LITMIR.BIZ

Скачать книгу

Gedib Nadirə xəbər verə bilərsən!

      – Sən bizim birliyimizə qəsd eləyirsən?

      – Birlik mənə lazım deyil. Özümüz-özümüzə padşahlıq eləyərik. Vaxt olar Qarabağda səninlə danışarıq.

      – Mənə hədə gəlirsən?

      – Yox. Mən səni Qarabağda qabağıma qatıb qovanda görüm Nadir köməyinə gələcək?

      – Mən özüm-özümü qoruya bilərəm.

      Şəkili atlılar çapıb getdilər.

      Səhərisi gün səsvermədə Nadiri İran mülkünə şah seçdilər. Bundan sonra bayram başladı.

      Muğanın gözəl çağı idi. Düzlər çiçəklənmiş, göbələk, dombalan çıxmışdı. Payız da, yaz da yağarlı keçdiyindən dombalan neçə yerdə torpağı qaldırmışdı. Bu çiçəksiz, toxumsuz bitən, kök atmayan bitkinin bişmişi ən ləziz xörək sayılırdı. Yeddi ildən bir bitən dombalanı nökər də, xan da həvəslə axtarıb yığmaq həvəsinə düşürdü.

      Yığıncaqların birində Qarabağ elatının ağsaqqalı, sifəti tunc rəngində, saqqalı dümağ, qaşları ağarmış qoca Pirvəli demişdi:

      – Gör necə bir vaxtda bura toplaşıb özümüzə şah seçirik, təbiətin də xoş vaxtıdı. Uğurumuz yaxşı gələcək.

      Səhərisi gün Nadir şahın tacqoyma mərasimi oldu və onun başına üç alov dilimi kimi qalxan, kənarları qızıl, ortası yaqut olan tacı qoydular.

      Pənah bu anda Nadir şahın gözlərində qırmızıya çalan bir parıltı sezdi. Bilmədi o parıltı onun bəbəklərindəydi, yaxud tacın üç diliminin birindənmi düşürdü, bir az özünü yığışdırdı. Artıq hamı seçdikləri şahın qarşısında oturmuşdu. Onun hər əmrinə müntəzir olmalıydılar. Yoxsa o parıltı bir göz qırpımında şimşəyə çevrilə bilərdi, qarşısına çıxan itaətsizləri külə döndərərdi.

      Nadir şah ayağa durub danışmaq istədi. Hamı qalxdı. Onun üçün qoyulmuş taxt qəlbidə idi. Səfəvilərdən qalma bu taxt sanki iri almaz idi, bərq vurub yanırdı, şahlara layiq hazırlanmışdı, şahlar da ona layiq olmalıydı.

      Nadir şah danışdı. Ölkənin ağır vəziyyətindən, torpaqların əkilmədiyindən, rəiyyətin dilənçi vəziyyətinə düşməyindən söhbət açdı. Ölkəni bu vəziyyətdən çıxaracağına and içdi. Ona etibar göstərib şah seçdiklərinə görə hamıya öz təşəkkürünü bildirdi və dedi ki, ölkəni idarə edəndə onların hamısının köməyinə arxalanacaq.

      Axşamüstü bir nəfər Pənahı çağırdı. Göy gözlü, sarışın, Pənahdan boyda kiçik olsa da, yəqin ki, yaşda ondan böyük olardı. Pənah onu tanıdı. Nadir şahın yanında çox görmüşdü.

      – Bəy, – deyə Pənaha müraciət elədi.

      – Mən bəy deyiləm.

      Göygöz kişi təəccüb etsə də bunu çox da büruzə vermədi.

      – Bu gündən elə bəysən. Nadir şahın tapşırığı ilə gəlmişəm.

      – Buyurun. Şahın tapşırığı mənim üçün hər işdən irəlidi.

      – Nadir şah sənin xidmətini unutmayıb.

      – Mən Nadir şaha hələ ki, xidmət göstərmək şərəfinə çatmamışam axı.

      – Çatmısan. Kür qırağında şəkili Hacı Çələbi ilə söhbətindən xəbərdardı.

      Pənah təəccüb etdi. O söhbət vaxtı yanlarında öz yaxın dostlarından başqa heç kəs yox idi. Demək, şah olmaq üçün təkcə hamının sənin tərəfində olmağı azdır. Gərək hər yerdə gözün, hər yerdə qulağın olsun. Bunlar isə Nadirdə varmış.

