Ўзим билан ўзим - Аъзам Аҳмад

Скачать книгу

тепасига чиқинглар-да, «Ҳой Солиҳ» ёки «Ҳой Олим!..» деб чақиришга ундамоқчиман.

      Кимнингки исми Одам бўлса, шу ишга чорламоқчиман. Бу энди амалга ошмайдиган ҳавойи орзу эмас, ҳақиқат: агар Одам кўнглининг энг баланд чўққисидан туриб, кўкрагини улуғ ниятларга тў-ўлдириб: «ҲОЙ ОДАМ!», деб жумла жаҳоннинг ҳамма овлоқ бурчакларигача товушини етказиб наъра қилса, минг-минг туман, миллион-миллион одам лаббай, деб чопиб келадилар.

      Агар дунёдаги ҳамма одам ОДАМЛИК деган битта байроқ остида тўпланса, тасаввур қиласизми, ҲОЙ ОДАМ!..

2. Жим ўтирган одам

      Уйимдаги ҳамма нарса нимагадир қулоқ тутган: гўё ҳозир бирови туйқусдан тилга кирадию бошқалари уни тинглайдигандек. Балки, улар деразадан тушаётган ойнинг нурини кўпдан буён баҳамжиҳат тинглашаётгандир. Балки, шу жимликнинг ўзи уларнинг сўзлашув тилидир, бу тилни мен билмасман. Ҳар қалай, ойлаб, йиллаб кунбўйи бир уйда бақамти қоладиган нарсаларнинг бир-бири билан мулоқотга киришмаслиги мумкин эмас. Балки нарсалар ўз-ўзича бизнинг етти ухлаб тушимизга кирмаган ўйларини сурар…

      Деразадан осмонга қарайман: юлдузлар чечак отган. Чечаклар бир-бирларига гул чангини узатиб яшайдилар – шундай тиллашадилар: юлдузлар ҳам бир-бирига нур йўллаб гурунглашмайдими? Йўқса, нега бунча жимиллайдилар? Уйга толаман. Мен ҳам гўё жим ўтирибман. Кўнглимдаги сўзлар осмондаги юлдузларча кўп. Улар бир жойда тек турмай, тўпланиб-тарқалиб юрибди. Тўпланганида кўнглим ёришиб кетади, тарқалганда – хира тортади.

      Сўзлар безовта тиллашаётир – мени тиллашаётир.

      Нима деб ўйлайсиз, одамнинг кўнглидаги сўзлар луғат китобига тўплаб босилган ўлик ҳарфлар йиғиндисими? Йўқ, улар – тирик, тирик нарсалар жим туролмайди.

      Мана, шу тирик сўзлар кўнглимда гангир-гунгур мулоқот қилаётир – кўнглим ёришиб-хира тортиб турибди.

      – Эй, сен, – дейман ўзимга-ўзим.

      – Ҳа, мен, – деб жавоб қиламан ўзим.

      – Менинг ким?

      – Мен-да. Исмимни биласан.

      – Исмингни змас, кимлигингни сўраяпман,

      – Ким бўлардим, одамман-да.

      – Одамлигингни эмас, кимлигингни сўраяпман.

      Одамликдан бошқа яна ким ҳам бўлардим, деб ўйлайман. Агар бу саволни ўзимдан-ўзим эмас, биров сўраганда, нима деб жавоб қилардим. Бу саволни биров берганда, жавобимни кутиб ўтирмай, йўқ, сен одам эмассан, дейиши ҳам мумкин. Ахир, одам бўлиш осонми!

      – Кимлигингни билмай туриб қандай яшаяпсан? – дейман яна ўзимга-ўзим.

      – Қандай яшаяпман? – деб яна ажабланаман ўзим. – Хўш, қандай яшаяпман? Ҳалол яшаяпман, ўзганинг ҳақини емайман, бировга ёмонлик қилмайман, сидқидилдан ишлайман, нонимни беминнат топаман. Бундан ортиқ яна қандай яшашим керак?

      – Бу иш қумурсқанинг ҳам қўлидан келади, – дейман ўзимга-ўзим. – Одам яшаш учун ўзининг кимлигини билиши керак.

      Яна ўзим ўйлайман, жуда кўп китоб ўқийсан-да, ошна, каллангга кимқайдаги китобий саволлар келади, дейман-у, лекин шу яшашимдан бошқа яна қандай яшашим керак экан, деб бошим қотади. Агар бундан

Скачать книгу