LITMIR.BIZ

Скачать книгу

adı olur o da bədbəxtlik. Həyatda bəzən elə anlar gəlir çıxır ki, öz həyatının içində itib-batırsan. Tutduğun bütün qeydlərinin, bütün ürəyini isidən nikbin ümidlərinin və planlarının içində yıxılıb qalırsan. Keçmiş həsrət və peşmançılığı bir tərəfdən, gələcək təlaş və qorxusu bir tərəfdən ürəyini məngənə kimi sıxır. Bütün dünyan başına yıxılır. Hardan başlamalı olduğunu bilmirsən və kömək əli atacaq heç kimin yoxdur. Oturub ağlamaq istəyirsən. Onu da bacarmırsan. Özündən üzr istəyirsən. Darmadağın olmuş ümidlərini qucağına alıb üşüməyin deyirsən. Bir yolunu tapacam deyirsən. Ancaq nə edəcəyin barədə ən kiçik fikrin belə yoxdur. Anaların aclıq günlərində balalarını məcbur qalıb aldatdığı kimi özünü və ümidlərini aldadırsan. Qaranlıq girdaba girmiş ruhun pozulur və parçalanır. Ürəyindən sallanan ağır daşlara hər gün yeni birisi əlavə olunur və onlara sarılıb özünü ən yaxındakı çayın sularına buraxmaq istəyirsən. Sonra qorxur, boğulmağın çox da yaxşı bir fikir olmadığını qərara alır və bir də baxırsan ki araşdıraraq əzabsız intihar üsullarının ustası olmusan. Ancaq hələ də həyatdasan. Çünki heç bir ananın öz balalarını sağ qoyub ölməyəcəyi kimi heç bir in san da öz ümidlərini sağ qoyub ölmür. Bunu başa düşürsən və yaratdığın bütün ümidlərini bir-bir öldürməyə başlayırsan. Onlar ölməyincə sənə rahat yoxdur. Nə qədər yaxşı bir qatil olduğunu zaman göstərəcək. Nadir hallarda analar öz balalarını öldürəcək qədər qəddar olur.

      Təkrar yaşama cəhdlərin müvəfəqiyyətsizlik və uğursuzluqla nəticələndikdən sonra bütün seçimləri götür-qoy edir və yenidən qərara gəlirsən: Həyatda ən yaxşı seçim ölümdür, çünki o heç vaxt peşman ola bilməyəcəyin tək seçimdir. Ancaq bütün insanlar intihar asan olmadığı üçün bu ən yaxşı seçimi göz ardı edir və elə yaşamağa çalışırlar.

