülük ve ihanetlerle karşılaşırız. Fakat aslolan, yaşama sevincimizi ve mücadele azmimizi yitirmeden yaşamaktır. Bu şiirlerin çevirisini yaparken, ben de sonsuzluk sohbetini yaşadım. Her şiirde, sanki önümde yeni ve sonsuz bir ufuk açılıyor ve ben biraz daha olgunlaşıyordum.

      Elinizdeki kitapta, şairin sadece üç kitabından ve kendisinin önerdiği şiirlerden yapılan çeviriler yer aldı. Fakat şahsen etkilendiğim ve çevirisini yaptığım bazı şiirleri de bu kitaba dahil etmekten kendimi alamadım. Kitap, Makedonya topraklarında yaşayan üç halkın diliyle -Boşnakça, Makedonca ve Türkçe- hazırlandı. Birinci ve ikinci kitaptaki şiirlerin Boşnakçadan hem Makedoncaya hem de Türkçeye çevirileri ile üçüncü kitaptaki Boşnakça ve Makedonca şiirlerin çevirilerini ben yaptım. Üçüncü kitapta bulunan şiirlerin çevirilerini yaparken, hem Boşnakça hem Makedonca varyantlardan yararlandım ve şairi örnek alarak, daha hür çeviri yapmaya dikkat ettim. Henüz yayınlanmamış olan “Osmanlı İmparatorluğu’nun Yükselişi ve Çöküşü” adlı şiir de kitabın sonuna ek olarak konulmuştur. Bu şiirin çevirisini, Neyat Selman’la birlikte yaptık.

      Bu kitabın bilgisayarda yazılıp, düzenlenmesini bilgisayar eğitmeni Branko Gligorov’dan edindiğim bilgilerle gerçekleştirdim. Bilgisayarda kullandığım fontları ise, Üsküp Filoloji Fakültesi’nden alarak, fakültenin bilgisayarcısı Goran İvkoviç tarafından bilgisayara yüklettim.

      Bu kitabın hazırlanmasına yardımcı olan Ferid Muhiç, Hüseyin Özbay, Ali Akbaş, Esen Beyzat, Branko Gligorov, Goran İvkoviç ve Neyat Selman’a içtenlikle teşekkür ederim.

      FERİD MUHİÇ KİM ?

      Hüseyin ÖZBAY

      Sevmeyen sevilmeyen

      Yaşıyor mu gerçekten

      Üsküp’te geç tanıyıp erken ayrıldığım büyük dost, Boşnak asıllı, yazar, şair ve felsefeci Ferid Muhiç, kendisiyle ilgili küçük özgeçmişinde önemli şeyler söylüyor. Mariya Leontiç, Kardeş Kalemler’de yer alan bir değerlendirmesinde onun nasıl silahsız ve yiyeceksiz Balkan dağlarında dolaştığını anlatır. F. Muhiç, gerçekten de, bütün sadeliği içinde, inanılmaz bir adamdır. Dağlarda yılanlarla su içmesi ve ayılarla yiyecek paylaşması; yalan değil, gerçek… Toprağı, vatanı, yokuşu inişi, dağı, tepeyi, koyağı; çiçeği, bitkiyi, hayvanı sadece tanımıyor, dost oluyor onlarla. Farkı da burada. Antik düşünce sistemleri ile birlikte modern felsefe ve sanat akımlarını da iyi bilen ve bilgisini yumuşatarak günümüz için de yaşanır ve etkiler hâle

Скачать книгу