LITMIR.BIZ

      WSTĘP

      Żaden biograf Jana Sobieskiego nie ukazałby bardziej plastycznie jego przyjścia na świat, niż uczynił to on sam w rodowodzie przeznaczonym dla nuncjusza papieskiego. „Urodziłem się w Olesku, zamku na wysokiej górze, mila od Białego Kamienia […]. Podczas urodzenia mego biły pioruny barzo… Tatarowie też podpadli w tenże czas pod zamek, których zaś ów sławny gromił Chmielecki”. Niewykluczone, że wspomniany w ostatnim słowie wojewoda kijowski, strażnik wielki koronny i zawołany zagończyk Stefan Chmielecki, którego imię ze zgrozą powtarzano na Krymie – jako jeden z nielicznych potrafił tropić i znosić czambuły – w ów burzliwy dzień 17 sierpnia 1629 roku ocalił przed śmiercią przyszłego króla Rzeczypospolitej. Bezlitośnie łupiący okolice Oleska ordyńcy nie przywykli wprawdzie do oblężeń i zwykle unikali ataków na umocnione pozycje, ale być może skorzystaliby z okazji zdobycia niewielkiego zamku, gdyby nie skuteczna interwencja Chmieleckiego. Ci spośród skośnookich wojowników, którym udało się ujść polskich szabel i muszkietów i szczęśliwie powrócić do rodzimych ułusów, po latach mieli czego żałować, i to gorzko. Zabrakło niewiele, żeby człowiek nazwany później Lwem Lechistanu, wielokrotny pogromca Półksiężyca, stracił szansę na skreślenie zacytowanych powyżej słów już w dniu przyjścia na świat. Tak się nie stało i owo zrządzenie losu Tatarzy mieli w przyszłości przypłacić morzem krwi. Niewiele mniejszym niż to, w którym przyszło się skąpać Turkom.

      A owe bijące pioruny, jak dwa węże zaduszone w kołysce przez Herkulesa, symbolicznie zwiastowały narodziny jednego z największych w historii Polski monarchów. Podobnie jak marmurowy stół, który kilka dni później, nie wiedzieć czemu, pękł pod niemowlęciem podczas ceremonii chrztu.

      W przyszłości podobny los czekał jego wrogów.

      Zamek w Olesku, miejsce narodzin Jana Sobieskiego, litografia z pierwszej połowy XIX wieku.