      – Eşidirəm.

      – Nadir şah sənə "bəy" ləqəbi verir və öz yanına qulluğa götürür. Bu isə çox şərəfli işdi.

      Göygöz kişi əlavə elədi:

      – Bu axşam ağsaqqallarınla məsləhətləş. Səhər tezdən dalınca adam göndərəcəm.

      – Baş üstə. Amma şahın sözü qarşısında ağsaqqallar nə deyə bilər axı.

      Göygöz kişi getdi. Pənah isə öz adamlarının yanına qayıtdı.

* * *

      Qarabağ qoşunu Şahbulağa çatdı. Üstü kol-kos bitirmiş dağın dibindən iki dəyirmanı işlədə bilən bulaq qaynayıb axırdı. Onun adını burada hansı şahsa məskən saldığına görə verməmişdilər. Bulağın özü şah idi, bulaqların şahı.

      Bu yerlər Pənah xana doğma idi… O, atını sürüb dağın ətəyində tikdirdiyi qalaya tərəf qalxdı. Başını göyə qovzayanda göylərin ənginliyində bir qartalın süzdüyünü gördü. Özü ilə onun arasında bir yaxınlıq duydu.

      Bu qalanı o tikdirmişdi. Artıq neçə il idi ki, bu yeri atıb dağlara qalxmış, Pənahabadı bina eləmişdi. İndi bu qala həbsxanaya çevrilmişdi. Günahkarları buraya salır, Şahbulaq dağının qənd kimi ağ daşını sındırtdırıb dəvələrin belində Pənahabada daşıdırdılar.

      Qalabəyi qaça-qaça gəldi. Çatıb baş əyəndə elə canfəşanlıq göstərdi ki, papağı başından diyirlənib təpənin dibinə getdi. Qalabəyi keçəl idi, əlləri ilə keçəlini örtdü. Elə bil başına qapaz vururdu.

      – Qalabəyi, niyə dustaqlar daş çıxartmırlar?

      – Xan sağ olsun, istəmədim onların külünglərinin səsi xanı narahat eləsin.

      – Get de, qoy işləsinlər. Mən döyüşə gedirəm. Qələbə ilə qayıtsam, onda ən yaxşı işləyənləri əfv edəcəyəm.

      – Sən Hindistan kimi ölkədən qalib qayıtmısan. Xırda döyüşlər nədir ki…

      Xan Hindistan adını eşidəndə gözləri üfüqə zilləndi…

      Qalabəyi isə ürəyində, xəlvətcə gəlirini hesablamağa başladı. Xan əfv edəcək, o isə haqqını alıb dustaqları qaladan buraxacaq. Papağını yadından çıxarıb xanın əmrini yerinə yetirməyə qaçdı.

      …Bəli, Pənah bəy Hindistan səfərindən qalib qayıtmışdı.

      Nadir şah İranın kasıblıqdan çıxmağını başqa ölkəni talamaqda görmüşdü. Xəzinənin axır-uxurunu xərcləyib ordunu döyüşə hazırlamışdı, sonra da Əfqanıstandan keçərək Hindistana hücum eləmişdi. Səfərə çıxmamışdan əvvəl Ərdəbilə gəlmişdi ki, əgər zəfərlə qayıtsa, Darül-İrşada qızıldan qapı saldıracaq. Pənah bəy də hər yerdə onu müşayiət eləmişdi.

      Bir-bir şəhərləri aldıqca ordunun qənimət yükü də ağırlaşır, görünməmiş xəzinələr ələ keçirirdi. Nadir şah isə doymur, daha çox ləl-cavahirat, qızıl ələ keçirməyə çalışırdı. Bahalı əşyaları növlərə ayırtdırmışdı. Ən qiymətlilərinin keşiyini çəkmək, qorumaq Pənah bəyə tapşırılmışdı. Bu isə Nadir şahın ətrafındakı, köhnədən ona yaxın olanların paxıllığına səbəb olmuşdu.

      Əvvəldən almaz görməyən Pənah bəy bu qədər almazı görəndə heyrətə gəlmişdi. Həmişə də təəccüb eləyirdi ki, bu var-dövləti qorumaq üçün gərək güclü qoşun saxlayasan.

      Var-dövlətə

Скачать книгу