Шигырьләр / Стихи (на татарском языке) - Акмулла

Скачать книгу

target="_blank" rel="nofollow" href="#n_583" type="note">[583] Акмулладан, солтанымыз,

      Эчендә күп җолдыздың Чулпанымыз;

      Тумагасы – көмешдән, турын – алтын,

      Һиммәте бәләнд мәйдан шоңкарымыз[584].

      Киләсең ата-затдан нәкыйс[585] булмай,

      Һиммәтең поркуәт5+, дәүләтең – сай[586];

      Дога кунып, кот җоккан[587] бер урын дип,

      Ботакка пәнаһлаган[588] без торымтай[589].

      Җәһәннәм хәрам булсын этеңезгә.

      Килмәсен дошманларың битеңезгә,

      Гыйнайәт[590] өстәлеңдәй бер умыртка

      Ташласаң ни булады этеңезгә?

      (…) 6+.

      «Кыпчак эче карабалык карагызлар…»

      Кыпчак эче карабалык карагызлар1+,

      Зарына Акмулланың караңызлар,

      Мине остап бирдеңез[591] дошманларга, —

      Барчамыз Тәңре алдына барамызлар.

      Ходаем сезгә бирсен изге таләб,

      Мин тордым илеңездә Тәңре калап[592] 2+;

      Хыянәт кылгандарың искә төшсә,

      Җылаймын күңлем бозлып, кабат-кабат.

      Булмады үпкә җазмай чарамыз да,

      Ачу тотып чыдар хәл юк җарамызга;

      Бигөнаһ[593] хыянәтләп саргайтдыңыз3+ —

      Үкертсен тычкан төшеп сабаңызга4+!

      Кем чыдар усы[594] төрле бәлаңезгә,

      Агъзы нәҗес саускандай алаңызга[595],

      Мондай эс[596] мөселманга казакъ кылмас,

      Бәрәкалла сезде тапкан анаңызга!

      Тел тиде барча ата-карагызга,

      Барчыгар[597] яхшыңыз да араңызда;

      Җәфаны кайсың кылса, шуңа әйтәмен —

      Күкрәге кара майдан[598] караңызга.

      Разыймын сезең ата-бабаңызга,

      Күкрәге фирасәтле[599] данаңызга[600];

      Тимәсә яхшылардан бер шәфәгать[601],

      Хур булып усы арада[602] каламызма?!

      Күп-күп сәлам, бәхил мин данаңызга,

      Изге дога изге ата-бабаңызга, —

      Кятибен[603] сорасаңыз – мин бер тоткын,

      Акмулла5+ Труйски калаңызда.

      «Йа Хода, юлыңда булсын…»

      Йа Хода, юлыңда булсын

      бу гъәзиз җаным фида,

      Идәмен сиңа мөнаҗәт —

      агъласын телем нида[604].

      Мөстәгыйн[605] бел һәр урында

      бәндәңи, әй солтаным,

      Саклану бәйлә улырмы —

      бәндә фәрмандин җөда[606].

      Афтабең[607] нуры төшмәсә,

      рәүнәкъ улмас[608] бу җиһан;

      Сайрамас былбыл, әгәр булса

      гөлестандин җөда.

      Әй борадәр, нә сорайсың

      бу әсирең халене? —

      Сезгә салус[609] нисен әйтсен,

      булса икърардин җөда!

      Нә гаҗәб: пешкән йимешдин

      татлыдыр бу йәш вакыт,

      Аһ [мин] булдым сәшкәдәй[610]

      кыйммәтле дәүрандин[611]

Скачать книгу

<p>584</p>

(Ау кошының) бүреге – көмештән, ауың – алтын.

Дәрәҗәсе югары – бөек шоңкарыбыз.

<p>585</p>

Нәкыйс – кимчелекле.

<p>586</p>

Һиммәтең – тулы куәтле, дәүләтең – киң.

<p>587</p>

Кот җоккан – бәхет эләккән.

<p>588</p>

Пәнаһлау – сыену.

<p>589</p>

Торымтай – ау кошларының бер төре.

<p>590</p>

Гыйнайәт – кайгыртучанлык, ярдәм.

<p>591</p>

Остап бирү – тотып бирү.

<p>592</p>

Тәңре калап – Тәңре теләп.

<p>593</p>

Бигөнаһ – гөнаһсыз.

<p>594</p>

Усы – шушы.

<p>595</p>

Саескан шикелле, авызы нәҗес түбән җаннарга.

<p>596</p>

Эс – эш.

<p>597</p>

Барчыгар – бардыр.

<p>598</p>

Кара май – дегет.

<p>599</p>

Фирасәтле – батыр, кыю.

<p>600</p>

Дана – укымышлы, белдекле, асыл зат.

<p>601</p>

Шәфәгать – яклау, бәладән йолып алу.

<p>602</p>

Усы арада – шушы җирдә.

<p>603</p>

Кятиб – язучы (автор).

<p>604</p>

Нида – зар-моң.

<p>605</p>

Мөстәгыйн – ярдәм теләүче, булышлык сораучы.

<p>606</p>

Җөда – аерылган, аерылуга дучар ителгән.

<p>607</p>

Афтаб – кояш.

<p>608</p>

Рәүнәкъ улу – нурлы булу; алга китү.

<p>609</p>

Салус – икейөзле, монафикъ; хәйләкәр.

<p>610</p>

Сәшкә – чәчкә.

<p>611</p>

Дәүран – вакыт, чор.