      Yaşamaq əziyyətinə dəymirdi, ən azından onun üçün. Və o, artıq yorulmuşdu. İşindən yeni ayrılmışdı. Bir neçə ay bəs edəcək qədər pulu var idi yığıb saxladığı. Təxminən üç aylıq kira, qida və digər xırda şeylərə ancaq bəs edərdi. Üç ay içində ya yenə iş tapmalı, ya da ölüb getməliydi. Yaşamaq artıq əziyyətinə dəymədiyi üçün ikinci seçim daha asan və cazibəli gəlirdi ona sanki. Həyatının ağırlığını qaldıra bilmirdi, nə də çıxış yolu tapa bilirdi. Şahmatdakı kimi zuqzvanqa düşdüyünü düşünürdü, nə edirsən et matsan, məğlub olmusan və çıxış yolun yoxdur. Buna görə də uzun müddətdir ki intihar planları qururdu. Əlbətdə ki asan idi deyə düşündü. Ölüb gedəcəkdi, vəssalam. Bütün dərdləri, ağrıları, çəkdiyi əziyyətlər, darıxmaları, qısqanclıqları, keçmiş həsrəti və bütün insana ağrı verən xüsusiyyətləri də onunla birlikdə çürüyüb gedəcəkdi. İntihar bu qədər asan idimi doğrudan da? Deyildi. Ona görə də uzun müddətdir tərəddüdlər və vəsvəsə içindəydi. Bu qədər əzab çəkən insanların bu qədər il həyatda qalmasının da başqa açıqlaması yox idi. Başqa bir məna verə bilmirdi. Ölüm əslində insanın doğrudan da ən böyük düşmanıydı. Ona görə yox ki o insanın həyatını bitirirdi, əksinə bu yaxşı tərəfi idi, ona görə ən böyük düşmanı idi ki, çətin idi. Çox çətin idi, həyatını bitirməklə həyatda qalmaq arasındakı bir əngəl idi. Varlıq və yoxluq arasındakı keçid. Sanki iki şəhəri bir-birindən ayıran olduqca enli və içi timsahlarla dolu bir çay idi ölüm. Keçmək üçün hər yaxınlaşanda qorxub geri qayıtdığın. Sanki cəhənnəmdə yaşayırsan və səni cənnətdən ayıran enli bir çay var. Keçə bilmir, yaxınlaşa bilmirsən. Çayın digər tərəfi isə cənnət idi, bəli, cənnət. Yoxluq. Ən böyük cənnət deyilmi? Yoxsan. Yox olursan. Heçlik. Varlığından azad olduğun tək an. Ən müqəddəs qurtuluş. İnsanoğlunun ən böyük qurtuluşu yox olmasıydı ona görə. İnsanın içindəki savaşı bitirəcək olan tək şey ölüm idi. Yəni ölüm əslində insanoğlunun ən böyük dostu idi deyə düşündü. İnsansa ondan qaçmaq üçün əlindən gələn hər şeyi edirdi, bütün texnologiyasını, dava-dərmanını ölümdən daha da uzaqlaşa bilmə düşüncəsi ilə yaradırdı.

      İnsanlar yoxluğun dəyərini başa düşə bilmirlər. Genləri onlara əngəl olur və dərk edə bilmirlər. Ölümün necə gözəl çıxış yolu olduğunu. İntiharın deyil, ölümün. İkisi ayrı-ayrı şeylərdir zira. Özünü öldürmək qorxunc səslənir və elədir də. Ancaq xəbərin olmadan və əzabsız olaraq gələn ani ölüm ən böyük xoşbəxtlikdir. Yoxsan və artıq nə ağrıların nə də istəklərin səni incidə bilər. Yoxluq, yəni var olmama buna görə də ən böyük nemətdir.

      Ancaq insan beyni kimi mükəmməl bir bioloji mexanizm “ailəmə məni dünyaya gətirdikləri üçün minnətdaram” kimi cümlə qura bilər və bunu müdafiə edə bilərdi deyə düşünürdü. Cümlə başdan səhv və məntiqə zidd idi, zira varlıqla yoxluq bir-biriylə müqayisə edilə bilməz. Ancaq iki mövcud şey müqayisə edilə bilinər. Var olan həyat, yoxluqla necə müqayisə edilə bilərdi? Bir insan ailəsinə onu dünyaya gətirdiyi üçün necə minnətdar ola bilərdi əgər doğulmasaydı var olmayacaq və var olmadığını bilməyəcəkdisə belə? Biri səni yoxdan var edir və sən ona minnətdar olursan. Absurddur. Ancaq bəzi insanların beyin kimyası həyatda qalmaq üçün o qədər münasib və möhtəşəmdir ki bu absurdluğu heç vaxt dərk edə bilmirdilər.

