ТОП просматриваемых книг сайта:
Ҳаёт қайиғи (1 китоб). Тохир Хабилов
Читать онлайн.Название Ҳаёт қайиғи (1 китоб)
Год выпуска 0
isbn 978-9943-26-895-1
Автор произведения Тохир Хабилов
Издательство SHARQ
Ўшанда бегуноҳларга қараб ўқ узмаганлари учун Аллоҳ ҳаётларини сақлаб қолган бўлса керак, деб ўйлардим.
Агар одам бошқалардан бирон нимани илҳақ кутмаётган бўлса, ўзгаларнинг марҳаматига муҳтож эмас экан, бир асаларига иккинчиси, бир арғумоққа бошқаси хатарли бўлмаганидек, одамлар ҳам унга даҳшатли ёки ёвуз бўлиб туюлмайди. Агар унинг бахту иқболи бошқалар измида бўлса, одамлардан қўрқа бошлайди.
Демак, яшамоқнинг қоидасини бу тарзда белгиламоқ афзал: ўзимизники бўлмаган барча нарсалардан воз кечмоғимиз шарт. Токи ўзимизники бўлмаган бу нарсалар ўзимизга хожа бўлиб олишмасин. Аъзойи баданимизнинг хоҳиш-истакларига қулоқ солмайлик, унинг инжиқликлари бузуқлик жари томон етаклаши мумкин; бойликка муҳаббат уйғонишидан сақланайлик, бу муҳаббат ҳалок қилғувчидир; шон-шуҳрат, мансаб, эҳтиромлар эшик қоқса, “Хуш келибсиз, мен сизга мунтазир эдим”, деб қучоқ очмайлик. Бу ўринда дониш аҳли дерки: фарзандларинг, хотининг, ака-укаларингдан ҳам воз кечгил. Лекин бу талабни сўзма-сўз тушунмоқ дуруст эмас. Яқинлардан воз кечмоқлик – уларни кўчага чиқариб ташламоқлик ёки тўнни елкага ташлаб “ҳайт!” деб чиқиб кетмоқлик эмас. Гап бу ерда яқин кишиларнинг нафс балосига учраб қолишидан қайтариш ҳақида кетяпти. Кишининг яқинлари нафс ботқоғига бота бошладими, истасин-истамасин ўзи ҳам улар изидан бораверади. Ўзини сақлаб, уларнинг ҳалок бўлишларини кузатиб туриши эса виждондан эмас.
Аввалги фикрни давом эттирсам: ўзимизга тегишли бўлмаган нарсалардан воз кечар эканмиз, одамларнинг зулмини зулм билан қайтармоғимизга ҳожат қолмайди. Дейлик: рўпарамизда қамоқхона турибди. Унинг мавжудлиги руҳингизга қандай зарар етказиши мумкин? Нима учун уни бузишга киришмоғингиз керак? Нима учун ундаги одамларни ўлдира бошлаш лозим? Бу қамоқхона, ундаги кишанлар ўз хизматига эга. Ўзига тегишли бўлмаган нарсалардан воз кечган инсон агар бу кишанга банди қилинса ҳам, фақат жисми боғланади, руҳи эса озод ҳолда қолаверади. Руҳига ҳеч ким дахл қила олмайди ва у ўз хоҳишича яшайверади.
У одам бунга қандай эришади? У ўзининг иродасини букиб, Аллоҳнинг иродаси қаршисида тиз чўктирган. Агар Аллоҳ унинг безгакдан титрашини истаса, у одамнинг ўзи ҳам буни истайди. Агар Яратган Тангри бу ишни истаса, у одам ҳам айнан шуни ихтиёр этади. Агар Робби бирор ҳодиса юз бермоғини хоҳласа, у одам ҳам истайди. Тангри истамади, у ҳам хоҳламайди. Агар Қодирул Ҳолиқ унинг азоб чекишини, оқибат ўлим топишини тақдир этдими, у одам ҳам шундай азоб чекмоқни ва жон бермоқни орзу этади. Айнан шу фазилат одамнинг бошқалардан қўрқмай яшамоғига имкон беради.
Дадажонимнинг ҳарбий офицер бўлганларини ҳалигача тасаввуримга сиғдира олмайман. Бировга бақира олмайдиган, пашшани ҳам ўлдира олмайдиган одам қанақасига ҳарбийда хизмат қилди экан,