      O elə düşünmürdü. Daha doğrusu heç vaxt elə düşünməmişdi özünü tanıyandan. Ölümü sevirdi. Sanki onunla uzaqdan yaşadıqları bir sevgiləri var idi. İkisinin də fərqində olduğu, ikisinin də biri-birindən ötrü darıxdıqları bir sevgi. Aralarında duran tək maneə isə sahib olduğu bioloji instiktiydi şübhəsiz. İnsanı həyatda tutan instikti, genləri. Sanki ölmək istəyən o idi, yaşamaq istəyənsə genləri. Əlbətdə ki elə də olacaqdı deyə düşündü. Milyard illik təsadüfi təkamülün tək səbəbi genlərin özlərini həyatda saxlayıb bir sonrakı nəsilə daha yaxşı formada ötürə bilmələri idi, çəkilən əziyyətlər vacib deyildi, fərdlərin, milyardların çəkdikləri yaşam əziyyəti vacib deyildi. Sonra o həyatda qalmaq istəyən genlərdən bəziləri o qədər inkişaf etmişdilər ki artıq şüur kimi kompleks və möhtəşəm bir düşüncə gücü istehsal edirdilər. Əslində onların həyatda qalma ehtimallarını daha da artırmaq üçün öz-özünə ortaya çıxmış şüur, indi onlara – genlərə – baş qaldırırdı. Yaşamının mənasını sorğulayırdı. Sanki mühafizəkar atanın oğlu böyüyüb ondan intiqam alırdı. Şüur bu nöqtədən baxanda bəlkə də canlı təkamülünün ən böyük nöqsanı idi və yavaş-yavaş onu yox edirdi. Amma bütün insanlarda qalib gələn tərəf şüur deyildi. Daha doğrusu, yaşamaqda olan insanların heç birində şüur hələ ki qalib gələ bilməmişdi zira həyatdaydılar. Hətta nəinki qalib gələ bilmək, bir çoxunda şüur həyatda qalmağın tərəfdarı və dəstəkçisi idi. İnsanlar bu nöqteyi nəzərdən ikisi şanslı biri şanssız olmaq üzrə üçə bölünürdülər eləysə. Şüuru və genləri yaşamaq istəyənlər, şüuru ölmək istəyib amma genlərinə qalib gələ bilməyənlər və şüuru ölmək istəyib geninə qalib gəlib intihar etmiş olanlar. Ən pisi ortada qalmaq idi. Nə oyanlıqsan nə buyanlıq. Nə yaşaya bilirsən nə ölə. Onda da vəziyyət eləydi. Nə intihar edə bilirdi, nə istədiyi həyatı yaşaya bilirdi. Varlıqla yoxluq arasında sürünürdü.

      Bu, insanın varoluşundan bu yana içindəki ən böyük savaşı idi. Başları bir-biriylə savaşan nəhəng ikibaşlı əjdaha kimi. Həyatın yumor anlayışı idi bu, sevinclə gözyaşının bir-birinə qarışdığı an kimi, sevincdən ağlamaq kimi. Hər insanın içində sahib olduğu ən az iki mənliyi və biri-birləri ilə ömrü boyu höcət halında olmaları kimi. Sanki bütün şanlı tanrılar orkestra kimi bir yerə yığılıb ən böyük sənət əsərlərini yaratmışdılar və bununla fəxr edirdilər. Belə kompleks bir paradoks yaratmaq nə də olsa asan bir iş deyildi.

      Həyat gözəldir. Ancaq yaşama əziyyəti hamıda eyni dərəcəyə sahib deyil. Fərdin yaşama zəhmətinin faydalı iş əmsalının sıfırın altına endiyi andır intihara qərar verilən an. Ya da həyatdan aldığı həzzin yaşama əziyyətilə müqayisədə ki faydalı iş əmsalının dəyəridir intihar. Bu dəyərin miqdarı kişidən kişiyə dəyişə bilər. Ümid, arzu və istəklərin cəmi bölünsün çəkilən əzab-əziyyətin miqdarına.

      Sonra birdən ilk intihar etmiş insanı düşündü. Böyük bir inqilab olmalıydı. Həm də istənilən yaradılış nəzəriyyəsində. İstər təkamül nəzəriyyəsi istərsə də ilahi yaradılış nəzəriyəsində ilk intihar bütün mənalarda qüdrətli bir çevriliş olmuş olmalı idi. Başqaldırırdı insan öz yaradılışına. Üsyan edirdi. İlk asi insan doğulurdu beləcə. Aralarından ilk dəfə biri çıxıb “bilirsiniz nə var? Mən

Скачать книгу